À propos de Saint-Geraud d’Aurillac et de son rayonnement

• Authors: Nicole Charbonnel

Title variants

PL

Uwagi o osobie świętego Geralda z Aurillac i znaczeniu jego kultu

• Languages of publication: FR

Abstracts

EN

Znany współcześnie przekaz o życiu i dziele świętego Geralda z Aurillac pochodzi od Odona, opata z Cluny. Dobrze urodzony i skoligacony Gerald chciał sam zostać mnichem, odwiedziony jednak od tego zamiaru, około roku 890 ufundował na terenie domeny Aurillac i hojnie uposażył klasztor benedyktyński. Mnichów do klasztoru rekrutowano według surowych kryteriów moralnych i intelektualnych, stąd pogląd, że procedury te były jednym z preludiów reformy, która następnie wyszła z Cluny. Sam Odon był, warto wspomnieć, najpierw opatem Aurillac, a następnie dopiero opatem Cluny. Po śmierci Geralda, który zasłynął z pobożności, prawości i męstwa, jego kult szybko się rozprzestrzenił i objął obszar od Alp po Galicję. Ufundowane przez niego opactwo cieszyło się licznymi, wielokrotnie ponawianymi przywilejami. Najważniejsze to dyplom z 899 roku dotyczący immunitetów i donacja z początku X w. Pierwszy akt stanowił, że klasztor i jego ziemie poddane zostały bezpośredniemu zwierzchnictwu i protekcji króla. Jedną z konsekwencji tego rozwiązania był fakt, że jakkolwiek Owernia rządziła się prawem zwyczajowym, to na terenach podległych opactwu obowiązywało prawo kościoła, a więc prawo rzymskie. Drugi akt to ofiarowanie opactwa i ziem mu podległych Rzymowi, co dało mu niezależność od władzy biskupów. W konsekwencji władza sądownicza, normalnie przysługująca biskupom, przeszła w ręce opata. Te uprawnienia rozciągały się ratione personae na ubogich, wdowy, sieroty, a przede wszystkim na duchownych, zaś ratione materiae na wszystko, co miało związek z podejrzeniem o czary, świętokradztwem, herezją, sakramentami, w tym małżeństwem, ale także dziesięciną, jałmużnami oraz różnymi ofiarami i darami. Wymienione uprawnienia jurysdykcyjne były źródłem dochodów uzupełniających te, które normalnie opat uzyskiwał od lenników jako senior. Prerogatywy opata Aurillac wobec miasta, klasztoru, wreszcie lenników, obok jego bogactwa, przyczyniły się do rozprzestrzenienia kultu świętego Geralda. Trzeba podkreślić fakt, że mimo, iż opactwo nie należało do ruchu kluniackiego, to jednak za pośrednictwem osoby Odona i jego dzieła, Cluny korzystało ze sławy i kultu patrona Aurillac.

Keywords

EN

Św. Gerald z Aurillac; Cluny

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Studia Prawno-Ekonomiczne
• Year: 2010
• Volume: LXXXII (82)
• Pages: 33-52

Dates

published

2010

Contributors

author

Nicole Charbonnel

• Pracownik naukowy Instytutu Historii Prawa CNRS

References

• Beaufrère A. L’église carolingienne du bon comte Géraud, quatrième campagne de fouilles, RHA, 1947, p. 96-99.
• Beaufrère A., L’église Saint-Géraud d’Aurillac, découvertes récentes et compléments d’informations, RHA, 1993, p. 369-379.
• Beaufrère A., Une église carolingienne à Aurillac, RHA, 1945-1946, p. 20-24.
• Bouange G., Saint-Géraud d’Aurillac et son illustre abbaye ; 1ère éd. 1870.
• Bultot-Verleysen A.-M., Des miracula inédits de saint Géraud d’Aurillac (+ 909). Étude, édition critique et traduction, Analecta Bollendiana, Revue critique d’hagiographie, t. 118 (2000), fasc. 1-2
• Bultot-Verleysen M., Le dossier Saint-Géraud d’Aurillac, Francia, 22/1, 1995, p. 173-206.
• Bultot-Verleysen M., Odon de Cluny, Vita sancti Geraldi Auriliacensis, Bruxelles 2009.
• Charbonnel N., À propos des fresques romanes de l’abbatiale Saint-Géraud d’Aurillac, quelques hypothèses », Patrimoine en Haute-Auvergne, n 16, mars 2009, p. 27 sq.
• Charbonnel N., La ville de Gerbert, Aurillac les origines, in Gerbert l’Européen, actes du colloque d’Aurillac, 4-7 juin 1996, RHA, Mémoires 3, Aurillac 1997, p. 59 sq.
• Cochelin I., Quête de liberté et récriture des origines : Odon et les portraits corrigés de Baume, Géraud et Guillaume, p. 183 sq.
• Durliat M. et Lebouteux P., L’église Saint-Géraud d’Aurillac, Bulletin archéologique du comité des travaux historiques et scientifiques, nouvelle série, n° 8, 1972 (1975), p. 23-49. V. aussi accessoirement mes propres rec.
• Durliat M., Saint-Géraud d’Aurillac aux époques préromane et romane, RHA, 1973, p. 329-341.
• Facciotto P., Moments et lieux de la tradition manuscrite de la Vita Geraldi, p. 217 sq.
• Fournier G., Saint-Géraud et son temps, RHA, 1973, p. 342-352.
• Grand R., Fouilles de Saint-Géraud d’Aurillac, Bulletin de la Société Nationale des Antiquaires de France, 1945-1947, p. 237-238.
• Grand R., Recherches sur l’art roman à Aurillac, RHA, 1901, p. 59-79 
• Iogna-Prat D., La Vita Geraldi d’Odon de Cluny, un texte fondateur ?, p. 143 sq., [in:] Guerriers et moines. Conversion et sainteté aristocratique dans l’occident médiéval (IXe–XIIe s.). Études réunies par Michel Lauwers, Antibes (CNRS, Centre d’études, préhistoire, antiquité, Moyen Âge), 2002, coll. d’études médiévales, vol. 4.
• Joubert E., L’abbaye bénédictine d’Aurillac et les évêques de Saint-Flour, Aurillac, s.d.
• Joubert E., L’abbaye bénédictine Saint-Géraud d’Aurillac, 894-1561, Aurillac 1981.
• Kuefler M., Les histoires de Géraud d’Aurillac, [in:] Sur les pas de Géraud d’Aurillac en France et en Espagne: Histoire, culte et iconographie, ed. Pierre Moulier. Saint-Flour 2010. p. 21-40.
• Larauzière-Montlosier D. de, L’invention romane en Auvergne. De la poutre à la voûte (fin Xe-XIe siècle), Nonette 2002.
• Laurenson-Rosaz Chr., La vie de Géraud vecteur d’une certaine conscience aristocratique dans le midi de la Gaule, p. 157 sq.
• Léotoing d’Anjony G., La communauté des prêtres-filleuls de l’église Notre-Dame d’Aurillac, RHA, t. 33 et 34, 1952-53.
• Ourliac P., Les sauvetés de Comminges. Études et documents sur les villages fondés par les hospitaliers dans la région de coteaux commingeois, Études d’histoire médiévale, t. I, Paris-Toulouse 1979
• Saige G. et Dienne E. de, Documents historiques relatifs à la vicomté de Carlat, Monaco 1900.
• Schneider J., Aspects de la société dans l’Aquitaine carolingienne d’après la Vita Geraldi auriliacensis, compte-rendu de l’Académie des inscriptions et Belles-Lettres, janvier 1973, p. 8 sq.

Identifiers

ISSN

0081-6841