PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA UCIECZEK Z DOMU W GRUPIE MŁODZIEŻY OBJĘTEJ OPINIOWANIEM SĄDOWO-PSYCHOLOGICZNYM

• Authors: Błażek Wojciech

Title variants

EN

PSYCHOSOCIAL DETERMINANTS OF RUNNING AWAY FROM HOME IN THE GROUP OF ADOLESCENTS UNDERGOING PSYCHOLOGICAL ASSESSMENT IN THE COURT PROCEEDINGS

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł poświęcony jest analizie funkcjonowania społecznego i psychologicznego młodzieży dokonującej ucieczek z domu, której celem było głębsze zrozumienie tego zjawiska w warunkach polskich w odniesieniu do grupy młodzieży objętej postępowaniem sądowym. Ucieczki z domu są wymieniane wśród czynników zwiększających ryzyko utrwalenia zaburzeń zachowania, a ich konsekwencje obejmują negatywne doświadczenia emocjonalne, zaburzenia rozwoju osobowościowego, kontakt ze środowiskiem osób niedostosowanych społecznie, popadanie w uzależnienia od środków psychoaktywnych, narażenie na przemoc itp. Badaniu poddano grupę 151 młodych ludzi opiniowanych sądowo-psychologicznie w wieku od 11 do 18 lat (M = 15,42, SD = 1,36), w której dziewczęta stanowiły 62,3% (n = 94), a chłopcy 37,7% (n = 57). Analizę psychospołecznych uwarunkowań ucieczek z domu prowadzono z uwzględnieniem płci i wieku badanych w obszarze przejawów niedostosowania społecznego, relacji społecznych, charakterystyki środowiska rodzinnego, w tym narażenia na przemoc. Wyniki wskazują na istnienie szeregu intersujących zależności i wieloczynnikowe uwarunkowanie ucieczek z domu. Czynniki kontrolowane w badaniu mogą stanowić podstawę formułowania programów prewencyjnych ukierunkowanych na młodzież szczególnie zagrożoną ucieczkami.

EN

The article presents the analysis of social and psychological functioning of young people who run away from home. The aim of this analysis was deeper understanding of this phenomenon in the group of young Polish people undergoing psychological court assessment. Runs away from home are mentioned among the factors increasing the risk of persistence of behavioral disorders, and their consequences include negative emotional experiences, personality development disorders, contact with the environment of socially maladjusted people, becoming addicted to psychoactive substances, exposure to violence, etc. The study involved a group of 151 young people subjected to forensic psychological assessment at the age from 11 to 18 years (M = 15.42, SD = 1.36), with n = 94 (62,3%) girls, and n = 57 (37,7%) boys. The analysis of the psychosocial characteristic was carried out taking into account the gender and age of the respondents in the area of symptoms of social maladjustment, social relations, characteristics of the family environment, including exposure to violence. The results indicate the existence of a number of interesting relationships and multi-factor conditioning of escapes from home. The factors controlled in the study may form the basis for the formulation of preventive programs targeting young people particularly at risk of running away.

Keywords

PL

niedostosowanie społeczne; ucieczki z domu; przestępczość nieletnich

EN

social maladjustment; runaway youth; juvenile delinquency

• Publisher: Akademia Marynarki Wojennej (Polish Naval Academy), Gdynia, Poland
• Journal: Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW
• Year: 2020
• Issue: 4
• Pages: 5-24

Contributors

author

Błażek Wojciech

• Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni

References

• Baker, A. J., McKay, M. M., Lynn, C. J., Schlange, H., Auville, A. (2003). Recidivism at a shelter for adolescents: First-time versus repeat runaways. Social Work Research, 27(2), 84–93.
• Benoit-Bryan, J. (2011). The runaway youth longitudinal study. Chicago, IL: National Runaway Switchboard.
• Berger, I., Schmidt, R. M. (1958). Results of child psychiatric and psychological investigations of spontaneous and reactive runaways. Praxis Kinderpsychol Kinderpsychiatr, 7, 206–210.
• Błażek, W., Błażek, M., Makurat, F. (2012). Regulacyjna funkcja poczucia winy w wyborze zachowań pro- i antyspołecznych. Studia Humanistica Gedanensia, t. 2, Gdańsk: Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego, Klub Inteligencji Katolickiej Archidiecezji Gdańskiej.
• Błażek, W. (2017). Rola oddziaływań rodzicielskich w przeciw działaniu zachowaniom antyspołecznym i nieprzystosowaniu społecznemu młodzieży. Studia Humanistica Gedanensia; t. 5, Gdańsk: Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego, Klub Inteligencji Katolickiej Archidiecezji Gdańskiej .
• Błażek, W., Sajewicz-Radtke, U., Błażek, M., Lewandowska-Walter, A., Radtke, B. M. (2018). Diagnoza rozwoju osobowościowe go młodzieży zagrożonej niedostosowaniem społecznym. Gdańsk: Pracownia Testów Psychologicznych i Pedagogicznych.
• Borucka, A., Ostaszewski, K. (2008). Koncepcja resilience. Kluczowe pojęcia i wybrane zagadnienia. Medycyna Wieku Rozwojowego, 12(2 Pt 1), 587–597.
• Borys, B. (2010). Zasoby zdrowotne w psychice człowieka. Forum Medycyny Rodzinnej, 4(1), 44–52.
• Burton, D. L., Duty, K. J., Leibowitz, G. S. (2011). Differences between sexually victimized and nonsexually victimized male adolescent sexual abusers: Developmental antecedents and behavioral comparisons. Journal of Child Sexual Abuse, 20(1), 77–93.
• Cekiera, Cz. (1979). Pojęcie i formy nieprzystosowania społecznego. Zagadnienia wychowawcze a Zdrowie Psychiczne, 5, 7-19.
• Cierpiałkowska, L., Grzegorzewska, I. (2016). Dzieci alkoholików w perspektywie rozwojowej i klinicznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Chen, X., Thrane, L., Adams, M. (2012). Precursors of running away during adolescence: Do peers matter? Journal of Research on Adolescence, 22(3), 487–497.
• Chesney-Lind, M., Bloom, B. (1997). Feminist criminology: Thinking about women and crime. W: B. MacLean & D. Milovanovic (Eds.). Thinking critically about crime (ss. 54–65). Vancouver, Canada: Collective Press.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. New York. NY: Academic.
• Coolican, H. (2014). Research methods and statistics in psychology. London: Psychology Press.
• Erikson, E. H. (1997). Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań: Rebis.
• Gajewski, M. (2013). Zaburzenia procesu socjalizacji. Wykolejenie i nieprzystosowanie społeczne młodzieży w ujęciu psychologicznym, społecznym i pedagogicznym. Rocznik Wydziału Pedagogicznego Akademii Ignatianum, 16, 35-60.
• Górecki, P., Stachowiak, S. (2007). Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Warszawa: Oficyna Wolters Kluwer Business.
• Grzegorzewska, M. (1964). Pedagogika specjalna: skrypt wykładów. Warszawa: Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej.
• Heszen, I., Sęk, H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Homer, L. E. (1973). Community – Based Resource for Runaway Girls. Social Casework, 54(8), 473-479.
• Jeanis, M. N., Fox, B. H., & Muniz, C. N. (2019). Revitalizing profiles of runaways: A latent class analysis of delinquent runaway youth. Child and Adolescent Social Work Journal, 36(2), 171–187.
• Jeanis, M. N. (2017). Chronic Runaways Youth: A Gender-Based Analysis. PhD Dissertation. University of South Florida. https://scholarcommons.usf.edu/etd/6868.
• Luntz, B. K., Widom, C. S. (1994). Antisocial personality disorder in abused and neglected children grownup. American Journal of Psychiatry, 151(5), 670–674.
• Maxfield, M. G., Widom, C. S. (1996). The cycle of violence: Revisited 6 years later. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 150(4), 390–395.
• Obuchowska, I. (2004). Adolescencja. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.). Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka (ss. 163–197). Warszawa: PWN.
• Patterson, G. R., Dishion, T.J., Yoerger, K. (2000). Adolescent growth in new forms of problem behavior: Macro-and micro-peer dynamics. Prevention Science, 1(1), 3–13.
• Piekacz, A. (2008). Styl życia a poziom realizacji normatywnych zadań rozwojowych u gimnazjalistów osiągających niskie efekty edukacyjno-wychowawcze. Nieopublikowana praca doktorska. Zakład Psychologii Klinicznej UŚ.
• Pytka, L. (1981). Skala nieprzystosowania społecznego: podręcznik. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji.
• Pytka, L. (2000). Pedagogika resocjalizacyjna: wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne. Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.
• Sanchez, R. P., Waller, M. W., & Greene, J. M. (2006). Who runs? A demographic profile of runaway youth in the United States. Journal of Adolescent Health, 39(5), 778–781.
• Shellow, R., Schamp, J.R., Liebow, E., & Unger, E. (1967). Suburban runaways of the 1960's. Monographs of the Society for Research in Child Development, 32(3), iii–51.
• Statystyki Policji. Ucieczki małoletnich. Pobrano z https://statystyka.policja.pl/st/informacje/56278,Ucieczki-maloletnich.html [dostęp 2020-07-23, 08:40].
• Święcicki, Ł., Gałecki, A. (2015). Kryteria diagnostyczne z DSMV. Wrocław: Edra Urban & Partner.
• WHO (1997). International Classification of Diseases: ICD-10. Genewa: WHO.
• Wójcik, D. (1984). Nieprzystosowanie społeczne młodzieży. Analiza psychologiczno-kryminologiczna. Wrocław: Ossolineum.
• Yates, G. L., MacKenzie, R., Pennbridge, J., & Cohen, E. (1988). A risk profile comparison of runaway and non-runaway youth. American Journal of Public Health, 78(7), 820–821.
• Zaremba K. (2015). Charakterystyka nieprzystosowania społecznego młodzieży pod-sądnej, Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja, 27, 7–37.
• Zide, M. R., & Cherry, A. L. (1992). A typology of runaway youths: An empirically based definition. Child and Adolescent Social Work Journal, 9(2), 155–168.

Identifiers

DOI

10.34813/27coll2020