Filozoficzne problemy wokół interpersonalnych porównań użyteczności

• Authors: Tomasz Kwarciński

Title variants

EN

The Philosophical Problems Surrounding Interpersonal Utility Comparisons

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi próbę usystematyzowania problematyki filozoficznej, która dotyczy interpersonalnych porównań użyteczności. Zagadnienie to ma istotne znaczenie zarówno dla teorii ekonomii, jak i praktyki gospodarczej. W ramach analizy wyróżniono cztery grupy problemów: problemy semantyczne, problemy epistemologiczne, problemy antropologiczne oraz problemy aksjologiczne. Zależności występujące między wymienionymi grupami problemów uprawniają do następujących wniosków: po pierwsze, najbardziej fundamentalne znaczenie mają rozstrzygnięcia semantyczne, po drugie, opisowe interpretacje interpersonalnych porównań użyteczności opierają się na wątpliwych przesłankach semantycznych i epistemologicznych oraz po trzecie, normatywne interpretacje interpersonalnych porównań użyteczności mogą być formułowane w ramach różnych założeń epistemologicznych.

EN

I attempt a systematic analysis of the philosophical problems related to interpersonal utility comparisons. The issue has importance both for economics theory and practice. There are four groups of such problems: semantic, epistemological, anthropological and axiological. My investigation of intergroup relationships led to the following conclusions: first, the most important problems are semantic ones; second, descriptive interpretations of interpersonal utility comparisons are based on doubtful semantic and epistemological premises; third, normative interpretations of interpersonal utility comparisons can be formulated upon different epistemological premises.

Keywords

PL

interpersonalne porównania użyteczności; dobrobyt; użyteczność; preferencje

EN

interpersonal utility comparisons; welfare; utility; preferences

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Journal: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Year: 2014
• Issue: 5(929)
• Pages: 5-17

Contributors

author

Tomasz Kwarciński

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Filozofii, ul. Rakowicka 16, 31-510 Kraków, Poland

References

• Acocella N. [2002], Zasady polityki gospodarczej: wartości i metody analizy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Arrow K. [1978], Extended Sympathy and the Possibility of Social Choice, „Philosophia”, vol. 7, nr 2.
• Fontaine Ph. [2001], The Changing Place of Empathy in Welfare Economics, „History of Political Economy”, vol. 33, nr 3.
• Goldman A. [1995], Simulation and Interpersonal Utility, „Ethics”, vol. 105, nr 4.
• Griffin J. [1993], Against the Taste Model [w:] Interpersonal Comparisons of Well-being, eds J. Elster, J. Roemer, Cambridge University Press, Cambridge.
• Griffin J. [2002], Well-being: Its Meaning, Measurement, and Moral Importance, Oxford University Press, Oxford–New York.
• Hare R. [2001], Myślenie moralne. Jego płaszczyzny, metody i istota, Aletheia, Warszawa.
• Harsanyi J. [1955], Cardinal Welfare, Individualistic Ethics, and Interpersonal Comparisons of Utility, „Journal of Political Economy”, vol. 63, nr 4.
• Harsanyi J. [1977], Morality and the Theory of Rational Behavior, „Social Research”, vol. 4, nr 4.
• Harsanyi J. [1982], Morality and the Theory of Rational Behavior [w:] Utilitarianism and Beyond, eds A. Sen, B. Williams, Cambridge University Press, Cambridge.
• Hausman D. [1995], The Impossibility of Interpersonal Utility Comparisons, „Mind”, vol. 104, nr 415.
• Hausman D., McPherson M. [2006], Economic Analysis, Moral Philosophy, and Public Policy, Cambridge University Press, Cambridge.
• Jevons W.S. [1888], The Theory of Political Economy, Library of Economics and Liberty, www.econlib.org/library/YPDBooks/Jevons/jvnPE1.html (dostęp: czerwiec 2013 r.).
• Ng Y. [1992], Utilitarianism and Interpersonal Comparison, „Social Choice and Welfare”, nr 9.
• Riley J. [2009], Liberal Utilitarianism: Social Choice Theory and J.S. Mill’s Philosophy, Cambridge University Press, Cambridge.
• Robbins L. [1938], Interpersonal Comparisons of Utility: A Comment, „The Economic Journal”, vol. 48, nr 192.
• Robbins L. [1945], An Essay on the Nature and Significance of Economic Science, 2nd ed., Macmillan and Co., London.
• Scanlon T. [1993], The Moral Basis of Interpersonal Comparisons [w:] Interpersonal Comparisons of Well-being, eds J. Elster, J. Roemer, Cambridge University Press, Cambridge.
• Sen A.K. [1980], Plural Utility, „Proceedings of the Aristotelian Society”, vol. 81 (1980–1981).
• Sen A.K. [1997], Choice, Welfare, and Measurement, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts.
• Sen A.K. [2001], Racjonalność i wybór społeczny [w:] Elementy teorii wyboru społecznego, red. G. Lissowski, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Stiglitz J. [2004], Ekonomia sektora publicznego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Suzumura K. [1997], Interpersonal Comparisons of the Extended Sympathy Type and the Possibility of Social Choice [w:] K. Arrow, A. Sen, K. Suzumura, Social Choice Re-examined, t. 1, Palgrave Macmillan.
• Varian H. [2006], Mikroekonomia: kurs średni – ujęcie nowoczesne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.