„Kwestia ekologiczna” w nauczaniu Jana Pawła II

• Authors: Jarosław Babiński

Title variants

EN

„The Environmental Issue” in the teaching of John Paul II

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W swoim nauczaniu Jan Paweł II wielokrotnie wypowiada się na tematy związane z ekologią. Jego nauczanie w dużej mierze przyczyniło się do powstania nowej dziedziny wiedzy teologicznej – ekoteologii, która rozpatruje w świetle Bożego Objawienia problemy będące efektem rozwoju cywilizacji technicznej. Jan Paweł II formułuje postulat konieczności podejmowania zdecydowanych działań w trosce o czystość natury. Dostrzega źródła zaistniałego konfliktu między człowiekiem a naturą, mającego swą genezę w dysproporcjach w rozwoju społeczeństw świata, ubóstwie i niesprawiedliwym podziale dóbr. Zwraca uwagę na charakteryzujący współczesność redukcjonizm w rozumieniu człowieka – wyrażający w minimalizacji znaczenia ludzkiej duchowości przy jednoczesnym uzurpowaniu sobie przez niego nieograniczonego prawa do panowania nad światem. Te zjawiska, określane jako „grzech ekologiczny”, muszą stać się szczególną troską aktywności Kościoła współcześnie. Papież stawia więc postulat budzenia świadomości ekologicznej oraz aktywnych działań, mających na celu oddalenie widma katastrofy ekologicznej.

EN

In his teaching John Paul II repeatedly gives his opinion on themes associated with ecology. His teaching largely contributed to the development of a new theological field of knowledge – eco-theology – that focuses on problems which are an effect of the expansion of the technological civilization, particularly in the light of God’s revelation. John Paul II formulates the demand of the necessity to take determined action regarding concerns for the preservation of the natural environment. He acknowledges the sources of existing conflict between man and nature, as having its origins in the worldwide disproportionate development of society, poverty and the unfair distribution of wealth. Here he pays attention to modern reductionism which characterizes the understanding of human nature – expressed in the minimalization of the importance of human spirituality and at the same time assuming the unrestricted right of man to control the world. These phenomena – characterized as „ecological sin”, must become an active concern of the Church in our time. Thus the Pope stipulates not only the awakening of environmental awareness but also taking active measures aimed at distancing the apparition of ecological catastrophe.

Keywords

PL

ekologia; ekoteologia; grzech ekologiczny; Jan Paweł II; kwestia ekologiczna

EN

ecology; eco-theology; ecological sin; John Paul II; the Environmental Issue

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2012
• Issue: 30
• Pages: 249-264

Contributors

author

Jarosław Babiński

• Wydział Teologiczny Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Warszawa

References

• Ablińska E., Człowiek w środowisku przyrodniczym i społecznym, Lublin 2005.
• Bartnik Cz. S., Kreacyjny charakter pracy, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne”, t. XXX, 2(1983), s. 5–16.
• Borutka T., Życie społeczno-ekonomiczne, w: T. Borutka, J. Mazur, A. Zwoliński, Katolicka nauka społeczna, Częstochowa 1999, s. 246–303.
• Dołęga J. M., Podstawy kultury ekologicznej w Polsce i w Europie, w: Chrześcijańska Europa. Wykłady wygłoszone w Studium Duchowości europejskiej przy Centrum Kultury Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” w latach 1999–2002, red. S. Urbański, Warszawa 2003, s. 275–284.
• Jan Paweł II, „Nie kradnij” znaczy także nie nadużywaj swojej władzy nad własnością. Homilia wygłoszona podczas Mszy św. Odprawionej na lotnisku białostockiego aeroklubu (05.06.1991 r.), w: Dokumenty Kościoła Rzymsko-Katolickiego dotyczące ekologii, Warszawa 1994, s. 45–54.
• Jan Paweł II, Budowanie pokoju zadaniem wszystkich. Przemówienie w Asyżu, (09.01.2002), „L’Osservatore Romano”, wyd. pol., 2002, nr 3, s. 18–19.
• Jan Paweł II, Centessimus annus, w: Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, Kraków 1996, s. 619–702.
• Jan Paweł II, Chwała Trójcy Świętej w Stworzeniu. Przemówienie podczas audiencji generalnej (26.01.2001 r.), „L’Osservatore Romano”, wyd. pol., 2000, nr 3, s. 49–50.
• Jan Paweł II, Dives in misericordia, w: Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, Kraków 1996, 79–143.
• Jan Paweł II, Evangelium vitae, w: Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, Kraków 1996, s. 705–838.
• Jan Paweł II, Familiaris Consortio, w: Adhortacje apostolskie Ojca Świętego Jana Pawła II, Kraków 1996, s. 89–209.
• Jan Paweł II, Inter Sanctos, w: Z. Świerczek, Ekologia – Kościół i św. Franciszek, Kraków 1990, s. 171.
• Jan Paweł II, Katecheza „Stworzenie a słuszna autonomia rzeczy stworzonych” (02.04.1986 r.), „L’Osservatore Romano”, wyd. pol., 1986, nr 4, s. 19.
• Jan Paweł II, Modlitwa niedzielna w Les Combes (11 lipca 1999 r.), „L’Osservatore Romano”, wyd. pol., 1999, nr 11, s. 37–38.
• Jan Paweł II, Novo millenio inneunte, Warszawa 2001
• Jan Paweł II, Orędzie na światowy Dzień Pokoju 1990 r. „Pokój z Bogiem Stwórcą – pokój z całym stworzeniem” (08.12.1989 r.), „L’Osservatore Romano”, wyd. pol., 1989 nr 12, s. 21–22.
• Jan Paweł II, Piękno tej ziemi woła o zachowanie jej dla przyszłych pokoleń. Homilia podczas Liturgii Słowa (Zamość, 12.06.1999 r.), „L’Osservatore Romano”, wyd. pol., 1999, nr 8, s. 70–72.
• Jan Paweł II, Przemówienie w czasie spotkania czterech pokoleń na stadionie Azteków (Meksyk, 25.01.1999), „L’Osservatore Romano”, wyd. pol., 1999, nr 4, s. 27–29.
• Jan Paweł II, Reconciliatio et penitentia, w: Adhortacje apostolskie Ojca Świętego Jana Pawła II, Kraków 1996, s. 249–343.
• Jan Paweł II, Redemptor Hominis, w: Encykliki Jana Pawła II, Kraków 1999, s. 5–76.
• Jan Paweł II, Sollicitudo rei socialis, w: Encykliki Jana Pawła II, Kraków 1999, s. 435–509.
• Jan Paweł II, Trzeba zapobiegać katastrofie ekologicznej. Przemówienie podczas Audiencji generalnej (14.01.2001 r.), „L’Osservatore Romano”, wyd. pol., 2001, nr 4, s. 43–44.
• Jan Paweł II, Użytkowanie przestrzeni kosmicznej powinno być zapewnione wszystkim. Przemówienie wygłoszone do członków Papieskiej Akademii Nauk na rozpoczęcie Tygodnia Studiów (02.10.1984 r.), w: Nauczanie papieskie, VII, 2, 1984 (lipiec–grudzień), Poznań 2002, s. 35–355.
• Jan Paweł II, Zrównoważony rozwój. Przemówienie do członków Papieskiej Akademii Nauk (12.03.1999 r.), „L’Osservatore Romano”, wyd. pol., 1999, nr 5–6, s. 56–57.
• Jaromi S., Stworzyciel i przyroda według Jana Pawła II, w: Między niebem a ziemią.
• Ku etyce ekologicznej, red. A. Dyduch-Falniowska, M. Grzegorczyk, Z. Kijas, Z. Mirek, Kraków 2000, s. 270–282.
• Jurczyk B., Ekologia – człowiek – Kościół. Antropologiczny wymiar kryzysu ekologicznego w ocenie Kościoła, Opole 2002.
• Mariański J., Ekospołeczne nauczanie Jana Pawła II, „Społeczeństwo”, 12(2002), nr 3–4, s. 365–385.
• Skowroński A., „Kwestia ekologiczna” w nauczaniu Jana Pawła II, w: Ochrona środowiska w filozofii i teologii, red. J. M. Dołęga, J. W. Czartoszewski, Warszawa 1999, s. 284–287.
• Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”, w: Sobór Watykański II. Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 1999.
• Szulist J., Człowiek jest drogą Kościoła (RH 14). Wprowadzenie do katolickiej nauki społecznej, Pelplin 2012.
• Wielgus S., Ideowe zagrożenia we współczesnej kulturze europejskiej, w: Chrześcijańska Europa. Wykłady wygłoszone w Studium Duchowości europejskiej przy Centrum Kultury Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” w latach 1999–2002, red. S. Urbański, Warszawa 2003, s. 93–110.
• Zuberbier A., Znaki czasu, w: Słownik teologiczny, Katowice 1998, s. 691–692.