Etyka seksualna w ujęciu Józefa Bilczewskiego, metropolity lwowskiego (1900–1923)

• Authors: Grzybek Grzegorz

Title variants

EN

Sexual ethics from the perspective of Józef Bilczewski, Metropolitan of Lviv (1900-1923)

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Józef Bilczewski jako profesor teologii, a także arcybiskup, metropolita lwowski, w etyce seksualnej reprezentował współczesny mu nurt neotomistyczny. Można zatem wskazać, że jego myśl odnosząca się do etyki seksualnej ma charakter adaptacyjny. Bazuje ona na teologii moralnej, dla której recepcja myśli tomistycznej dostarczyła narzędzia teoretycznego. Zadaniem wiernego według tej koncepcji jest dostosowanie się do wskazań odpowiedniego autorytetu. Sumienie wiernego ma być kształtowane na podstawie zobiektywizowanej etyki seksualnej. Etyka seksualna nie ma służyć urzeczywistnieniu szczęścia w wymiarze życia ziemskiego, ale ma przyczynić się do uporządkowania relacji seksualnych, realizując podstawowy cel, którym jest przyjęcie i wychowanie potomstwa. Szczęście osobiste należy uznać za problem drugorzędny wobec ujęcia soteriologicznego.

EN

Józef Bilczewski as a professor of theology, the archbishop and metropolitan of Lviv represented the neo-modern trend in sexual ethics of his times. It can therefore be pointed out that his thought regarding sexual ethics is adaptive. It is based on moral theology for which the reception of Thomistic thought provided a theoretical tool. The task of believers, according to this concept, is to adapt to the indications of the appropriate authority. Belivers’ conscience should be shaped on the basis of objectified sexual ethics. Sexual ethics, on the other hand, is not intended to bring happiness into the dimension of earthly life, but to contribute to the organization of sexual relations, pursuing the basic goal of raising children. Personal happiness should be considered as a secondary problem in relation to the soteriological approach.

Keywords

PL

Józef Bilczewski; metropolita lwowski

etyka seksualna

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Galicja. Studia i materiały
• Year: 2019
• Issue: 5: "Filozofia w Galicji II"
• Pages: 205-218

Dates

printed

2019-12-02

Contributors

author

Grzybek Grzegorz

• Uniwersytet Rzeszowski

References

• Arcybiskup – Nominat Ks. Józef Bilczewski, „Gazeta Kościelna” 1900, R. 8, s. 449–450.
• Bieś A.P., Recepcja społecznego nauczania Papieża Leona XIII w publikacjach jezuitów galicyjskich 1884–1914, WFTJ, Kraków 1996.
• Bilczewski J., Młodości! Ty nad poziomy wylatuj. List pasterski do uczniów szkół średnich i seminariów nauczycielskich (1905) [w:] tegoż, Listy pasterskie, odezwy, kazania i mowy okolicznościowe, t. I, Wyd. Bł. Jakuba Strzemię Archidiecezji Lwowskiej Ob. Łac., Lwów–Kraków 2005, s. 191–220.
• Bilczewski J., O Kościele Chrystusowym. List pasterski do Duchowieństwa i Wiernych (1907) [w:] tegoż, Listy pasterskie, odezwy, kazania i mowy okolicznościowe, t. I, Wyd. Bł. Jakuba Strzemię Archidiecezji Lwowskiej Ob. Łac., Lwów–Kraków 2005, s. 273–352.
• Bilczewski J., O małżeństwie. List pasterski do Duchowieństwa i Wiernych (1921) [w:] tegoż, Listy pasterskie, odezwy, kazania i mowy okolicznościowe, t. III, Wyd. Bł. Jakuba Strzemię Archidiecezji Lwowskiej Ob. Łac., Lwów–Kraków 2005, s. 217–244.
• Bilczewski J., Sumienie. List pasterski w latach wojny 1914–1915 [w:] J. Bilczewski, Listy pasterskie, odezwy, kazania i mowy okolicznościowe, t. III, Wyd. Bł. Jakuba Strzemię Archidiecezji Lwowskiej Ob. Łac., Lwów–Kraków 2005, s. 7–26.
• Bocheński J.M., Etyka, Wydawnictwo Antyk – Marcin Dybowski, Komorów (wyd. oparte na Wyd. Philed, brak roku wydania).
• Boguta M., Grzybek G., Arcybiskup Józef Bilczewski (1860–1923) [w:] Wilamowice. Przyroda, historia, język, kultura oraz społeczeństwo miasta i gminy, red. A. Barciak, Urząd Gminy w Wilamowicach, Wilamowice 2001, s. 164–173.
• Deklaracja o wolności religijnej [w:] Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski, Nowe tłumaczenie, Wyd. Pallotinum, Poznań 2002, s. 410–421.
• Dziedzic M., Dziedzic S., Arcybiskup Józef Bilczewski, Wyd. WAM, Kraków 2012.
• Dzwonkowski R., Listy społeczne biskupów polskich 1891–1914, Éditions du Dialogue, Paris 1974.
• Encyklika Leona XIII Papieża o małżeństwie chrześcijańskim „Arcanum divinae Sapientiae” 10 II 1880, Druk. Archidiecezjalna „Polak-Katolik”, Warszawa 1926.
• Foucault M., Historia seksualności, przekł. B. Banasiak, T. Komendant, K. Makuszewski, wstęp T. Komendant, Wyd. Czytelnik, Warszawa 1995.
• Grzybek G., Etyka rozwoju a wychowanie, Wyd. UR, Rzeszów 2010.
• Grzybek G., Aktualność idei wychowawczych Józefa Bilczewskiego metropolity lwowskiego w latach 1900–1923, Wyd. ATH, Bielsko-Biała 2003.
• Grzybek G., Aktualność nauczania społecznego błogosławionego arcybiskupa Józefa Bilczewskiego. Fragmenty rozprawy doktorskiej pt. „Nauczanie społeczne arcybiskupa Józefa Bilczewskiego (1860–1923)” [w:] Błogosławiony Arcybiskup Józef Bilczewski – rodak z Wilamowic, red. M. Boguta, G. Grzybek, P. Lorenc, Wyd. Parafia Rzymsko-Katolicka Trójcy Świętej w Wilamowicach, Wilamowice 2001, s. 51–80.
• Grzybek G., Etos rodziny w nauczaniu pasterskim metropolity lwowskiego Józefa Bilczewskiego, „Rocznik Wydziału Pedagogicznego Wyższej Szkoły Filozoficzno-Pedagogicznej Ignatianum”, Kraków 2003, s. 119–132.
• Grzybek G., Etos życia. Wychowanie do małżeństwa w założeniach etyki rozwoju, Wyd. UR, Rzeszów 2014.
• Grzybek G., Praca socjalna w myśli społecznej arcybiskupa Józefa Bilczewskiego (1860–1923), „Horyzonty Wychowania” 2005, nr 4/8, s. 242–250.
• Grzybek G., Rys życia i duchowości arcybiskupa Józefa Bilczewskiego metropolity lwowskiego (1860–1923), „Horyzonty Wiary” 2001, 12, nr 4, s. 77–87.
• Grzybek G., Społeczne zaangażowanie duchowieństwa w Europie Środkowowschodniej na początku XX wieku (Mikuláš Russnák, Józef Bilczewski, Józef Sebastian Pelczar). Dziedzictwo a problemy współczesne [w:] Ekumenickỳ aspekt života a diela profesora Mikuláša Russnáka (1878–1954) v kontexte súčasného medzináboženského dialógu, red. A. Slodička, M. Slodičková, Greckokatolícká teologická fakulta Prešovskej univerzity, Prešov 2010, s. 246–254.
• Grzybek G., Zagadnienie pracy w nauczaniu społecznym arcybiskupa Józefa Bilczewskiego [w:] U progu beatyfikacji Sługi Bożego abpa Józefa Bilczewskiego. Materiały z sesji popularnonaukowej, Książnica Beskidzka, Bielsko-Biała 2000, s. 49–57.
• Grzybek G., Zasady społeczne w ujęciu abpa Józefa Bilczewskiego, „Świat Techniki i Humanistyki”, red. E. Tokarz, Wyd. ATH, Bielsko-Biała 2007, s. 339–344.
• Grzybek G., Związek Katolicko-Społeczny w nauczaniu pasterskim arcybiskupa Józefa Bilczewskiego, „Horyzonty Wiary” 2001, 12, nr 3, s. 70–81.
• Kokoszka A., Moralność życia małżeńskiego. Sakramentologia morlana, cz. III, Wyd. Biblos, Tarnów 2005.
• Rezolucje warszawskiego Zjazdu katolickiego, „Gazeta Kościelna” 1921, R. 28, s. 237–238.
• Szydelski S., Śp. Arcybiskup Bilczewski a praca społeczna, „Gazeta Kościelna” 1924, R. 31, s. 9–10, 17–18.
• Ślipko T., Przedmałżeńska etyka seksualna, Wyd. Petrus, Kraków 2012.
• Ślipko T., Zarys etyki ogólnej, Wyd. WAM, Kraków 2002, s. 278.
• Ślipko T., Zarys etyki szczegółowej, t. 2: Etyka społeczna, Wyd. WAM, Kraków 2005.
• Św. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna w skrócie, skrótu dokonał i w objaśnienia zaopatrzył F.W. Bednarski, Wyd. Antyk – Marcin Dybowski, Warszawa 2002.
• Tarnawski M., Arcybiskup Józef Bilczewski. Krótki rys życia i prac, Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy, Kraków 1991.
• Ujda J., Ks. arcybiskup Bilczewski jako archeolog chrześcijański, „Głos Katolicki” 1956, R. 12, s. 168, 172.
• Urban W., Sługa Boży Józef Bilczewski Arcybiskup – Metropolita Lwowski 1860–1923, Wrocław 1977.

Identifiers

DOI

10.15584/galisim.2019.5.13