Zarys problematyki determinizmu i indeterminizmu w muzyce drugiej połowy XX wieku w kontekście przemian myśli naukowej i filozoficznej1

• Authors: Dąbek Karolina

Title variants

EN

The Sketch on the Issue of Determinism and Indeterminism in Music of the 2nd Half of the 20th Century in the Context of Transformation of the Academic and Philosophical Thought

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

In the second half of the 20th century, integral serialism and rational way of thinking were considered as an indicate of determinism in music. At the same time, indeterminism was associated with the music composed with the use of chance operations, classified like that by Henri Pousseur in his reading entitled Theorie und Praxis in der neusten Musik, delivered in Darmstadt in 1958. However, certain music pieces show that the demarcation between determinism and indeterminism in music remainsunclear. The author attempts to outline the problem of determinism and indeterminism in avant-garde music of the second half of the 20th century, taking into consideration selected crucial compositions and the context of development in science and philosophy of that time.

Keywords

EN

determinism; indeterminism; aleatoric music; integral serialism

• Publisher: Uniwersytet Jagielloński. Koło Naukowe Studentów Muzykologii UJ
• Journal: Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ
• Year: 2019
• Issue: 3(42)
• Pages: 77-98

Dates

online

2019-10-31

Contributors

author

Dąbek Karolina

• Akademia Muzyczna w Krakowie

References

• Amsterdamski S., Różne pojęcia determinizmu, „Studia Filozoficzne” 1964, nr 37.
• Cage J., Silence: Lectures and Writings by John Cage, Wesleyan University Press, Hanover 1961.
• Chlewiński Z., Mazierski S., Zięba S., Determinizm, w: Powszechna encyklopedia filozofii, red. A. Maryniarczyk, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2001.
• Cichy D., Internationale Ferienkurse für Neue Musik w Darmstadcie. Dzieje, rola i znaczenie w myśli teoretycznej, praktyce kompozytorskiej i życiu muzycznym drugiej połowy XX wieku, Musica Iagellonica, Kraków 2009.
• Eco U., Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych, tłum. A. Kreisberg i in., Wydawnictwo W.A.B, Warszawa 2008.
• Estetyka i styl twórczości Witolda Lutosławskiego. Studia, red. Z. Skowron, Musica Iagellonica, Kraków 2000.
• Fubini E., Historia estetyki muzycznej, tłum. Z. Skowron, Musica Iagellonica, Kraków 2015.
• Gołąb M., Muzyczna moderna w XX wieku. Między kontynuacją, nowością a zmianą fonosystemu, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2011.
• Heisenberg W., Fizyka a filozofia, tłum. S. Amsterdamski, Książka i Wiedza, Warszawa 1965.
• Humięcka-Jakubowska J., Intuicja czy scjentyzm: Stockhausen – Ligeti – Nono – Berio – Xenakis – Grisey, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2013.
• Jarzębska A., Idee relacji serialnych w muzyce XX wieku, Musica Iagellonica, Kraków 1995.
• Jarzębska A., Spór o piękno muzyki. Wprowadzenie do kultury muzycznej XX i XXI wieku, Monografie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, Wrocław 2014.
• Lemańska A., Determinizm, w: Encyklopedia filozofii przyrody, red. Z.E. Roskal, Lublin 2016; https://www.kul.pl/files/57/encyklopedia/lemanska_determinizm.pdf [dostęp: 15.04.2019].
• Lindstedt I., Wprowadzenie do teorii zbiorów klas wysokości dźwięku Allena Forte’a, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2004.
• Lutosławski W., O roli elementu przypadku w technice komponowania, „Res Facta” 1967, nr 1.
• Mazierski S., Determinizm i indeterminizm w aspekcie fizykalnym i filozoficznym, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1961.
• Nyman M., Muzyka eksperymentalna. Cage i po Cage’u, tłum. M. Mendyk, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2011.
• Paja-Stach J., Dzieła otwarte w twórczości kompozytorów XX wieku, nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1992.
• Popper K.R., Wszechświat otwarty. Argument na rzecz indeterminizmu, tłum. A. Chmielewski, Znak, Kraków 1996.
• Rutowski T., Determinizm i indeterminizm w aspekcie filozoficznym i fizykalnym, „Studia Philosophiae Christianae” 1965, nr 1/2.
• Skowron Z., Teoria i estetyka awangardy muzycznej drugiej połowy XX wieku, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2013.
• Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. 1–3, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988.
• The Fluxus Performance Workbook, red. K. Friedman, O. Smith, L. Sawchyn, [b.m.] 2002, https://www.thing.net/~grist/ld/fluxusworkbook.pdf, [dostęp: 15.04.2019].

Notes

EN

Artykuł bazuje na fragmentach pracy magisterskiej autorki pod tytułem Idee determinizmu i indeterminizmu w twórczości Iannisa Xenakisa i Györgya Ligetiego na przykładzie „Pithoprakty” oraz „Clocks and Clouds”, przygotowanej pod kierunkiem dr Ewy Wójtowicz na Akademii Muzycznej w Krakowie w roku 2018.