Putnam i ontologia, czyli czym jest względność pojęciowa

• Authors: Krzysztof Czerniawski

Title variants

EN

Putnam and ontology, or what is conceptual relativity

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W niniejszym artykule próbuję rozjaśnić stosunek Hilary’ego Putnama do ontologii poprzez interpretację jego doktryny względności pojęciowej. Moim zdaniem istnieje wiele zamieszania wokół prawdziwego znaczenia tej doktryny. Jest prawdą, że idea względności pojęciowej była kilkakrotnie modyfikowana przez samego Putnama. Jednak w swoich ostatnich pracach przedstawił on ją w sposób stosunkowo precyzyjny i wyczerpujący. Położył on w nich silny nacisk na to jak bardzo jego stanowisko różni się od stanowiska Quine'a i Davidsona, oskarżając ich obu o lekceważenie ludzkiej subiektywności i redukowanie bogactwa świata ludzkiego doświadczenia i języka. Jednocześnie twierdził on, że powinniśmy zaakceptować pluralizm naszego świata i unikać wszelkich form monizmu. Ponieważ ontologia często prowadzi do monizmu, Putnam odrzuca ontologię. Jednak moim zdaniem można rozwijać ontologię wolną od monistycznych tendencji i oddającą sprawiedliwość pluralizmowi naszego świata.

EN

The paper tries to clarify, as far as possible, Hilary Putnam's attitude toward ontology by means of a careful interpretation of his doctrine of conceptual relativity. I think there is a great deal of confusion about the real meaning of this doctrine. It is true that the idea of conceptual relativity has been modified a few times by Putnam himself. However, in his most recent work he gives an accurate and succinct presentation of it. He puts strong emphasis on showing how much his philosophical position differs from that of Quine and Davidson. He accuses both of them of neglecting human subjectivity and reducing the colorful world of human experience and language. At the same time he insists that one should accept the pluralism of our world and avoid all forms of monism. Since ontology leads often to monism, Putnam rejects ontology. But it seems to me that one can develop an ontology that is free of monistic tendencies and does full justice to the plurality of our world.

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2008
• Issue: 18
• Pages: 1-17

Contributors

author

Krzysztof Czerniawski

• Uniwersytet Szczeciński

References

• Ayer [1997] – A. J. Ayer, Filozofia w XX wieku, tłum. B. Chwedeńczuk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
• Carnap [2005] – R. Carnap, Empiryzm, semantyka i ontologia, tłum. A. Koterski, [w:] R. Carnap, Empiryzm. Semantyka. Ontologia, tłum. A. Koterski, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2005, s. 11 – 40.
• Davidson [1991] – D. Davidson, O pojęciu schematu pojęciowego, tłum. Jarosław Gryz, [w:] Empiryzm współczesny, red. B. Stanosz, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1991, s. 280 – 297.
• Diamond [1991] – C. Diamond, The Realistic Spirit, MIT Press, Cambridge 1991.
• Kmita [1998] – J. Kmita, Jak słowa łączą się ze światem? Studium krytyczne neopragmatyzmu, Wydawnictwo Naukowe IF UAM, Poznań 1998.
• Kraut [1986] – R. Kraut, The Third Dogma, [w:] E. Le Pore (Ed.), Truth and Interpretation: Perspectives on the Philosophy of Donald Davidson, Basil Blackwell, New York 1986, s. 398 – 416.
• Putnam [1990] – H. Putnam, Truth and Convention, [w:] H. Putnam, Realism with a Human Face, Harvard University Press, Cambridge, Massachussets 1990, s. 96 – 104.
• Putnam [1998a] – H. Putnam, Dlaczego świat nie jest wyrobem gotowym, tłum. A. Grobler, [w:] H. Putnam, Wiele twarzy realizmu i inne eseje, tłum. A. Grobler, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 225 – 262.
• Putnam [1998b] – H. Putnam, Wiele twarzy realizmu, tłum. A. Grobler, [w:] H. Putnam, Wiele twarzy realizmu i inne eseje, tłum. A. Grobler, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 325 – 429.
• Putnam [1998c] – H. Putnam, Realizm bez absolutów, tłum. A. Grobler, [w:] H. Putnam, Wiele twarzy realizmu i inne eseje, tłum. A. Grobler, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 451 – 473.
• Putnam [1998d] – H. Putnam, Odpowiedź Gary’emu Ebbsowi, tłum. A. Grobler, [w:] H. Putnam, Wiele twarzy realizmu i inne eseje, tłum. A. Grobler, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 497 – 517.
• Putnam [1999] – H. Putnam, Sense, nonsense, and the senses: an inquiry into the powers of the human mind, [w:] H. Putnam, The threefold cord: mind, body and world, Columbia University Press, New York 1999, s. 1 – 70.
• Putnam [2004] – H. Putnam, Ethics without ontology, Harvard University Press, Cambridge, Massachusets 2004.
• Quine [1999] – W. V. O. Quine, Słowo i przedmiot, tłum. Cezary Cieśliński, Fundacja Aletheia, Warszawa 1999.
• Wittgenstein [1993] – L. Wittgenstein, O pewności, tłum. M. Sady i W. Sady, Fundacja Aletheia, Warszawa 1993.

Identifiers

DOI

10.13153/diam.18.2008.316