Koncepcje kształcenia studentów w uniwersytecie – fenomenograficzna analiza narracji pracowników naukowo-dydaktycznych

• Authors: Jendza Jarosław

Title variants

EN

The conceptions of teaching students at a university – a phenomenographic analysis of scholars’ narratives

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł podejmuje kwestię koncepcji kształcenia studentów w uniwersytecie konceptualizowanych przez nauczycieli akademickich, a jego podstawowym celem jest prezentacja wyników badań autora z zakresu dydaktyki akademickiej i odnoszących się do indywidualnych, choć kulturowo zapośredniczonych, sposobów rozumienia działalności kształceniowej nauczycieli akademickich. Autor wykorzystuje podejście badawcze w fenomenografii i posługując się semistrukturyzowanym, indywidualnym wywiadem jakościowym, dokonuje analizy dwudziestu ośmiu narracji akademików w zakresie ich sposobów pracy ze studentami. W konsekwencji zastosowania takiej strategii badawczej autor dokonuje syntetycznej prezentacji przestrzeni wynikowej, na którą składa się dziesięć jakościowo odmiennych sposobów rozumienia działalności dydaktycznej nauczycieli akademickich w uniwersytecie. Ze względu na obszerność materiału w artykule przedstawiono bliżej cztery z nich: (proemancypacyjny eskapizm, pasjonacki infekcjonizm, amatorski naiwizm, proemancypacyjny prowokacjonizm). Wyniki badań ujawniają nie tylko wielość i różnorodność myślenia o kształceniu akademickim, ale także problematyzują dobrze znane w dydaktyce szkoły wyższej dystynkcje.

EN

The article addresses the question of teaching students at a university as conceptualized by academic teachers. The main aim of the text is to present the results of the authors research in the field of academic didactics related to individual, yet culturally constructed, ways of understanding the didactic part of scholars in higher education institutions. The author incorporated the qualitative research approach known as phenomenography and with the use of individual, semi-structured interviews analysed twenty-eight narratives. The outcome consists of ten qualitatively varied conceptions and four of them – due to the complexity of the empirical data – are presented in the article. These conceptions include: pro-emancipatory escapism, passionate infectionism, amateur naivety and pro-emancipatory provocation. The results of the research shed light not only on the variety of different teaching conceptions in university education but also question the well-known distinctions of higher-education didactics.

Keywords

PL

koncepcje dydaktyczne; dydaktyka szkoły wyższej; kształcenie w uniwersytecie; fenomenografia.

EN

didactic conceptions; higher education teaching; teaching students at a university; phenomenography

• Publisher: Zielona Góra University Press
• Journal: Dyskursy Młodych Andragogów / Adult Education Discourses
• Year: 2019
• Volume: 20
• Pages: 205-220

Dates

published

2019

Contributors

author

Jendza Jarosław

• Uniwersytet Gdański, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Pedagogiki, Zakład Dydaktyki i Andragogiki

References

• Bauman T. (2011), Proces kształcenia w uniwersytecie w perspektywie potrzeb nauczycieli akademickich i oczekiwań studentów. Raport z badań, FRUG, Gdańsk.
• Benedetti J.M. (2008), Folk Art Terminology Revisited: Why It (Still) Matters, w: Radical Cataloging: Essays at the Front, Roberto K.R (red.), Mc Farland & Company Inc. Publishers, Jefferson, North Carolina and London, s. 112-125.
• Bourdieu P., Passeron J.C. (2006), Reprodukcja – elementy teorii systemu nauczania, przekł. E. Neyman, PWN, Warszawa.
• Bruce Ch., Gerber R. (1995), Towards university lecturers’ conceptions of student learning, „Higher Education”, nr 29, s. 443-458.
• Czerepaniak-Walczak M. (2013), Autonomia w kolorze sepii w inkrustowanej ramie KRK. O procedurach i treściach zmiany w edukacji akademickiej, w: Fabryki dyplomów czy universitas?, M. Czerepaniak-Walczak (red.), Impuls, Kraków, s. 29-56.
• Devlin M. (2006), Challenging accepted wisdom about conceptions of teaching in academic development, „International Journal of Teaching and Learning in Higher Education”, t. 18, nr 2, s. 112-119.
• Driscoll M. (2005), Psychology of learning for instruction, Allyn & Bacon, Boston, MA.
• Eley M. (2006), Teachers’ conceptions of teaching, and the making of specific decisions in planning to teach, „Higher Education”, nr 51, s. 191-214.
• Gendźwiłł A., Izdebski A., Jasiński M., Konieczna-Sałamatin J. (2010), Badanie nauczycieli akademickich i lektorów Uniwersytetu Warszawskiego. Raport, Pracownia Ewaluacji Jakości Kształcenia, Warszawa, http://pejk.uw.edu.pl/wp-content/uploads/sites/289/2018/03/pra¬cownicy-raport-popr-1.pdf [dostęp: 12.03.2017].
• Hessen S. (1997), Podstawy pedagogiki, Żak, Warszawa.
• Hodgson N., Vlieghe J., & Zamojski P. (2018), Education and the Love for the World: articulating a post-critical educational philosophy, „Foro de Educación”, t. 16(24), s. 7-20. doi: http:// dx.doi.org/10.14516/fde.576 [dostęp: 2.12.2018].
• Humboldt W. (2018), On the Spirit and the Organisational Framework of Intellectual Institutions in Berlin, w: The Idea of the University, M.A. Peters & R. Barnett (red.), Peter Lang, New York, s. 45-55.
• Jendza J. (2011), Uniwersytet jako przedmiot badań pedagogicznych: stan obecny i możliwości dalszych eksploracji, „Rocznik Pedagogiczny”, t. 34, s. 179-196.
• Jendza J. (2017), Pozycjonowanie studentów w narracjach pracowników naukowo-dydaktycznych uniwersytetu jako kontekst dla refleksji nad dydaktyczną funkcją szkoły wyższej, „Dyskursy Młodych Andragogów”, t. 18, s. 35-46.
• Jurgiel A. (2008), Doświadczanie dorosłości w byciu studentem. Fragment badania fenomenograficznego, „Dyskursy Młodych Andargogów”, t. 9, s. 61-68.
• Jurgiel-Aleksander A. (2016), Fenomenografia i jej poznawcze konsekwencje w świetle projektu na temat doświadczeń edukacyjnych dorosłych. Refleksja badacza, „Rocznik Andragogiczny”, t. 23, s. 267-282.
• Kane R., Sandretto S., Heath C. (2002), Telling half the story: A critical review of research on the teaching beliefs and practices of university academics, „Review of Educational Research”, t. 72 nr (2), s. 177-228.
• Karpińska-Musiał B. (2016), Edukacja spersonalizowana w uniwersytecie: ideologia – instytucja – dydaktyka – tutor, Wydawnictwo Libron – Filip Lohner, Kraków.
• Karpińska-Musiał B. (2018), Tutoring akademicki – pomiędzy epistemą a doxą. Tożsamość metody w kontekście kształcenia akademickiego, w: Tutoring: teoria, praktyka, studia przypadków, P. Czekierda, B. Fingas, M. Szala (red.), Oficyna a Wolters Kluwer, Warszawa, s. 129-145.
• Karpińska-Musiał B., Panońko M. (2018), Tutoring przestrzenią kształcenia ukierunkowanego na całościowy rozwój podopiecznego, w: Tutoring jako spotkanie: historie indywidualnych przypadków, B. Karpińska-Musiał, M. Panońko (red.), Oficyna a Wolters Kluwer, Warszawa, s. 13-31.
• Kember D. (1997), A reconceptualisation of the research into university academics’ conceptions of teaching, „Learning and Instruction”, t. 7, nr 3, s. 255-275.
• Kember D., Kwan K.P. (2000), Lecturers’ approaches to teaching and their relationship to conceptions of good teaching, „Instructional Science”, nr 28, s. 469-490.
• Klus-Stańska D. (2009), Polska rzeczywistość dydaktyczna – paradygmatyczny taniec św. Wita, w: Paradygmaty współczesnej dydaktyki, L. Hurło, D. Klus-Stańska, M. Łojko (red.), Impuls, Kraków, s. 62-73.
• Klus-Stańska D. (2018), Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce, PWN, Warszawa.
• Kozyr-Kowalski S. (2005), Uniwersytet a rynek, UAM, Poznań.
• Kreber C. (2010), Academics’ teacher identities, authenticity and pedagogy, „Studies in Higher Education”, t. 35, nr 2, s. 171-194.
• Kupisiewicz C. (1974), Podstawy dydaktyki ogólnej, PWN, Warszawa.
• Kurek O. (2010), Wykładowca i student – role na nowo zdefiniowane, w: Wykładowca dosko¬nały – Podręcznik nauczyciela akademickiego, A. Rozmus (red.), Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa, s. 202-208.
• Lewis T. (2013), On Study: Giorgio Agamben and Educational Potentiality, Routledge, New York.
• Malewski M. (1998), Teorie andragogiczne. Metodologia teoretyczności dyscypliny naukowej, Wyd. UWr, Wrocław.
• Malewski M. (2000), Szkoła i uniwersytet – odmienność społecznych funkcji, odrębność edukacyjnych światów, „Pedagogika Szkoły Wyższej”, nr 14-15, s. 21-31.
• Malewski M. (2001), Modele pracy edukacyjnej z ludźmi dorosłymi, w: Andragogiczne wątki, poszukiwania, fascynacje, E. Przybylska (red.), UMK, Toruń, s. 271-289.
• Malewski M. (2010), Od nauczania do uczenia się. O paradygmatycznej zmianie w andragogice, Wyd. DSW, Wrocław.
• Marton F. (1994), Phenomenography, w: The International Encyclopedia of Education, t. 8, T. Husén, T. Neville (red.), Pergamon, Postlethwaite, s. 4424-4429.
• Masschelein J., Simons M. (2013), In defense of the school. A public issue, trans. J. McMartin, E-ducation, Culture & Society Publishers, Leuven.
• Masschelein J., Simons M. (2018), The University as Pedagogical Form: Public Study, Responsibility, Mondialisation: Finding Space and Time for Research, w: S. Ramaekers, N. Hodgson (red.), Past, Present, and Future Possibilities for Philosophy and History of Education – Finding Space and Time for Research, Springer, New York, s. 47-61.
• Moroz J., Świrko-Pilipczuk J., Szwabowski O. (2017), Dydaktyka – między filozofią a polityką, „Hybris”, nr 36, s. I-XVII.
• Murawska A. (2017), Kariera akademicka – człowiek w drodze do siebie i do sensu, „Pedagogika Szkoły Wyższej”, t. 22, nr 2, s. 37-45.
• Okoń W. (1970), Zarys dydaktyki ogólnej. Wersja programowana, PZWS, Warszawa.
• Pławski M., Szwabowski O., Szczepaniak C., Wężniewska P. (2018), Friendly Writing as Non¬-inquiry: The Problems of Collective Autoethnographic Writing About Collective Autoethnographic Writing, „Qualitative Inquiry”, https://doi.org/10.1177/1077800418809134 [dostęp: 14.09.2019].
• Potulicka E. (2010), Uniwersytet na „wolnym rynku”, w: E. Potulicka, J. Rutkowiak, Neoliberalne uwikłania edukacji, Impuls, Kraków, s. 281-296.
• Pratt D.D. (1992), Conceptions of teaching, „Adult Education Quarterly”, t. 42, nr (4), s. 203-220.
• Pryszmont-Ciesielska M. (2010), Ukryty program edukacji akademickiej, Atut, Wrocław.
• Rancière J. (1999), The Ignorant Schoolmaster. Five Lessons in Intellectual Emancipation, Stanford, Stanford University Press.
• Rutkowiak J. (2007), Jednostka w projekcie nowoczesnej formuły duchowości a neoliberalne upolitycznianie edukacji, w: Edukacja – moralność – sfera publiczna, J. Rutkowiak, D. Kubinowski, M. Nowak (red.), Verba, Lublin, s. 101-116.
• Rutkowiak J. (2010a), Uczenie się w warunkach kultury neoliberalnej: kontekstowanie jako wyzwanie dla teorii kształcenia, w: Neoliberalne uwikłania edukacji, E. Potulicka, J. Rutkowiak, Impuls, Kraków, s. 163-176.
• Rutkowiak J. (2010b), Neoliberalny kontekst rozwoju szkolnictwa wyższego we współczesnej Polsce, w: Neoliberalne uwikłania edukacji, E. Potulicka, J. Rutkowiak, Impuls, Kraków, s. 297-310.
• Sajdak A. (2013), Paradygmaty kształcenia studentów i wspierania rozwoju nauczycieli akademickich. Teoretyczne podstawy dydaktyki akademickiej, Impuls, Kraków.
• Sajdak A. (2014), Miejsce dydaktyki ogólnej w przygotowaniu pedagogicznym nauczycieli akademickich, w: Edukacja jutra. Od uniwersytetu do starości. Aspekty edukacji osób dorosłych, K. Denek, A. Kamińska, P. Oleśniewicz (red.), Oficyna Wydawnicza Humanitas, Sosnowiec, s. 47-60.
• Sajdak A. (2015), Przygotowanie nauczycieli akademickich do prowadzenia zajęć dydaktycznych – możliwości wsparcia i przykłady dobrych praktyk, „Studia Oeconomica Posnaniensia”, t. 3, nr 5, s. 7-27.
• Sajdak A. (2017), Paradygmat humanistyczny w dydaktyce akademickiej: utopia, konieczność, szansa?, „Pedagogika Szkoły Wyższej”, t. 2, nr 22, s. 13-26.
• Sajduk B. (2015), Nowoczesna dydaktyka akademicka. Kto kogo uczy?, Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera, Kraków.
• Samuelowicz K., Bain J.D. (1992), Conceptions of teaching held by academic teachers, „Higher Education”, nr 24, s. 93-111.
• Sośnicki K. (1948), Dydaktyka ogólna, Księgarnia Naukowa, Toruń.
• Stańczyk P. (2008), Przemoc i emancypacja. Ambiwalencja funkcji studiów zaocznych, Wyd. UG, Gdańsk.
• Sułkowski Ł. (2018), Kultura akademicka – koniec utopii?, PWN, Warszawa.
• Szkudlarek T. (2001), Ekonomia i etyka: przemieszczenia dyskursu edukacyjnego, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, numer specjalny, s. 165-191.
• Szwabowski O. (2014), Uniwersytet – fabryka – maszyna. Uniwersytet w perspektywie radykalnej, Książka i Prasa, Warszawa.
• Szwabowski O. (2019), Nekrofilna produkcja akademicka i pieśni partyzantów. Autoetnografia pracy akademickiej i dydaktycznej w czasach zombie – kapitalizmu, Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2019.
• Szwabowski O., Szczepaniak C., Wężniejewska P., Pławski M. (2018), After the First Review: A Trembling Poem, „Qualitative Inquiry”, doi: 10.1177/1077800418809736 [dostęp: 14.09.2019].
• Śliwerski B. (2007), Pedagogika dziecka. Studium pajdocentryzmu, GWP, Gdańsk.
• Tasseli S. (2018), Love and Organization Studies: Moving beyond the perspective of Avoidance, „Or¬ganization Studies”, s. 1-18, https://doi.org/10.1177/0170840617747924 [dostęp: 3.11.2018].

Identifiers

ISSN

2084-2740