Architektonika teatru – struktura filmu – zakamarki umysłu. Nowojorskie pasaże „Birdmana”

• Authors: Nadgrodkiewicz Grzegorz

Title variants

EN

Architectonics of the Theatre – Structure of the Film – Nooks of the Mind. New York Passages of „Birdman”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Nadgrodkiewicz prezentuje analizę filmu Birdman czyli (nieoczekiwane pożytki z niewiedzy) (2014) w reżyserii Alejandra Gonzáleza Iñárritu w perspektywie innej niż ta, którą sugerowano w popularnych recenzjach kładących nacisk na kwestie gwiazdorstwa, ironii postmodernistycznej, intertekstualności filmowej czy nawet zagadnień wiążących się z wiernością adaptacji. Wychodząc od opisu architektoniki nowojorskiego St. James Theatre, w którym zrealizowano część zdjęć, autor twierdzi, że swoista klaustrofobiczność tego teatru pozwoliła reżyserowi na ukształtowanie rysu psychologicznego głównego bohatera Riggana Thomsona jako aktora będącego na skraju rozdwojenia jaźni. Ponadto – jak dowodzi Nadgrodkiewicz – architektonikę ukazanego w Birdmanie teatru należy postrzegać jako odwrotność tego, co symbolizuje architektura Manhattanu i kojarząca się z nią otwartość przestrzeni. Istotnym kontekstem analizy są także kwestie wiążące się z montażem filmowym (m.in. zagadnienie filmu jednoujęciowego), systemem suture oraz „kinematograficznymi” funkcjami ludzkiego hipokampu.

EN

Nadgrodkiewicz presents an analysis of Alejandro González Iñárritu’s movie Birdman or (The Unexpected Virtue of Ignorance) (2014), offering a reading different than in popular reviews which emphasize the issues of stardom, postmodern irony, film intertextuality or even questions related to the fidelity of adaptation. Starting with a description of the architectonics of New York’s St. James Theatre, which served as a film location for the movie, the author claims that the peculiar claustrophobic dimension of this theatre allowed the director to shape the psychological profile of the main character Riggan Thomson as an actor on the verge of a split personality. Furthermore, Nadgrodkiewicz argues, the architectonics of the theatre presented in Birdman should be seen as the reverse of what is symbolized by the architecture of Manhattan and the openness of the space associated with it. An important context of the analysis is also provided by issues related to film editing (including one-shot film), the system of suture and the “cinematographic” functions of the human hippocampus.

Keywords

PL

Birdman; architektonika teatru; architektura; Nowy Jork; monta suture; narracja filmowa; hipokamp; struktura umysłu; Alejandro González Iñárritu

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2020
• Issue: 109 Przestrzeń architektoniczna w filmie
• Pages: 6-22

Contributors

author

Nadgrodkiewicz Grzegorz

References

• Andrew, D. (1978). André Bazin. Oxford – New York: Oxford University Press.
• Ben-Yakov, A., Henson, R. N. (2018). The Hippocampal Film Editor. Sensitivity and Specificity to Event Boundaries in Continuous Experience. The Journal of Neuroscience, 38 (47), ss. 10057-10068. https://doi.org/10.1523/JNEUROSCI.0524-18.2018
• Bindelglass, E. (2015, 2 grudnia). Helen Hayes Theater to Receive Interior and Exterior Renovation. NewYorkYIMBY.com. https://newyorkyimby.com/2015/12/helen-hayes-theater-to-receive-interior-and-exterior-renovation.html
• Dayan, D. (1974). The Tutor-Code of Classical Cinema. Film Quarterly, 28 (1), s. 29.
• Debruge, P. (2014, 27 sierpnia). Film Review: „Birdman or (the Unexpected Virtue of Ignorance)”. Variety.com. https://variety.com/2014/film/reviews/venice-film-review-birdman-or-the-unexpected-virtue-of-ignorance-1201287921/
• Khoshaba, D. (2015, 8 lutego). Film Analysis of „Birdman. The Unexpected Virtue of Ignorance”. PsychologyToday.com. https://www.psychologytoday.com/us/blog/get-hardy/201502/film-analysis-birdman
• Leaf, J. (2015, 4 stycznia). How „Birdman” Betrays Raymond Carver: An Untold Story. Forbes.com. https://www.forbes.com/sites/jonathanleaf/2015/01/04/how-birdman-betrays-raymond-carver-an-untold-story/#68092674742c
• McClintock, P. (2015, 8 stycznia). Making of „Birdman”: Alejandro G. Iñárritu Recounts Harrowing Experience Behind His First Comedy. TheHollywoodReporter.com. https://www.hollywoodreporter.com/news/making-birdman-alejandro-g-inarritu-761407
• Murphy, M. (2014, 31 grudnia). Below the Line: „Birdman” Production design. The Carpetbagger. https://carpetbagger.blogs.nytimes.com/2014/12/31/below-the-line-birdman-production-design/
• Oudart, J.-P. (1992). Suture (tłum. A. Helman). W: A. Helman (red.), Panorama współczesnej myśli filmowej (s. 24). Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”.
• Prodeus, A. (2015). Birdman czyli (nieoczekiwane pożytki z niewiedzy). Kino, 1, s. 71.
• Romney, J. (2014, 4 grudnia). The Tracking Shot: Film-making Magic – or Stylistic Self-indulgence?. TheGuardian.com. https://www.theguardian.com/film/2014/dec/04/tracking-shot-film-making-magic-or-stylistic-self-indulgence-birdman
• Serpa, G. (2017). „Birdman”: Reality Takes Flight. W: S. Donatelli (red.), Mercer Street 2017-2018: A Collection of Essays from the Expository Writing Program (s. 111). New York: New York University College of Arts and Sciences. https://cas.nyu.edu/content/dam/nyu-as/casEWP/documents/ms2017/serpa.pdf
• Valkola, J. (2016). Pictorialism in Cinema. Creating New Narrative Challenges. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing.
• Weisman, A. (2015, 21 stycznia). Here’s How „Birdman” Shot That Crazy Scene of Michael Keaton Running in Times Square in His Underwear. BusinessInsider.com. https://www.businessinsider.com/how-birdman-shot-times-square-scene-2015-1?IR=T
• Wróblewski, J. (2015). Birdman po europejsku. Polityka, 12, ss. 92-94.