„NAD MORZEM MIASTO BIAŁO-BŁĘKITNE”… OBRAZ TEL AWIWU W POEZJI POLSKO- -ŻYDOWSKIEJ LAT MIĘDZYWOJENNYCH

• Authors: Tarnowska Beata

Title variants

EN

“The seaside city white and blue”… The Image of Tel Aviv in the Jewish-Polish Poetry of the Interwar Era

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The subject of the paper is the image of Tel Aviv that emerges from the poetry of the poets of the Jewish origin but writing in Polish, in the 20’s and the 30’s of the 20th century, especially from the poems of Anda Eker and Maurycy Szymel. In the Palestinian poems of the young poet Anda Eker who was traveling a few times to Erec Israel, Tel Aviv, showing many Arcadian traits, seems to be the symbol of freedom and safety for the Jews from all over the world. Yet, the poem The Jewish state of Maurycy Szymel, depicts that city – a symbol of the future Jewish state and simultaneously the modern Babylon – in the context of the Biblical extermination. The contestation of the urban utopia that appears in this poems, reflects characteristic for the Jewish Diaspora diversity of attitudes towards the Zionist idea.

Keywords

EN

the Polish-Jewish poetry; the poetry of Anda Eker; the poetry of Maurycy Szymel

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Acta Neophilologica
• Year: 2013
• Volume: XV/1
• Pages: 333-346

Dates

published

2013-06-01

Contributors

author

Tarnowska Beata

• Instytut Filologii Polskiej Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

References

• M. Azaryahu, Tel Aviv. Mythography of a City, New York, Syracuse University Press 2007, s. 75.
• D. Perry, A. Ironside, Israel and the Quest for Permanence, McFarland&Company, Inc. Publishers 1963, s. 6.
• Ch. Shmeruk, Hebrew-Yiddish-Polish: A Trilingual Jewish Culture, w: The Jews of Poland Between Two World Wars, ed. Y. Gutman, E. Mendelsohn, J. Reinharz, Ch. Shmeruk, Brandeis University Press 1989, s. 287–291.
• E. Prokop-Janiec, Międzywojenna literatura polsko-żydowska jako zjawisko kulturowe i artystyczne, Kraków 1992, s. 48.
• J. Bachórz, O polskim egzotyzmie romantycznym, w: Problemy polskiego romantyzmu. Seria druga, red. M. Żmigrodzka, Wrocław 1974, s. 264.
• St. Burkot, Polskie podróżopisarstwo romantyczne, Warszawa 1988, s. 41–121.
• A. Stoff, Egzotyka, egzotyzm, egzotyczność. Próba rozgraniczenia pojęć, w: Egzotyzm w literaturze, red. E. Kuźma, Szczecin 1990, s. 8. Por
• E. Kuźma, Mit Orientu i kultury Zachodu w literaturze XIX i XX wieku, Szczecin 1980.
• E. Kuźma, Semiologia egzotyki, w: Miejsca wspólne, red. E. Balcerzan, S. Wysłouch, Warszawa 1985.
• E. Kuźma,Topika pozaeuropejskich kręgów kultury, w: Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka, Wrocław 1992, s. 1119.
• Poezje nowohebrajskie, tłum. A. Ziemny, Warszawa 1988, s. 96.
• L. Goldberg, Tel Awiw, 1935, w: Jalkut szirim [Wiersze zebrane], vol. 3, Tel Awiw, Jachdaw 1970, s. 14.
• A. Yeshurun, The Syrian-African Rift and Other Poems, transl. by H. Schimmel, Philadelphia, The Jewish Publication Society of America 1980, s. 114–115, 52–53.
• A. Yeshurun, Kol sziraw [Wszystkie wiersze], t. 2, Tel Awiw, Hakibbuc Hameuchad 1997, s. 139.
• B.E. Mann, A Place in History. Modernism, Tel Aviv, and the Creation of Jewish Urban Space, Stanford University Press 2006, s. 177–185.
• W. Panas, Pismo i rana. Szkice o problematyce żydowskiej w literaturze polskiej, Lublin, Wyd. Dabar 1996, s. 82–83.
• L. Söhn, Droga do Erec, Nasz Przegląd 1930, nr 61, cyt. za: Międzywojenna poezja polsko-żydowska. Antologia, oprac. E. Prokop-Janiec, Kraków 1996, s. 237.
• M. Antosik-Piela, Sen egzotyczny – Anda Eker, w: Ślady obecności, red. S. Buryła, A. Molisak, Kraków 2010, s. 35–54.
• Z. Marek, „Oglądane z pokładu” – odkrywanie tożsamości w podróży. Twórczość Andy Eker, w: Żydowski Polak. Polski Żyd. Problem tożsamości w literaturze polsko-żydowskiej, red. A. Molisak, Z. Kołodziejska, Warszawa 2011, s. 61–70.
• B. Łętocha, A. Messer, A. Cała, I. Jabłońska, Palestyna w żydowskich drukach ulotnych wydanych w II Rzeczpospolitej. Dokumenty ze zbiorów Biblioteki Narodowej, Warszawa 2009, s. 13.
• A. Eker, Ojców dzieje, Lwów 1937, s. 8.
• W. Ligęza, Jerozolima i Babilon. Miasta poetów emigracyjnych, Kraków 1998, s. 208, 204.
• Wiatr nosi nas po świecie. Antologia polskiej poezji żołnierskiej na obczyźnie, oprac. B. Klimaszewski, wstęp W. Ligęza, Kraków 1993.
• J. Schlör, Tel Aviv: From Dream to City, transl. from the German by H. Atkins, London, Reaktion Books 1999, s. 9.
• E.R. Curtius, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, tłum. A. Borowski, Kraków 1997, s. 202.
• J.M. Rymkiewicz, Myśli różne o ogrodach. Dzieje jednego toposu, Warszawa 1968.
• R. Balke, Izrael, tłum. J. Koźbiał, Warszawa 2005, s. 200–205.
• C. Weill-Rochant, „Bauhaus” – Architektur in Tel Aviv, ed. R.H. Gans, K. Yearim, Zurich 2008; [online] , dostęp: 10.03.2010.
• I. Kacnelson, Tel Awiw, Jedio Irijat Tel Aviv 1934–1936, s. 81.
• Y. Zerubavel, Space Metaphors and Symbolic Landscapes in the Yishuv and Early Israeli Culture, w: Jewish Topographies. Visions of Space, Traditions of Place, ed. J. Brauch, A. Lipphardt and A. Nocke, Ashgate Publishing House 2008, s. 210.
• B. Mann, The Vicarious Landscape of Memory in Tel Aviv Poetry, Prooftexts. A Journal of Jewish Literary History 2001, vol. 21, nr 3, s. 350–378.
• H. Soker-Schwager, A Godless City: Shabtai’s Tel Aviv and the Secular Zionist Project, Prooftexts 2006, vol. 26, nr 1–2, s. 240–281.
• M. Roshwald, Rzym i Jerozolima: opowieść o dwóch miastach, tłum. z ang. G.W. Wróblewski, Akcent 2009, nr 4, 85–95.
• Jerozolima w kulturze europejskiej, red. P. Paszkiewicz, T. Zadrożny, Warszawa 1997.
• P. Appenszlak, Nad grobem Andy Ekerówny, Nasz Przegląd 1936, nr 63, s. 12; cyt. za: Almanach Żydowski, s. 310.
• J. Lisek, „Dziadowie moi!” – o postaciach biblijnych w poezji Maurycego Szymla, Studia Judaica 3, 2000 nr 2(6), s. 191–209.
• E. Prokop-Janiec, Maurycy Szymel: lato 1939, w: Ślady obecności, s. 15–35.
• T. Herzl, Państwo żydowskie, tłum. J. Surzyn, Kraków 2006.
• G. Scholem, Judaizm. Parę głównych pojęć, tłum. J. Zychowicz, Kraków 1991.
• G. Scholem, Mistycyzm żydowski i jego główne kierunki, tłum. I. Kania, Warszawa 1997.
• W. Tyloch, Judaizm, Warszawa 1987.
• E. Barbur, Ziemia królowej Maud, Akcenty 1990, nr 1, s. 20.
• B. Tarnowska, „Ir zara – ir szeli. Obce miasto – moje miasto”. Obraz Tel Awiwu w dwujęzycznej poezji Renaty Jabłońskiej, w: Literatura polsko-żydowska. Studia i szkice, red. E. Prokop-Janiec, S.J. Żurek, Kraków 2011, s. 261–277.