Gra z przekładem – o japońskich tłumaczeniach Wiedźmina

• Authors: Smoczyńska Aleksandra

Title variants

EN

Play-on-translation: on the Japanese translations of The Witcher

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Cel badań. W 2017 roku na japoński rynek wydawniczy trafiła wznowiona i zmieniona wersja przekładu Wiedźmina z 2010 roku. Celem badania była ocena zasadności zmian sposobu tłumaczenia tytułu sagi autorstwa Andrzeja Sapkowskiego na język japoński oraz osadzenie nowych wersji, w kontekście rynkowych zmian spowodowanych pojawieniem się gry bazującej na polskiej powieści. Metody badań. Analizę przeprowadzono na zestawie tytułów pierwszego tłumaczenia Wiedźmina, wersji wznowionej oraz jej kontynuacji. Badane ekwiwalenty zostały opisane na podstawie oceny ich charakterystyki grafemicznej (katakanizmy oraz odwzorowania ideograficzne), a następnie scharakteryzowane i skategoryzowane na podstawie definicji „neologizmu” oraz wybranego zestawu technik tłumaczeniowych (Hejwowski 2004, Newmark 1988, Salich 2015). Wyniki badań. Obserwacja dowiodła, że zmiany w sposobie odwzorowania neologizmu stworzonego przez A. Sapkowskiego, opierały się na nawiązaniu do zyskującej popularność gry komputerowej. Ostateczny sposób realizacji tytułu stanowi jednak rozwiązanie wymykające się jasno ustalonym, przez wspomnianych teoretyków przekładu, ramom definicyjnym strategii tłumaczeniowych i wymaga opisu na gruncie japonistycznym, z uwzględnieniem specyfiki sposobu kreacji świata w literaturze osadzonej w kręgu kulturowym pisma ideograficznego. Wnioski. Badanie zostało oparte na bardzo wąskim wycinku tekstu, jednak jednocześnie stanowiącym wizytówkę całej serii – na tytule. Dało ono pozytywną odpowiedź na pytanie badawcze dotyczące zasadności zmiany wybranego ekwiwalentu, jednak przede wszystkim, stanowi punkt wyjścia do analizy rozwiązań tłumaczeniowych zastosowanych w przypadku innych elementów świata przedstawionego w cyklu książek o wiedźminie.

EN

Aim. A new and revised edition of the 2010 The Witcher translation appeared on the Japanese market in 2017. The aim of this paper is to assess the validity of changes in Japanese translation of the saga written by Andrzej Sapkowski, and to place the new versions in the context of market changes prompted by the video game which refers to the Polish novel. Methodology. The analysis was conducted basing on the set of titles which come from the original translation as well as from the revised version and the following ones. The described equivalents were characterized according to their graphemic features (katakana forms and ideographic representations) and only after that depicted and classified according to the definition of ‘neologism’ and a chosen set of translation techniques (Hejwowski 2004, Newmark 1988, Salich 2015). Results. The brief research has proven that the observed changes in the written representation of the neologism coined by A. Sapkowski were based on allusions to the video game that still grows in popularity. The final version of the title, however, is a solution which cannot be clearly defined by the translation strategies presented by the mentioned theoreticians, and requires characterisation in the field of Japanese Studies. In order to do this what has to be taken into consideration is the distinguishing way of designing the imaginary worlds in the literary works which are the part of culture whose vital part is the ideographic script. Conclusions. The analysis was based on a very limited excerpt. Yet, at the same time, it constitutes the crucial element of the saga – the title. The observations has provided an affirmative answer to the research question which was based on the validity of changes in the chosen equivalent. However, first and foremost, it constitutes a point of reference to any future analyses of the translation of different aspects depicted in the literary Witcher world.

Keywords

PL

Wiedźmin; Andrzej Sapkowski; grafemika; japoński; pismo ideograficzne; tłumaczenie; gra komputerowa

EN

Witcher; Andrzej Sapkowski; graphemics; Japanese; ideographic script; translation; video game

• Publisher: Fundacja Pro Scientia Publica
• Journal: Ogrody Nauk i Sztuk
• Year: 2018
• Issue: 8
• Pages: 525-533

Contributors

author

Smoczyńska Aleksandra

• Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warszawa

References

• Conrad, J. L. (1991). South Slavic terms for conjurors and sorcerers. W: V. Ivir, D. Kalogjera (red.), Languages in Contact and Contrast: Essays in Contact Linguistics (ss. 83-86). Berlin: Mouton de Gruyter.
• Gurina, E. (2016). Translating Anna Karenina ‒ to the Question About the Pragmatics of Translation. Journal of Education, Culture and Society, 6 (2), 307-315. DOI: 10.15503/jecs20162.307.315.
• Hejwowski, K. (2004). Przekład, mity i rzeczywistość. Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Huszcza, R., Ikushima, M., Majewski, J. (2003). Gramatyka japońska. Podręcznik z ćwiczeniami. Tom I. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Japanese-English dictionary, www.jisho.org.
• Kidder, L.H., Muller, S. (1991). What Is "Fair" in Japan? W: H. Steensma, R. Vermunt (red.), Social Justice in Human Relations Volume 2: Societal and Psychological Consequences of Justice and Injustice (ss. 139‒154). Nowy York: Springer Science+Business Media.
• Libera, Z. (2003). Znachor w tradycjach ludowych i popularnych XIX-XX wieku. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum.
• Newmark, P. (1981). Approaches to Translation. Oxford: Pergamon Press.
• Newmark, P. (1988). A Textbook of Translation. Londyn – Nowy York: Prentice-Hall International.
• Online Kanji Dictionary (オンライン日本語学習), www.yamasa.org.
• Pasek, Z., Beźnic, Sz., Olkuśnik, M. (2005). Ezoteryzm, okultyzm, satanizm w Polsce, Wrocław: Libron.
• Salich, H. (2015). Techniki i strategie tłumaczenia neologizmów autorskich – polska literatura fantastyczna i fantastycznonaukowa w angielskich przekładach, autoreferat z wyników pracy doktorskiej z 2015 roku. Pobrane z: https://depotuw.ceon.pl/handle/item/1240?show=full.
• Sapkowski, A. (1994). Krew elfów. Warszawa: SuperNOWA.
• Sapkowski, A. (1995). Czas pogardy. Warszawa: SuperNOWA.
• Sapkowski, A. (2010). 魔法剣士ゲラルト [Wiedźmin Geralt], 東京: 早川書房.
• Sapkowski, A. (2017). ウィッチャーⅠ　エルフの血脈 [Wiedźmin: Krew elfów], 東京: 早川書房.
• Sapkowski, A. (2017). ウィッチャーⅡ　屈辱の刻 [Wiedźmin: Czas pogardy], 東京: 早川書房.
• Seeley, Ch. (1991). A History of Writing in Japan, Leiden: Brill.
• Słownik języka polskiego PWN, www.sjp.pwn.pl.
• Waibel, A., Soltau, H., Schultz, T., Schaaf, T., Metze, F. (2000). Multilingual Speech Recognition. W: W. Wahlster (red.), Verbmobil: Foundations of Speech-to-Speech Translation (ss. 33-45). Berlin: Springer.
• www.forums.cdprojektred.com.
• www.hayakawa-online.co.jp.
• www.spike-chunsoft.co.jp.