Kobiety w łagrach

• Authors: Czerska Tatiana

Title variants

EN

Women in sovietic camps

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W ostatnich latach pojawiają się wznowienia oraz nowe relacje z łagrów i zesłania w głąb ZSRR autorstwa kobiet. W dotychczasowych licznych omówieniach tego nurtu nie brano pod uwagę perspektywy gender/women studies. Dlatego warto odświeżyć lekturę tych utworów i zadać pytania, których im do tej pory nie stawiano. Szkic poświęcony jest analizie wspomnień Barbary Skargi Po wyzwoleniu… (1944–1956), odwołuje się też do innych tekstów poświęconych łagrom i zesłaniu autorstwa kobiet. Barbara Skarga nie pomija tzw. wstydliwych aspektów życia w łagrze. Werystyczne relacje kobiet w porównaniu z męskimi nie poszukują uniwersalnych paraboli, ale bardziej koncentrują się na fizycznych aspektach egzystencji. Ciało okazuje się jedynym możliwym językiem oporu wobec zideologizowanego języka dyskursu publicznego. W świecie totalitarnego reżimu aktywność seksualna jest jednym z niewielu obszarów niepodlegających indoktrynacji. Dla ideologii rodzina, jakakolwiek więź, która sytuuje jednostkę poza kolektywem, była zagrożeniem. Rozdzielenie więźnia z najbliższymi, pozbawienie go możliwości kontaktu stanowiło nie tyle karę, ile mieściło się w ramach pedagogiki systemu. Kobiece relacje utrwalają przykłady działań zmierzających ku temu, aby nie poddać się presji łagiernej rzeczywistości. Zabiegi higieniczne, dbałość o odzież i bieliznę są koniecznością, ale i próbą ratowania poczucia własnej godności, a równocześnie przejawem troski o zachowanie zewnętrznych wyznaczników płci.

EN

The essay is devoted to Polish literature about the sovietic camps, with a particular focus on the testimonies written by women. The borderline situations and its contemporary representations in the works of Polish writers are analyzed through the categories of feminist discourses. The paper is an attempt to discuss concepts that are crucial for the study: gender, body, sex, sexuality. Finally, the main focus centers on the value of the degraded and captive body and the recognition of gender’s roles in literary testimonies from “not-human world”.

Keywords

EN

testimony; literature about sovietic camps; gender; body; sex; sexuality

• Publisher: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Annales Neophilologiarum
• Year: 2011
• Issue: 5
• Pages: 59-74

Dates

published

2011

Contributors

author

Czerska Tatiana

• Uniwersytet Szczeciński

References

• W czterdziestym nas matko na Sybir zesłali…Polska a Rosja 1939–1942. Wybór i oprac. J.T. Gross, I. Grudzińska-Gross, wstęp J.T. Gross, Londyn 1983.
• T. Bujnicki, Obrazy „innego świata”. Losy Polaków w latach 1939–1945 na terytoriach ZSRR w emigracyjnej prozie literackiej, „Przegląd Humanistyczny” 1990, nr 4.
• E. Czaplejewicz, O polskiej literaturze łagrowej (tezy i hipotezy), „Miesięcznik Literacki” 1990, nr 1.
• I. Sariusz-Skąpska, Polscy świadkowie Gułagu. Literatura łagrowa 1939–1989, Kraków 1995.
• Z. Ziątek, Wiek dokumentu. Inspiracje dokumentarne w polskiej prozie współczesnej, Warszawa 1999.
• A. Nasiłowska, Łagierna moralność, „Odra” 2001, nr 12.
• I. Iwasiów, Centralna płeć cywila, [w:] Wojna: doświadczenie i zapis: nowe źródła, problemy, metody badawcze, pod red. S. Buryły, P. Rodaka, Kraków 2006.
• B. Karwowska, Ciało. Seksualność. Obozy Zagłady, Kraków 2009.
• N. Elias, Przemiany obyczajów w cywilizacji Zachodu, przeł. T. Zabłudowski, Warszawa 1980.

Identifiers

ISSN

1734-4557