Constitutional Freedom of Scientific Research. Contribution to the Discussion

• Authors: Biłgorajski Artur

Title variants

PL

Konstytucyjna wolność badań naukowych. Przyczynek do dyskusji

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Reforma szkolnictwa wyższego w Rzeczypospolitej Polskiej, której emanacją jest usta-wa z 20 lipca 2018 r.Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. 2018 r., poz. 1668 ze zm.; dalej: Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce) przyniosła renesans zainteresowa-nia wolnością badań naukowych, optymalnymi sposobami jej realizacji oraz rolą pań-stwa we wspieraniu działalności naukowo-badawczej. Stąd celowe wydaje się udzielenie odpowiedzi na pytania o genezę regulacji wolności badań naukowych w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.; dalej: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej), miejsce wolności badań naukowych i sposób jej ujęcia w systematyce w ustawie zasadniczej; treść normatywną wolności badań naukowych, a także podmioty wolności badań naukowych i adresatów tej ostatniej. Kwestie te mają – z kilku względów – zna-czenie szczególne. Po pierwsze, wolność badań naukowych powinna być jednym z klu-czowych elementów gospodarki opartej na wiedzy, w której uczelnie wyższe odgrywają doniosłą rolę. Po drugie, prawidłowe funkcjonowanie uniwersytetów jest jednym z mier-ników szerszych praw człowieka. Po trzecie, wolność badań naukowych jest zagadnie-niem dość słabo poznanym. Owe odpowiedzi, ze względu na ograniczone ramy niniejsze-go opracowania, nie pretendują do miana wyczerpujących. Celem niniejszego artykułu jest jedynie zarysowanie tematu i związanych z nim problemów.

EN

The reform of higher education in the Republic of Poland, which was introduced by the Act of 20 July 2018 Law on higher education and science (Dz.U. 2018, item 1668, as amend-ed; hereinafter: Law on higher education and science), revitalized interests in the free-dom of scientific research, optimal ways of its implementation and the role of the state in the support of scientific and research activities. For this reason providing an answer to questions concerning the genesis of regulation of the freedom of scientific research in the Constitution of the Republic of Poland of 2nd April, 1997 (Dz.U. 1997, No. 78, item 483, as amended; hereinafter: the Constitution of the Republic of Poland), specifically in relation to its recognition and position in the Polish constitution, the normative con-tent of the freedom, the beneficiaries and entities obliged to comply with it, appears ap-propriate. These issues seem to be of particular importance. First of all, the freedom of scientific research shall be one of the crucial elements of a knowledge-based economy, with a significant role of higher educational institutions. Secondly, the proper function-ing of universities indicates a broader establishment of human rights. What is more, the hitherto undertaken attempts to define the freedom of scientific research seem not to be incisive enough. The aim of this article, therefore, is to draw attention to the issues and difficulties associated with the freedom of scientific research. The answers given to the aforementioned questions, however, having regard to the limited scope of the publica-tion, cannot be deemed definitive.

Keywords

EN

science; freedom of scientific research; Constitution of the Republic of Poland

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2020
• Issue: 3 (55)
• Pages: 15-34

Dates

published

2020-06-30

Contributors

author

Biłgorajski Artur

• University of Silesia in Katowice

References

• Bosek L., Wild M., Kontrola konstytucyjności prawa. Zagadnienia ustrojowe, procesowe i materialnoprawne. Komentarz praktyczny dla sędziów i pełnomocników procesowych. Wzory pism procesowych, Warszawa 2014.
• Brzozowski W., Konstytucyjna wolność badań naukowych i ogłaszania ich wyników, [in:] Prawo nauki. Wybrane zagadnienia, eds. A. Wiktorowska, A. Jakubowski, Warszawa 2014.
• Constitutional Committee of the National Assembly, Biuletyn X, Warszawa 1995.
• Garlicki L., Note to Art. 73 of the Constitution of the Republic of Poland, [in:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Komentarz, vol. III, ed. L. Garlicki, Warszawa 2003.
• Garlicki L., Note to Art. 31 of the Constitution of the Republic of Poland, [in:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Komentarz, vol. III, ed. L. Garlicki, Warszawa 2003.
• Jabłoński M., Wolności z art. 73 Konstytucji RP, [in:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, ed. B. Banaszak, A. Preisner, Warszawa 2002.
• Jarosz-Żukowska S., Żukowski Ł., Wolność badań naukowych i nauczania, [in:] Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim porządku prawnym, ed. M. Jabłoński, Wrocław 2014.
• Klepacki B., Wybrane zagadnienia związane z metodologią badań naukowych, „Roczniki Nauk Rolniczych”, Series G, vol. 96, 2009, No. 2.
• Królikowski M., Szczucki K., Komentarz do art. 73 Konstytucji RP, [in:] Konstytucja RP. Vol. I. Komentarz. Art. 1–86, eds. M. Safjan. L. Bosek, Warszawa 2016.
• Łabno A., Ograniczenia wolności i praw człowieka w polskiej konstytucji i w prawie europejskim, „Zeszyty Naukowe Beskidzkiej Wyższej Szkoły Turystyki w Żywcu”, No 3, vol. I, Żywiec 2004.
• Sokolewicz W., Prasa i konstytucja, Warszawa 2011.
• Sobczak J., Wolność badań naukowych – standardy europejskie i rzeczywistość polska, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe” 2007, No. 2/30.
• Starck Ch., Wolność badań naukowych i jej granice, „Przegląd Sejmowy” 2007, No. 3(80).
• Uniwersalny słownik języka polskiego, vol. 2: k-ó, ed. S. Dubisz, Warszawa 2006.
• Wiśniewski L., Wolność prasy w świetle Konstytucji RP, ustaw oraz wiążącego Polskę prawa międzynarodowego. Problemy podstawowe, [in:] Wolność słowa w mediach, ed. D. Górecki, Łódź 2003.
• Wiśniewski L., Zakres ochrony prawnej wolności człowieka i warunki jej dopuszczalnych ograniczeń w praktyce, [in:] Wolności i prawa jednostki oraz ich gwarancje w praktyce, ed. L. Wiśniewski, Warszawa 2006.
• Wiśniewski L., Zasady normatywnej regulacji wolności i praw człowieka, [in:] Konstytucja i władza we współczesnym świecie. Doktryna – Prawo – Praktyka, ed. J. Wawrzyniak, Warszawa 2002.
• Zasady ustroju III Rzeczypospolitej Polskiej, ed. D. Dudek, Warszawa 2009.

Identifiers

ISSN

2082-1212