Recepcja twórczości Ericha Hackla w krajach niemieckojęzycznych i w Polsce

• Authors: ŁAWNIKOWSKA-KOPER Joanna

Title variants

EN

Reception of Erich Hackl’s works in German speaking countries and in Poland

DE

Die Rezeption der Werke von Erich Hackl in den deutschsprachigen Ländern und in Polen

• Languages of publication: PL DE EN

Abstracts

PL

Przedmiotem artykułu jest recepcja twórczości Ericha Hackla w krajach niemieckiego obszaru językowego i w Polsce w ujęciu kontrastywnym. Autorka przedstawia sylwetkę pisarza i jego utwory z uwzględnieniem kwestii gatunkowych (dokumentaryzm) i problemowych (wpływ reżimów totalitarnych na losy jednostki), a następnie odnosi się do różnych obiegów recepcji w Polsce i w krajach niemieckiego obszaru językowego. W krajach niemieckojęzycznych twórczość Hackla jest obecna w obiegu akademickim i krytycznym, a przede wszystkim w obiegu popularnym i w mediach cyfrowych, czego dowodem są liczne wpisy na blogach literackich, dyskusje na forach i strony internetowe poświęcone pisarzowi. W Polsce znane są tylko dwa opowiadania pisarza: Pożegnanie z Sydonią i Wesele w Auschwitz, dlatego recepcja twórczości pisarza ogranicza się głównie do tych utworów. Jednocześnie w polskim obiegu akademickim omawiana jest cała jego twórczość. To, co łączy recepcję twórczości Ericha Hackla w Polsce i krajach niemieckojęzycznych, to włączenie jego utworów do programów edukacyjnych na rzecz tolerancji i prawdy historycznej.

DE

Das Thema des Aufsatzes ist die Rezeption der Werke von Erich Hackl im deutschsprachigen Raum und in Polen, dargestellt aus kontrastiver Sicht. Die Verfasserin erinnert an die Gestalt des Autors und an sein literarisches Schaffen im Hinblick auf dessen Gehalt (Einfluss der totalitären Regime auf die Schicksale der Einzelmenschen) und auf die Gattungsfragen (Dokumentarismus), und setzt sich anschliessend mit verschiedenen Rezeptionswegen dieser Literatur in den Ländern des deutschsprachigen Raums und in Polen aus. In Deutschland, Österreich und in der Schweiz wird Hackls Werk Gegenstand akademischer und kritischer Lektüre, vor allem wird sein Schaffen aber von den Lesern diskutiert. Davon zeugen zahlreiche Eintragungen auf den Leseblogs und auf den Leserforen. In Polen sind nur zwei Erzählungen des Autors bekannt Der Abschied von Sydonie, mit der sein Name in der Literaturwelt zum Begriff wurde, und Die Hochzeit von Auschwitz. Auf diese zwei beschränken sich die polnischen Besprechungen, von denen die meisten im Internet erscheinen. Gleichzeitig umfaßt die akademische Rezeption das ganze Werk des Schriftstellers. Der Rezeption Hackls im deutschsprachigen Raum und in Polen ist Präsenz seiner Werke in den Unterrichtsprogrammen und in Projekten zum Thema Toleranz und historische Wahrheit gemeinsam.

EN

The paper researches the reception of the works of Erich Hackl in the German language speaking countries and in Poland in the contrastive aspect. The author presents the author and his works along with the genre (documentarism) and problem (influence of the totalitarian regimes on an individual) issues , then it refers to various circulations of reception in Po-land and German speaking countries. In German speaking countries, Hackl’s works are pre-sent in academic and critical circulation and, first of all, in the popular one, which is con-firmed by numerous entries at literary blogs, discussions at forums and Internet pages de-voted to the writer. There are only two short stories by the writer that are well-known in Po-land – these are, Farewell to Sydonia and Wedding in Auschwitz, that is why the reception of the writer’s works is limited mainly to these works.. At the same time, all his works are being discussed in the Polish academic circulation. What connects the reception of Hackl’s works in Poland and the German language speaking countries is the inclusion of his works into the educational programmes for the sake of tolerance and historical truth.

Keywords

PL

Erich Hackl; dokumentaryzm; Pożegnanie z Sydonią; Wesele w Auschwitz; dydaktyzacja literatury; tolerancja; prawda historyczna

DE

Erich Hackl; Dokumentarismus; Der Abschied von Sydonie; Die Hochzeit von Auschwitz; Didaktisierung der Literatur; Toleranz; historische Wahrheit

EN

Erich Hackl; documentarism; Farewell to Sydonia; Wedding in Auschwitz; didactics of literature; tolerance; historical truth

• Publisher: Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie
• Journal: Transfer. Reception studies
• Year: 2016
• Volume: 1
• Pages: 131-159

Contributors

author

ŁAWNIKOWSKA-KOPER Joanna

• Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie

References

• [bez autora] „Man hat es gewußt, wenn man wollte”, „Volksstimme”, 32, 6.08. 1998, s. 5.
• [bez autora] Chronist der Wunden. Erich Hackl, „Kleine Zeitung”, 5.10 2002, s. 16–17.
• [bez autora] Das weite Land Österreich. Skriptum zur Landeskunde und Gegenwartsliteratur Österreichs, Teil A: Daten, Fakten und Materialien zur Landeskunde Österreichs. Teil B: Purkyne, Usti nad Labem 1996.
• [bez autora] Schuldig durch Feigheit, „Der Standard”, 12.09.2000, s. 14.
• Alge S., „Klischee – Liebe in Zeiten des Spanischen Bürgerkriegs”. Rezension zu Entwurf einer Liebe auf den ersten Blick, „der Freitag”, 6.08.1999, s. 16.
• Assmann A., Unbehagen an der Erinnerungskultur, Beck, München 2013.
• Bartsch K., ,,Nicht nur mit Rotstift, Schere und Tesafilm”. Zur Problematisie-rung des Widerspruchs von ästhetischem und dokumentarischem An-spruch in zeitgenössischer österreichischer Literatur, [w:] Sein und Schein. Traum und Wirklichkeit. Zur Poetik österreichischer Schriftsteller/innen im 20. Jahrhundert, red. H. Artl, M. Diersch, P. Lang, Frankfurt a. M. 1994.
• Bartsch K., „Fakten und Mutmaßungen”. Erich Hackls literarische Empörun-gen, „Text + Kritik. Zeitschrift für Literatur”. Sonderband, München 2015, s. 104–112.
• Bartsch K., Zum Problem des Dokumentarischen in der deutschsprachigen Li-teratur seit den 1960er Jahren, speziell im Drama, „Zagreber germanisti-sche Beiträge” 2003, nr 12, s. 25–40.
• [biogram], Hackl, źródło: http://austria-forum.org/af/Wissenssammlungen/ Biographien/Hackl,_Erich [stan z 13.09.2015].
• Brunhart I., „Mich berührt am Fremden das Vertraute”. Plädoyer für die Lektüre von Erich Hackl im bewusstseinorinetierten Deutschunterricht, „Revisita de filologia alemana“ 2, 2010, s. 45–57.
• Cyra A., „Zdjęcie ślubne z Auschwitz”, źródło: http://naszymzdaniem. dlastudenta.pl/artykul/Zdjecie_slubne_z_Auschwitz,87239.html [stan z 13.09.2015].
• Deutsch betrifft uns. Unterrichtsmaterialien, red. N. Ossemann, Bergmoser + Höller, Aachen 1996.
• Długoborski W., Posłowie, [w:] E. Hackl, Pożegnanie z Sydonią, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim 2000, s. 100–128.
• Domanski H., Analysehilfen: Erich Hackl „Abschied von Sidonie”, Klett, Stutt-gart – Düsseldorf – Leipzig 1999.
• Erich Hackl, „Abschied von Sidonie“ – Erzählung – Didaktische Bearbeitung für den Unterricht Deutsch als Fremdsprache mit fortgeschrittenen Ju-gendlichen und Erwachsenen; red. E.-M. Jenkins, Eviva, Wien 1998.
• Eugen M., „Abschied von Sidonie”. Kreatives Schreiben. Produzieren von Tex-ten. Verlag für Lehr-, Lern und Arbeitsmittel, Ludwigsburg 1998.
• Fischer R., Krapp G., Erich Hackl, „Abschied von Sidonie”: Schülerarbeitsheft, wyd. 3, Krapp & Gutknecht, Berkheim 2014.
• Fliedl K., Rauchenbacher M., Wolf J., Handbuch der Kunstzitate: Malerei, Skulptur, Fotografie in der deutschsprachigen Literatur der Moderne, De Gruyter, Berlin 2011, t. 1; http://dx.doi.org/10.1515/9783110256703.
• Grubmüller P., Der Chronist der radikalen Wahrheit, „Oberösterreichsiche Nachrichten” 10.01.2014, s. 17.
• Gruszka-Zych B., Trzej panowie w Krakowie, „Gość Niedzielny” 2006, nr 45, s. 46.
• G.Sch., Rezension, „Frankfurter Allgemeine Zeitung”, 2.12.2010, s. 34.
• Hackl E., Abschied von Sidonie, Diogenes, Zürich 1989.
• Hackl E., Pożegnanie z Sydonią, przeł. M. Łobzowska, posłowie i przypisy W. Długoborski, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim 2000.
• Hackl E., Auroras Anlass, Diogenes, Zürich 1987.
• Hackl E., Dieses Buch gehört meiner Mutter, Diogenes, Zürich 2013.
• Jabłkowska J., Die Entdeckung der Vergangenheit in der österreichischen Lite-ratur. Zu Erich Hackls Prosa zwischen Erzählung und Reportage, [w:] Re-den und Schweigen in der deutschsprachigen Literatur nach 1945. Fallstu-dien, red. C. Gansel, P. Zimniak., Atut, Wrocław, Dresden 2006, s. 90–111.
• Kaind D., Dem Großvater war Lesen unheimlich, „News, Wien”, 24.10.2013, s. 72–73.
• Kamiński G.L., recenzja z 2.12.2006 dla portalu „Książka.net.pl”, http:// www.ksiazka.net.pl/index.php?id=49&tx_ttnews[tt_news]=903&tx_ttnews[backPid]=3&cHash=072660caef [stan z 13.09.2015].
• Kemor, Nawet w piekle zdarzają się cuda, recenzja z 29.07.2007 dla „Biblionetka.pl”, http://www.biblionetka.pl/art.aspx?id=58609 [stan z 13.09.2015].
• Krause W., Wahrheit auf den ersten Blick, „Kleine Zeitung” 26.10.2013, s. 118–119.
• Ławnikowska-Koper J., Erich Hackl erzählt Geschichte. „Familie Salzmann. Erzählung aus unserer Mitte”. Zum kritischen Geschichtsbewusstsein in der dokumentarischen Literatur, [w:] Gedächtniskonturen. Memorialer und postmemorialer Diskurs in der deutschsprachigen Literatur, red. E. Grzesiuk i M. Jakubów, Wydawnictwo KUL, Lublin 2016, s. 73–99.
• Majkiewicz A., Seria Schritte/Kroki na polskim rynku wydawniczym, „Studia Neofilologiczne”, t. 11: Współczesna recepcja literatury niemieckoję- zycznej XX i XXI wieku, red. J. Ławnikowska-Koper, A. Majkiewicz, A. Szyndler, 2015, s. 213–232, http://dx.doi.org/10.16926/sn.2015.11.13.
• Majkiewicz A., Społeczna recepcja serii Schritte/Kroki – obieg krytycznoliteracki, „Studia Neofilologiczne”, t. 11: Współczesna recepcja literatury niemieckojęzycznej XX i XXI wieku, red. J. Ławnikowska-Koper, A. Majkiewicz, A. Szyndler, 2015, s. 233–254, http://dx.doi.org/1016926/ sn.2015.11.14.
• Maliszkiewicz B., Tabisz-Przybyła B., Bitka M., „Spotkajmy się z innymi – niech inni nie będą obcy”. Program edukacji wielokulturowej opracowany dla uczniów gimnazjów przez Fundacje Alternatywnego Kształcenia, źródło: http://www.tak.opole.pl/wp-content/uploads/2014/10/Program- edukacji-wielokulturowej-dla-gimnazjum-OK.pdf [stan z 13.09.2015].
• Mohr P., Der Anwalt der Schwachen, źródło: http://www.literaturkritik.de/ public/rezension.php?rez_id=19312 [stan z 10.09.2016].
• PAP, Pożegnanie z Sydonią, „Dziennik Polski” 03.08.2000, http://www. dziennikpolski24.pl/artykul/2202156,pozegnanie-z-sydonia,id,t.html.
• Pfister E., Porträt einer Familie, źródło: http://www.deutschlandfunk.de/ portraet-einer-familie.700.de.html?dram:article_id [stan z 15.09.2015].
• Pisa P., Hochwürden Weidinger hielt sich nicht ans Beichtgeheimnis, „Kurier“ 25.10.2013, s. 30.

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.16926/trs.2016.01.07