PRACA EMOCJONALNA DOROSŁYCH. POMIĘDZY SKUTECZNOŚCIĄ A WYPALENIEM ZAWODOWYM PRACOWNIKA

• Authors: Góralska Renata

Title variants

EN

Adult emotional labor. Between efficiency and employee’s professional burnout

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Celem artykułu jest prezentacja zjawiska pracy emocjonalnej, na które jako pierwsza zwróciła uwagę Arlie Hochschild. Praca emocjonalna dotyczy obecnie wielu wykonywanych zawodów, szczególnie związanych ze świadczeniem usług i zwraca uwagę na to, że rola zawodowa wiąże się z normami i oczekiwaniami określającymi, jakie emocje i w jaki sposób pracownik powinien ujawniać podczas kontaktów interpersonalnych. W artykule zostały przedstawione różne ujęcia zjawiska pracy emocjonalnej (Arlie Hochschild i Alicji Grandey i innych), które są najbardziej użyteczne z perspektywy zarówno jego zrozumienia, jak i uwarunkowań oraz konsekwencji dla człowieka. Zgodnie z nimi praca emocjonalna jest definiowana jako proces regulowania emocji podczas pełnienia roli zawodowej, a jej konsekwencje związane są z przyjętą przez pracownika formą pracy emocjonalnej: płytką, która polega na zmianie zewnętrznej ekspresji emocji oraz głęboką, której istotą jest wewnętrzna głęboka zmiana odczuwanych przez jednostkę emocji. W artykule zostały zaprezentowane obie formy pracy emocjonalnej oraz wynikające z nich konsekwencje dla osób dorosłych.

EN

The aim of the article is to present the phenomenon of emotional labor, which was been first noted by Arlie Hochschild. The term refers to the phenomenon occurring in a number of contemporary professions, particularly service jobs and draws attention to the fact that one’s professional role is connected with norms and expectations defining what emotions employee should display in interpersonal re- lationships and how they should do it. The article presents different perspectives on the phenomenon of emotional labor (Arlie Hochschild, Alicia Grandey and others) that are the most useful to understand the concept, as well as its determinants and consequences for people. According to them emotional labor is defined as the pro- cess of regulating emotions in the performance of one’s professional role, and its consequences depend on the type of emotional labor the employee has assumed: sur- face acting, which is changing the outward expression of emotions and deep acting, which is based on the profound change of emotions felt by the individual. The article discusses both forms of emotional labor and the resulting consequences for adults.

Keywords

PL

praca emocjonalna; płytka praca emocjonalna; głęboka praca emocjonalna; rola zawodowa; stres; wypalenie zawodowe

EN

emotional labor; deep acting; surface acting; professional role; stress; employee burnout

• Publisher: Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
• Journal: Edukacja Dorosłych
• Year: 2015
• Issue: 1(72)
• Pages: 91-102

Contributors

author

Góralska Renata

• Uniwersytet Łódzki Wydział Nauk o Wychowaniu

References

• Ashforth B.E., Humphrey R.H. (1993), Emotional labor In service role: The influence of identity, „Academy of Management Review” nr 18, s. 88–115.
• Bazińska R., Kadzikowska-Wrzosek R., Retowski S., Szczygieł D. (2010), Strategie pracy emocjonalnej – konstrukcja i trafność Skali Pracy Emocjonalnej, [w:] A.M. Za- wadzka (red.), Psychologia zarządzania w organizacji Warszawa, s. 170–194.
• Binder P., Palska H., Pawlik W. (2009), Zaproszenie do socjologii emocji, [w:] Binder P., Palska H., Pawlik W. (red.), Emocje a kultura i życie społeczne, Warszawa, s. 7–16.
• Çukur C.S. (2009), The development of the Teacher Emotional Labor Scale (TELS).Validity and reliability, „Educational Sciences: Theory & Practice”, nr 9, s. 559–574.
• Glomb T.M., Tews M.J. (2004), Emotional labor: A conceptualization and scale development, „Journal of Vocational Behavior”, nr 64, s. 1–23.
• Góralska R. (2009), Edukacja emocjonalna wyzwaniem dla współczesnej dydaktyki, Studium Vilnense A, vol. 6, s. 161–165.
• Góralska R. (2012), „Praktyczny charakter” kompetencji emocjonalnej dorosłych, „Rocznik Andragogiczny”, s. 154–169.
• Góralska R. (2014), The Narrative as a Strategy for the Development of Emotional Competences of Adults , „Edukacja Dorosłych”, nr 1, s. 121–135.
• Góralska R., Solarczyk-Szwec H. (2012), O kompetencjach w kontekście Polskiej Ramy Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie, „Edukacja Dorosłych”, nr 2, s. 27–42.
• Grandey A.A. (2000), Emotional regulation in the workplace: A new way to conceptu- alize emotional labor, „Journal of Occupational Health Psychology”, nr 5, s. 95–110.
• Grandey A.A. (2003), When “the show must go on”: Surface and deep acting as deter- minants of emotional exhaustion and peer-rated service delivery, „Academy of Management Journal”, nr 46, s. 86–96.
• Gross J. (1998), Antecedent – and response-focused emotion regulation: Divergent consequences for experience, expression and physiology, „Journal of Personality and Social Psychology”, nr 74, s. 224–237.
• Gross J.J. (2002), Emotion regulation: Affective, cognitive and social consequences. „Psychophysiology”, nr 39, s. 281–291.
• Gross J.J. (2007), Handbook of emotion regulation, New York: Guilford Press.
• Gross J.J., John O.P. (2003), Indyvidual differences in two emotion regulation processes:Implications for affect, relationships, and well-being, „Journal of Personality and Social Psychology”, nr 2 (85), s. 348–362.
• Hochschild A.R. (2009), Zarządzanie emocjami. Komercjalizacja ludzkich uczuć, Warszawa.
• Illeris K. (2006), Trzy wymiary uczenia się. Poznawcze, emocjonalne i społeczne ramy uczenia się, Wrocław.
• Jasińska-Kania A. (2006), Socjologiczne odkrywanie emocji, „Kultura i Społeczeń-stwo”, nr 1–2, s. 41–54.
• Kemper T. (2005), Modele społeczne w wyjaśnianiu emocji, [w:] Lewis M., Haviland-Jones J.M. (red.), Psychologia emocji, Gdańsk, s. 72–87.
• Kozłowski T. (2006), Ułuda racjonalności? O emocjonalnych podstawach społecznego funkcjonowania człowieka, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1–2, s. 129–152.
• Madalińska-Michalak J., Góralska R. (2012), Kompetencje emocjonalne nauczyciela, Warszawa.
• Malewski M. (2010), Od nauczania do uczenia do uczenia się. O paradygmatycznej zmianie w andragogice, Wrocław.
• Mayer J.D., Salovey P. (1999), Czym jest inteligencja emocjonalna?, [w:] P. Salovey, D.J. Sluyter (red.), Rozwój emocjonalny a inteligencja emocjonalna, Poznań, s. 21–74.
• Oatley K, Jenkins J.M. (2005), Zrozumieć emocje, Warszawa.
• Saarni C. (2005), Społeczny kontekst rozwoju emocjonalnego, [w:] M. Lewis, J.M. Haviland-Jones, Psychologia emocji, Gdańsk, s. 392–412.
• Salovey P., Bedell B.T., Detweiler J.B., Mayer J.D. (2005), Aktualne kierunki w badaniach nad inteligencją emocjonalną, [w:] M. Lewis, J.M. Haviland-Jones (red.), Psychologia emocji, Gdańsk, s. 634–654.
• Szczygieł D., Bazińska R., Kadzikowska-Wrzosek R., Retowski S. (2009), Praca emocjonalna w zawodach usługowych – pojęcie, przegląd teorii i badań, „Psychologia Społeczna”, nr 3, s. 155–166.
• Śmieja M., Orzechowski R. (2008), Inteligencja emocjonalna. Fakty, mity, kontrowersje, Warszawa.
• Turner J.H., Stets J.E. (2009), Socjologia emocji, Warszawa.
• Wróbel M. (2013), Praca emocjonalna a wypalenie zawodowe u nauczycieli: moderująca rola inteligencji emocjonalnej, „Psychologia Społeczna”, nr 1, s. 53–66.