O dyskursie wykluczenia i dyskursach wykluczonych z perspektywy lingwistycznej

• Authors: Witosz Bożena
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autorka przeprowadza porządkujące rozróżnienia, wydzielając instytucjonalne dyskursy o wykluczeniu oraz ideologiczne: dyskurs wykluczenia i dyskursy wykluczonych. Podkreśla, że pojęcie wykluczenia jest w ramach każdego wyróżnionego typu inaczej profilowane. W artykule relacjonuje się dyskurs wykluczenia i dyskursy wykluczonych, wskazując istniejące między nimi podobieństwa i różnice. Omawianymi wyznacznikami dyskursu są: tożsamości aktorów społecznych, przedmiot dyskursu oraz obraz relacji społecznych projektowany przez reguły dyskursu. Do analizy wprowadzono jeszcze trzecią kategorię – dyskursu tolerancji (równościowego), traktowanego jako model (idealny wzór), który byłby punktem odniesienia dla omawianych odmian. W ten sposób dyskurs wykluczenia umieszczony został na przeciwnym biegunie dyskursu tolerancji, a zróżnicowane dyskursy wykluczonych (w artykule omawia się przykładowo teksty mieszczące się w ramach dyskursu feministycznego i dyskursu radiomaryjnego) mogą być sytuowane na skali między dwoma wskazanymi biegunami.

Keywords

PL

dyskurs, dyskurs wykluczenia

• Publisher: Instytut Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: tekst i dyskurs - text und diskurs
• Year: 2010
• Issue: 3
• Pages: 9-25

Contributors

author

Witosz Bożena

References

• Awdiejew, Aleksy (2008): Ideologia, postawa a komunikacja. W: Kamińska-Szmaj, Irena/ Piekot, Tomasz/ Poprawa, Marcin (eds.): Ideologie w słowach i obrazach. Wrocław, s. 65-72.
• Bartmiński, Jerzy (2007): Stereotypy mieszkają w języku. Studia etnolingwistyczne. Lublin.
• Bauman, Zygmunt (1995): Wieloznaczność nowoczesna, nowoczesność wieloznaczna. Warszawa.
• Bobrowska, Ewa (2007): Obrazowanie społeczeństwa w mediach. Analiza radiomaryjnego dyskursu. Kraków.
• Buber, Martin (1993): Problem człowieka. Warszawa.
• Dijk van, Teun A. (2001): Dyskurs jako struktura i proces. Warszawa.
• Dijk van, Teun A. (2003): Dyskurs polityczny i ideologia. „Etnolingwistyka”, nr 15.
• Dubisz, Stanisław (2003): Uniwersalny słownik języka polskiego. Warszawa.
• Eagleton, Terry (1993): Ideologie. Eine Einführung. Stuttgard.
• Engelking, Barbara (2001): Zagłada i pamięć. Doświadczenie Holokaustu i jego konsekwencje opisane na podstawie relacji autobiograficznych. Gdańsk.
• Fairclough, Norman (1995): Critical Discourse Analysis: The Critical Study of Language. London.
• Fleischer, Michael (2008): Ideologia – jej funkcje komunikacyjne i kognitywne. W: Kamińska-Szmaj, Irena/ Piekot, Tomasz/ Poprawa, Marcin (eds.): Ideologie w słowach i obrazach. Wrocław, s. 97-115.
• Foucault, Michel (2002): Porządek dyskursu. Gdańsk.
• Giddens, Anthony (2004): Socjologia. Warszawa.
• Gliński, Piotr (1999): O społeczeństwie obywatelskim w Polsce: teoria i praktyka. W: Gawin, Dariusz (eds.): Homo eligens. Społeczeństwo świadomego wyboru. Księga jubileuszowa ku czci Andrzeja Sicińskiego. Warszawa, s.
• Graff, Agnieszka (2008): Rykoszetem. Rzecz o płci, seksualności i narodzie. Warszawa.
• Howarth, Dawid (2008): Dyskurs. Warszawa.
• Janion, Maria (2000): Do Europy tak, ale razem z naszymi umarłymi. Warszawa.
• Jakubowska, Urszula (1999): Preferencje polityczne. Psychologiczne teorie i badania. Warszawa.
• Kamińska-Szmaj, Irena (1994): Judzi, zohydza, ze czci odziera. Język propagandy politycznej w prasie 1919-1923. Wrocław.
• Kamińska-Szmaj, Irena (2001): Słowa na wolności. Wrocław.
• Karwat, Mirosław (2006): O złośliwej dyskredytacji. Manipulowanie wizerunkiem przeciwnika. Warszawa.
• Karwat, Mirosław (2008): Cechy myślenia ideologicznego. W: Kamińska-Szmaj, Irena/ Piekot, Tomasz/ Poprawa, Marcin (eds.): Ideologie w słowach i obrazach. Wrocław, s. 42-48.
• Kita, Małgorzata (2007): Szeptem albo wcale. O wyznawaniu miłości. Katowice.
• Kofta, Mirosław (2001): Stereotyp spiskowy jako centralny składnik antysemityzmu. W: Kofta, Mirosław/ Jasieńska-Kania, Aleksandra (eds.): Stereotypy i uprzedzenia. Uwarunkowania psychologiczne i kulturowe. Warszawa, s. 274-298.
• Kunce, Agnieszka (2008): Antropologia punktów. Rozważania przy tekstach Ryszarda Kapuścińskiego. Katowice.
• Laclau, Ernesto/ Mouffe, Chantal (2007): Hegemonia i socjalistyczna strategia. Przyczynek do projektu radykalnej polityki demokratycznej. Wrocław.
• Lisowska-Magdziarz, Małgorzata (2006): Analiza tekstu w dyskursie medialnym. Przewodnik dla studentów. Kraków.
• Minoque, Ken (1985): Alien Powers: The Pure Theory of Ideology. London.
• Niewiara, Aleksandra (2009): Kształty polskiej tożsamości. Potoczny dyskurs narodowy w perspektywie etnolingwistycznej (XVI – XX w.). Katowice.
• Nowak, Paweł (2002): Swoi i obcy w językowym obrazie świata. Lublin.
• Ostolski, Adam (2007): Spiskowcy i gorszyciele. Judaizowanie gejów w polskim dyskursie prawicowym. W: Głowacka-Grajper, Małgorzata/ Nowicka, Ewa (eds.): Jak się dzielimy i co nas Łączy? Przemiany wartości i więzi we współczesnym społeczeństwie polskim. Kraków, s. 156-178.
• Rejakowa, Bożena (2008): Kulturowe aspekty języka mody. Lublin.
• Reykowski, Janusz (1996): O myśleniu ideologicznym (szkic modelu). „Studia Psychologiczne”, t. 34, z. 1.
• Skalska, Agnieszka (2007): Obraz wroga w antysemickich rysunkach prasowych Marca ’68. Warszawa.
• Skarga, Barbara (1997): Tożsamość i różnica. Eseje metafizyczne. Kraków.
• Szymczak, Mieczysław (1981): Słownik języka polskiego. Warszawa.
• Tischner, Józef (1990): Filozofia dramatu. Paris.
• Umińska-Keff, Bożena (2006): barykady. Kroniki obsesyjne. Kraków.
• Witosz, Bożena (2008): Stylistyczne aspekty dyskursu feministycznego. (Wokół znaczenia terminu dyskurs w tekstologii lingwistycznej). „Stylistyka” XVII, 2008, s. 17-41.
• Wodak, Ruth (2008): Dyskurs populistyczny: retoryka wykluczenia a gatunki języka pisanego. W: Duszak, Anna/ Fiarclough, Norma (eds.): Krytyczna Analiza Dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej. Kraków, s. 185- 214.