Historyczne rezydencje w Czechach i Polsce: zróżnicowania regionalne przyczyny odmienności

• Authors: Kozak Marek

Title variants

EN

Historical residences in the Czech Republic and in Poland: Regional variation and reasons of the differences

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Zasadniczym celem pracy jest przeanalizowanie możliwości wykorzystania danych o rezydencjach w Czechach i Polsce dla charakterystyki zróżnicowań regionalnych między tymi krajami. Artykuł ma także zdać sprawę z technicznego stanu i cech zachowanych rezydencji w Czechach i Polsce. Uwzględnienie istotnych odmienności historycznych obu krajów ułatwia identyfikację przyczyn stojących za różnicami w stanie rezydencji oraz pozwala na prześledzenie skutków tych różnic. Autor dokonuje analizy struktury i stanu rezydencji oraz czynników mających na to wpływ w przeszłości oraz w okresie tużpowojennym.

EN

The main objective of this paper is to analyze the possibilities of using information on historical residences to study regional differences and the technical state and features of residences preserved in the Czech Republic and Poland. An analysis of data referring to countries of significant historical differences helps to identify differences of the state of residences and the results of the differences. The Author carries out an analysis of the structure and state of residences and of factors determining it in the past and in the period just after World War II.

Keywords

PL

Czechy; Polska; zamki; pałace; dwory; rozwój regionalny

EN

Czech Republic; Poland; castles; palaces; manor houses; regional development

• Publisher: University of Warsaw - Centre for European Regional and Local Studies (EUROREG) and Regional Studies Association - Polish Section
• Journal: Studia Regionalne i Lokalne
• Year: 2016
• Issue: 2(64)
• Pages: 50-67

Contributors

author

Kozak Marek

• Uniwersytet Warszawski, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych, Euroreg

References

• Applebaum A., 2013, Za żelazną kurtyną. Ujarzmienie Europy Wschodniej 1944–1956, tłum. B. Gadomska, Warszawa: Świat Książki.
• Bloch M., 1975, Slavery and Serfdom in the Middle Ages: Selected Essays, Berkeley: University of California Press.
• Bogucka M., 2008, Kultura, naród, trwanie. Dzieje kultury polskiej od zarania do 1989 roku, Warszawa: Wydawnictwo TRIO.
• Bogucka M., 2009, Historia Polski do 1864 roku, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
• Borkowicz J., 2015, „Dzika Europa”, Newsweek. Extra Historia, nr 2/2015.
• Chwalba A. (red.), 2008, Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Davies N., 2014, Serce Europy. Polska – przeszłość we współczesności, tłum. E. Tabakowska, Kraków: Znak.
• EUROSTAT, GDP, Gross domestic product (GDP) at current market prices by NUTS 2 regions, http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do;jsessionid=H0Bnvi5hXWhrT9XbR9kvUAsqO4-fU70D5-ygETyvPgxPeHOQjJyI!59101603 (dostęp: 15.05.2015).
• Ferenc M., 2008, „Czasy nowożytne”, w: A. Chwalba (red.), Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 117–221
• Fialová D., Chromý P., Kučera Z., Spilková J., Štych P., Vagner J., 2010, „The forming of regional identity and identity of regions in Czechia – introduction to the research on the impact of second housing and tourism”, Acta Universitatis Carolinae, Geographica, t. 45, nr 1–2, s. 49–60.
• Fukala R., 2012, Dĕjiny Slezska, w: D. Uhliř, P. Kořil, D. Prix, R. Fukala, R. Začek, I. Korbelařova, D. Jirasek, Slezsko v dĕjinach českeho statu, t. 2, Praha: Nakladatelstvi lidove noviny.
• Gaworski M., 2012, Zamki, pałace, dwory w Polsce, Warszawa: Wydawnictwo Arkady.
• Glinka T., Walenciak A., Walenciak P., 2000, Małopolska północno-wschodnia, Warszawa: SiT.
• Gloger Z., 1985, Geografia historyczna ziem dawnej Polski, Kraków: KAW (reprint oryginału z 1900 r.).
• Grzebałkowska M., 2015, 1945. Wojna i pokój, Warszawa: Agora.
• Guerquin B., 1984, Zamki w Polsce, Warszawa: Wydawnictwo Arkady.
• Harasimowicz A., 2013, Bezpieczeństwo Polski 2018-2004. Granice, system międzynarodowy, siła własna, Warszawa: Centrum Europejskie UW.
• Heřmanová E., Chromý P. a kolektiv, 2009, Kulturní regiony a geografie kultury, Praha: ASPI Wolters Kluwer.
• Hryniewicz J.T., 2015, Polska na tle historycznych podziałów przestrzeni europejskiej oraz współczesnych przemian gospodarczych, społecznych i politycznych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Ihnatowicz I., Mączak A., Zientara B., Żarnowski J., 1996, Społeczeństwo polskie od X do XX wieku, Warszawa: Książka i Wiedza.
• Jarosz M., 2009, Obyś żył w ciekawych czasach. Fakty, wydarzenia, anegdoty, Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Jasiewicz K., 1997, Zagłada polskich Kresów, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Wolumen.
• Kaczyńska E., Piesowicz K., 1977, Wykłady z powszechnej historii gospodarczej, Warszawa: PWN
• KOBiDZ (Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków), Raport o stanie zachowania zabytków nieruchomych – grudzień 2004, w posiadaniu autora (obecnie niedostępne na stronie NID; pobrano w 2007 r.).
• Kortko D., Ostałowska L., 2014, Pierony. Górny Śląsk po polsku i niemiecku. Antologia, Warszawa: Agora.
• Kozak M.W., 2008a, Zamki, pałace i dwory w Polsce, Warszawa: PointGroup.
• Kozak M.W., 2008b, „Dwory, pałace i zamki – kosztowne pamiątki czy zasób w rozwoju?”, Studia Regionalne i Lokalne, nr 2, s. 92–111.
• Kozak M.W., 2015, „Dewastacja wiejskich rezydencji w Polsce – czynniki”, w: M. Durydiwka, K. Duda-Gromada (red.), Przestrzeń w turystyce. Znaczenie i wykorzystanie, Warszawa: Uniwersytet Warszawski, WGiSR.
• Krawczak T., 1993, W szlacheckim zaścianku, Warszawa–Siedlce: Sonor.
• Krótka nauka budownicza dworów, pałaców, zamków podług nieba i zwyczaju polskiego, 2009, przedruk fotooffsetowy wydania z 1659 r. ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej PAN, Warszawa.
• Křižova K., 2008, „Ohlédnutí za činností oddělení hradů a zámků NPÚ”, Zprávy památkové péče, nr 5, s. 392–394.
• Kubů N., 2008, „Hrady a zámky po druhé světové válce”, Zprávy památkové péče , nr 5, s. 382–386.
• Kuča K., 2009, Hrady, zámky a další památky ve správě Národního památkového ústavu, Praha: Národní památkový ústav.
• Leśniakowska M., 2007, „Jak budowano dwór polski”, w: J. Chłap-Nowakowa, M. Dvořak, O. Dyba, T. Epsztein, A. Gaczoł, Ł. Gaweł, M. Leśniakowska, P. Łacny, R. Marcinek, M. Ustrzycki, Dwór polski. Architektura, tradycja, historia, Kraków: Wydawnictwo Kluszczyński.
• Lowe K., 2015, Zdivočelý kontinent. Evropa zasažená druhou světovou válkou, Praha–Litomysl: Nakladatelstvi Paseka.
• Łoziński W., 2005, Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku, Warszawa: Iskry.
• Łuczyński R.M., 2010, Losy rezydencji dolnośląskich w latach 1945–1991, Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.
• Machcewicz P., 2014, „Sowietyzacja w trzech wersjach”, Polityka, nr 39 (2977), 24.09–30.09.2014.
• Maciorowski M., 2015, „Ile milionów zginęło?”, Ale Historia, dodatek do Gazety Wyborczej, nr 18, 4.05.2015, s. 13.
• Manzocchi S., 1997, „External finance and foreign debt in Central and Eastern European Countries”, IMF Working Paper WP/97/134, International Monetary Fund, https://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/wp97134.pdf (dostęp: 15.09.2015).
• Mączak A., 1996, „Od połowy XV wieku do rozbiorów”, w: I. Ihnatowicz, A. Mączak, B. Zientara, J. Żarnowski, Społeczeństwo polskie od X do XX wieku, Warszawa: Książka i Wiedza, s. 213–428.
• MK (Ministerstvo kultury České republiky), 2011, Koncepce pamatkove peče na leta 2011–2016, Praha: Ministerstvo kultury. Dokument dostępny na stronie: https://www.mkcr.cz/doc/cms_library/koncepce-pamatkove-pece-schvalene-zneni-768.doc (dostęp: 3.06.2016).
• MKiDN (Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego), 2013, Krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami na lata 2013–2016, projekt, Warszawa: MKiDN, http://bip.mkidn.gov.pl/media/docs/ogloszenia/2013/20130920Krajowy_program.pdf (dostęp: 22.05.2015).
• Mówią Wieki, 2015, nr 5 (664), 1945. Wojna i pamięć (część „Polski udział w wojnie”, s. 55–71).
• Národní památkový ústav (Narodowy Instytut Dziedzictwa Czech), baza danych http:// monumnet.npu.cz/pamfond/hledani.php (dostęp: 20.04.2015).
• Paczkowski A., 2009, „1939–1989”, w: H. Samsonowicz, A. Wyczański, J. Tazbir, J. Staszewski, T. Kizwalter, T. Nałęcz, A. Paczkowski, A. Chwalba, Polska na przestrzeni wieków, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN (wydanie 2, zmienione), s. 625–732.
• Pánek J., 2014, Czechy a Polska na progu czasów nowożytnych, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Purchla J., 2008, Raport na temat funkcjonowania systemu ochrony dziedzictwa kulturowego po roku 1989, Kraków: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, http://www.kongreskultury.pl/library/File/RaportDziedzictwo/dziedzictwo_raport_w.pelna(1).pdf (dostęp: 22.05.2015).
• Republika Czeska, 2012, Grody i zamki20, Wydawnictwo ReproServiss.r.o. , http://www. czechtourism.com/Czechtourism/media/CzT-Media/1-brochures/pl/hrady-a-zamky/index.html#/100/ (dostęp: 5.05.2015).
• Rydel M., 2012, Dwór – polska tożsamość, Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Schiffers M., 2015, „Polacy na Wyspach się martwią… Holandia”, Angora, 24.05.2015, s. 70.
• Sedláková D., 2008, „Evidence kulturních památek padesát let po vydání zákona č. 22/1958 Sb.”, Zprávy památkové péče, nr 5, s. 428–431.
• Skalski M., 2013, Płonące granice, Warszawa: 3S MEDIA.
• Šantrůčkova M., 2014, Výzkumný ústav Silva Taroucy pro krajinu a okrasné zahradnictví, veřejná výzkumná instituce, Praha, wywiad.
• Šnejdarek J., 2014, „Co przeżyłem (fragmenty)”, w: D. Kortko, L. Ostałowska, Pierony. Górny Śląsk po polsku i niemiecku. Antologia, Warszawa: Agora, s. 76–83.
• Snyder T., 2013, Krvave země. Evropa mezi Hitlerem a Stalinem, Praha a Litomysl: Nakladatelstvi Paseka.
• Sowa A.L., 2011, Historia polityczna Polski 1944–1991, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Szkudliński J., 2015, „W rogatywkach z orłem bez korony”, Ale Historia, dodatek do Gazety Wyborczej, nr 18, 4.05.2015, s. 11–12, wywiad Adama Leszczyńskiego.
• Tazbir J., 1998, Kultura szlachecka w Polsce, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Turistická encyklopedie České republiky, 2010 , Praha: Reader’s Digest Výběr.
• Thum G., 2005, Obce miasto. Wrocław 1945 i potem, Wrocław: VIA NOVA.
• Uhliková K., 2004, Narodni kulturni komise 1947–1951, Praha: ARTEFACTUM Ustav Dějin Uměni AV ČR.
• Vágner J., 2014, Uniwersytet Karola, Praha, wywiad.
• Vítek J., Leschinger M., 2011, Vychodni Čechy a okoli, Nakladatelstvi FLETNA.
• Wieczorkiewicz P., 2014, Historia polityczna Polski 1935–1945, Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Wirth Z., Benda J., 1955, Státní hrady a zámky, Praha: Nakladatelstvi ORBIS.
• Zamoyski A., 2011, Polska: opowieść o dziejach niezwykłego narodu 966–2008, Warszawa: Wydawnictwo Literackie.
• Zaremba M., 2012, Wielka trwoga. Polska 1944–1947, Kraków: Wydawnictwo Znak i Instytut Studiów Politycznych PAN.
• Zaremba M., 2015, „Polska trwoga”, wywiad prowadzony przez Jacka Borkowicza, Newsweek. Extra Historia; 70. rocznica zakończenia wojny (nr 2/2015).
• Zienkowska K., 2003, „Korzenie polskiego zacofania”, w: L. Zienkowski (red.), Wiedza a wzrost gospodarczy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar., s. 44–75.

Identifiers

DOI

10.7366/1509499526403