Zmiana systemu partyjnego Republiki Czeskiej po wyborach do Izby Poselskiej w 2013 roku

• Authors: Marcin Czyżniewski

Title variants

EN

Changing of the Czech party system after the elections for the Chamber of deputies in 2013

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Od czasu pierwszych wyborów do Izby Poselskiej (1996 r.) w Republice Czeskiej utrzymywał się ustabilizowany system wielopartyjny z dwiema partiami dominującymi – lewicową ČSSD i prawicową ODS – partią komunistyczną jako trzecią siłą w Izbie oraz dwiema lub trzema mniejszymi partiami prawicowymi lub centroprawicowymi. W wyniku przedterminowych wyborów przeprowadzonych 25 i 26 października mandaty uzyskało aż siedem partii. Wybory oznaczały zmianę dotychczasowego systemu partyjnego, ODS znalazła się wśród trzech partii o najmniejszej liczbie posłów, a dwie zwycięskie partie po raz pierwszy nie mają ponad połowy miejsc w Izbie. Istotne jest wejście do Izby Poselskiej dwóch partii populistycznych, powstałych krótko przed wyborami, ANO i Úsvit. Największy sukces odniosła partia ANO, która jest drugą siłą w Izbie i ma tylko 3 mandaty mniej od zwycięskiej partii ČSSD. Zarówno ANO, jak i Úsvit można uznać za partie antysystemowe, bowiem swoją strategię wyborczą budowały na sprzeciwie wobec istniejącego systemu partyjnego w Republice Czeskiej i konsekwentnie odmawiają określenia się na linii lewica/prawica. Koalicja rządowa stworzona przez lewicową ODS, populistyczną ANO i centrową partię chadecko-ludową (KDU–ČSL) nie jest oparta na bliskości ideałów, a socjaldemokraci nie będą mogli przeprowadzić najważniejszych zmian zapowiadanych w trakcie kampanii, takich jak wzmocnienie ochrony socjalnej obywateli oraz zmiany w ustawie o restytucji majątku kościelnego.

EN

Since the first election for the Chamber of Deputies (1996) in the Czech Republic there has remained stable multi-party system with two dominant parties – left-wing ČSSD and right-wing ODS, the communist party as a third force in the Chamber and with two or three smaller right or centre-right wing parties. Seven parties received seats as a result of the early legislative election held on 25 and 26 October. The election resulted in a change of the existing party system – the ODS was amongst the three parties with the smallest number of deputies and the two winning parties did not hold more than half of the seats in the Chamber for the first time. It was important that the two populist parties, which occurred shortly before the election, ANO and Úsvit, entered into the Chamber of Deputies. The greatest success was achieved by the party ANO, which is the second force in the Chamber and has only 3 seats fewer than the winning Social-Democratic Party. ANO and Úsvit can be regarded as anti-system parties, since their election strategy was based on opposition to the existing party system in the Republic and both consistently refused to identify themselves on the left/right line. The coalition created by left-wing ČSSD, populist ANO and centrist, christian-democratic and agrarian party (KDU– ČSL) was not based on the proximity of ideals and the Social Democrats would not be able to carry out most important changes announced during the campaign, which was strengthening social protection of citizens and the changes in the law on the restitution of church property.

Keywords

PL

Republika Czeska; wybory parlamentarne; system partyjny; partie antysystemowe

EN

Czech Republic; parliamentary election; system parties; anti-system parties

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Studia Wyborcze
• Year: 2014
• Volume: tom XVII
• Pages: 91-109

Dates

published

2014

Contributors

author

Marcin Czyżniewski

• Katedra Europy Wschodniej, Wydział Politologii i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Antoszewski A., Systemy partyjne Europy Środkowej i Wschodniej, [w:] K. Kowal-czyk, L. Tomczak, Czechy, Polska, Ukraina. Partie i systemy partyjne, Stan i per-spektywy, Toruń 2009.
• Antoszewski A., Wzorce opozycji parlamentarnej w Europie postkomunistycznej, [w:] K. Łabędź, M. Mikołajczyk, Opozycja w systemach demokratycznych i niedemokratycznych, Kraków 2001.
• Bäcker R., Nietradycyjna teoria polityki, Toruń 2011.
• Chmaj M., Sokół W., Żmigrodzki M., Teoria partii politycznych, Lublin 2001.
• Czyżniewski M., Idee w polityce Václava Klausa, Toruń 2012.
• Czyżniewski M., Witkowska-Chrzczonowicz K., Prezydencja Republiki Czeskiej w Radzie Unii Europejskiej. Studium prawno-politologiczne, Warszawa 2011.
• Fiala P., Hloušek V., System partyjny Republiki Czeskiej, [w:] A. Antoszewski i in. (red.), Partie i systemy partyjne Europy Środkowej, Wrocław 2003.
• Herbut R., Teoria i praktyka funkcjonowania partii politycznych, Wrocław 2002.
• http://volby.idnes.cz/poslanecka-snemovna-2013.aspx?t=koalice.
• http://www.anobudelip.cz/program/.
• http://www.hnutiusvit.cz/program-hnuti/.
• Kopeček L., Česká strana sociálně demokratická – jak se dostat k moci, „Politologický časopis” 2003, nr 1, s. 103–107.
• Kubát M., Několik otázek k problematice demokratické konsolidace politického systému České republiky, [w:] B. Dančák, V. Hloušek (red.), Parlamentní volby 2006 a česká politika, Brno 2006, s. 42.
• Kubát M., Volby, fragmentace a polarizace stranického systému a politická nestabilita v České republice, „Politologický časopis” 1998, nr 3.
• Michalak B., Partie protestu w Europie Zachodniej. Analiza relewancji politycznej, Toruń 2008, s. 7.
• Migalski M., Czechy, [w:] M. Migalski (red.), Partie i systemy partyjne Europy Środkowej i Wschodniej, Sosnowiec 2004.
• Okamura T., Zase tu běhá strašák komunismu, http://okamura.blog.idnes.cz/c/304478/Zase-tu-beha-strasak-komunismu.html.
• Sartori G., Parties and Party Systems. A Framework for Analysis, Colchester 2005.
• Siaroff A., European Party Systems, An Analysis of Parliamentary Elections since 1945, New York 2000.
• Sokół W., Stabilizacja czeskiego systemu partyjnego (1990–2006), [w:] K. Kowalczyk, L. Tomczak (red.), Czechy, Polska, Ukraina. Partie i systemy partyjne, Stan i perspek-tywy, Toruń 2009.
• Stulík O., Ekonomický personalismus a politika KDU-ČSL, „Středoevropské politické stu-die” 2013, nr 2–3.
• Tisková informace z výzkumu Stem Trendy, 4.11.2013 r. http://www.stem.cz/clanek/2863.
• Vodička K., Cabada L., Politický systém České republiky. Historie a současnost, Praha 2007.
• Wojtas K., Partie populistyczne w Czechach i na Słowacji, Warszawa 2011.
• Wojtaszczyk K., Współczesne systemy partyjne, Warszawa 1992.
• Zięba A., Zagadnienia systemu dwupartyjnego w Wielkiej Brytanii, [w:] M. Grzybow-ski, A. Zięba (red.), Współczesne systemy partyjne wybranych państw europejskich, Kraków 1996.