Konstytucyjny nakaz ponoszenia ciężaru podatków – wybrane zagadnienia

• Authors: Bernat Rafał

Title variants

EN

Constitutional warrant incurring the burden of taxes – selected issues

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Konstytucja RP stanowi, iż każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężaru związanego z podatkami uregulowanymi w ustawach. Celem artykułu jest zbadanie zakresu podmiotowego i przedmiotowego tego obowiązku. Odnosząc się do poglądów występujących w judykaturze i piśmiennictwie prawniczym, autor postara się w szczególności wytłumaczyć, jak należy rozumieć określenie „każdy’” zawarte w art. 84 Konstytucji RP. Dodatkowo analiza obejmie charakter należności w obrębie podatków, które mogą być przypisane jednostkom w myśl art. 217 ustawy zasadniczej. W publikacji posłużono się metodą analityczną oraz językowo-logiczną. Jako wniosek de lege lata przyjęto, że obowiązek ponoszenia ciężaru podatkowego nie jest związany z obywatelstwem, a fakt podlegania przez nierezydenta innej jurysdykcji nie wyłącza wprost ciężaru określonego w art. 84. Obowiązek regulacji elementów struktury podatku w formie ustawy jest związany z realizacją stabilności i pewności przepisów prawa podatkowego. W odniesieniu do procedury legislacyjnej, z uwagi na doniosłość przepisów podatkowych, nie należy stosować przyspieszonej procedury. Autor uznał, iż nie ma podstaw do formułowania postulatów de lege ferenda w zakresie potrzebnych zmian w przepisach Konstytucji RP dotyczących podatków, gdyż aktem właściwym do stanowienia o kształcie podatków jest ustawa.

EN

The Polish Constitution stipulates that everyone is obliged to bear the burden associated with the taxes under the enactments. The article’s purpose is to explore the scope and subject of this principle. Referring to the views prevailing in the judicature and the legal literature, the author will try to explain how the term “each” contained in the Rule 84 of the Constitution of the Republic of Poland, should be understood. In addition, the analysis will include the nature of the taxes which can be assigned to individuals in accordance with the Rule 217 of the basic enactment. In the publication analytical and linguistic-logical method were used. As a de lege lata proposal assumes that the obligation to bear the tax burden is not associated with citizenship and countervailability of a non-resident of another jurisdiction doesn’t exclude outright weight referred to in art. 84. The obligation to regulate the structure elements of the tax in the form of law to the benefit of stability and certainty of tax legislation. With regards to the legislative procedure in view of the importance of tax legislation – do not use a fast – track procedure. The author concluded that there were no grounds for the preaching of de lege ferenda postulates in the needed changes in the provisions of the Constitution of the Republic of Poland relating to taxes as enactment is appropriate.

Keywords

PL

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej; podatnik; ustawy podatkowe

EN

The Constitution of The Republic of Poland; taxpayer; tax regulation

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Acta Iuris Stetinensis
• Year: 2018
• Issue: 23
• Pages: 35-55

Contributors

author

Bernat Rafał

• doradca podatkowy

References

• Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.
• Bartosiewicz M., Wybrane zagadnienia prawa konstytucyjnego, Wrocław 2006.
• Bojkowski T., Wolności oraz prawa konstytucyjne podatnika, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2004, z. 3.
• Brzeziński B., Jezierski J., Opodatkowanie gospodarki uspołecznionej w świetle zasad podatkowych, „Acta Universitatis Nicolai Copernici, Prawo XXV – Nauki Humanistyczno- Społeczne”, z. 172, Toruń 1987.
• Dębowska-Romanowska T., Prawo finansowe po transformacji ustrojowej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2011, z. 3.
• Dolata S., Podstawy wiedzy o polskim systemie podatkowym, Warszawa 2013.
• Dylematy reformy systemu podatkowego w Polsce, red. H. Dzwonkowski, J. Kulicki, Warszawa 2016.
• Działo J., Dlaczego trudno jest prowadzić „dobrą” politykę fiskalną?, „Gospodarka Narodowa” 2012, nr 1–2.
• Dziesięć lat Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, red. E. Gdulewicz, H. Zięba-Załucka, Rzeszów 2007.
• Dzwonkowski H., Opinia prawna w sprawie oceny zgodności z Konstytucją RP przedstawionego przez Prezydenta RP projektu ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, „Zeszyty Prawnicze BAS” 2015, nr 2.
• Dzwonkowski H., Opinia prawna w sprawie zgodności z Konstytucją RP poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ,,Zeszyty Prawnicze BAS” 2014, nr 1.
• Dzwonkowski H., Prawo podatkowe, Warszawa 2012.
• Ex iniuria non oritur ius. Księga jubileuszowa ku czci Profesora Wojciecha Łączkowskiego, red. A. Gomułowicz, J. Małecki, Poznań 2003.
• Filipczyk H., Postulat pewności prawa w wykładni operatywnej prawa podatkowego, Warszawa 2013.
• Głuchowski J., Patyk J., Zarys polskiego prawa podatkowego, Warszawa 2011.
• Gomułowicz A. Podatki a etyka, Warszawa 2013.
• Gomułowicz A., Wybrane zagadnienia prawodawstwa podatkowego, „Przegląd Legislacyjny” 1999, nr 11.
• Górecki D., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2012.
• Guentzel W., Glosa do postanowienia NSA z dnia 20 listopada 2002 r., I SA/Gd 2305/02, „Glosa” 2003, nr 4.
• Instytucje prawa konstytucyjnego w dobie integracji europejskiej. Księga jubileuszowa dedykowana prof. Marii Kruk-Jarosz, red. J. Wawrzyniak, M. Laskowska, Warszawa 2009.
• Jakuszewicz A., Wykładnia konstytucji jako proces konkretyzacji, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2014, nr 1.
• Kalinowski M., Pakulska M., Perspektywy funkcjonowania w polskim prawie podatkowym klauzul generalnych służących zwalczaniu unikaniu opodatkowania, „Monitor Podatkowy” 2005, nr 5,
• Kalinowski M., Pojęcie przedmiotu podatku, „Toruński Rocznik Podatkowy” 2011.
• Koncepcje współczesnych reform podatkowych. Europa na drodze do wspólnej waluty. Książka wydana z okazji 40-lecia pracy naukowej prof. dr hab. Andrzeja Komara, red. J. Małecki, Poznań 1998.
• Konieczne i pożądane zmiany Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku, red. B. Banaszak, M. Jabłoński, Wrocław 2010.
• Konstytucja. System, ustrój finansowy. Księga pamiątkowa ku czci prof. Natalii Gajl, red. T. Dębowska-Romanowska, Warszawa 1999.
• Kontrola tworzenia i stosowania prawa podatkowego pod rządami Konstytucji RP, red. E. Ruśkowski, Warszawa 2006.
• Kosikowski C., Podatki. Problem władzy publicznej i podatników, Warszawa 2007.
• Krawczyk-Sawicka A., Reguła ustawowego nakładania podatków i ciężarów publicznych w świetle art. 217 Konstytucji RP z 1997 r., „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2012, nr 2.
• Krzywoń A., Przedawnienie zobowiązania podatkowego – analiza konstytucyjna, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2013, nr 2.
• Kulicki J., Zasady przyzwoitej legislacji w procesie stanowienia prawa podatkowego, „Analizy Biura Analiz Sejmowych” 2010, nr 4.
• Łączkowski W., Etyczne aspekty finansowania potrzeb socjalnych ze środków publicznych, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2004, z. 1.
• Majka P., Sankcje w prawie podatkowym, Warszawa 2011.
• Mastalski R., Fojcik-Mastalska E., Prawo finansowe, Warszawa 2013.
• Mastalski R., Orzecznictwo podatkowe Trybunału Konstytucyjnego a polski system podatkowy, „Państwo i Prawo” 1993, nr 4.
• Michalak A., Konstytucyjne zasady tworzenia prawa podatkowego w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, „Monitor Podatkowy” 2017, nr 7.
• Modzelewski W., Wstęp do nauki polskiego prawa podatkowego, Warszawa 2010.
• Mycielski A., Polskie prawo polityczne, Kraków 1947.
• Nowak T., Stanisławiszyn P., Regulacje w zakresie prawa celnego i podatku akcyzowego po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Doświadczenia i perspektywy, Warszawa 2012.
• Ofiarski Z., Ogólne prawo podatkowe. Zagadnienia materialnoprawne i proceduralne, Warszawa 2013.
• Orłowski J., Konstytucyjna zasada powszechności opodatkowania – wybrane zagadnienia, „Studia Prawnoustrojowe” 2013, nr 22.
• Paczocha M., Granice władztwa podatkowego gmin (wybrane zagadnienia), „Finanse Komunalne” 2000, nr 6.
• Piechowiak M., Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku konstytucyjnego, Warszawa 2012.
• Polański S., Glosa do wyroku TK z dnia 23 marca 2006 r., K 4/06, ,,Gdańskie Studia Prawnicze’’ 2007, nr 2.
• Prawo konstytucyjne Rzeczypospolitej Polskiej, red. P. Sarnecki, Warszawa 2008.
• Prawo konstytucyjne, red. M. Grzybowski, Białystok 2008.
• Prawo konstytucyjne, red. P. Tuleja, Warszawa 1995.
• Prawo konstytucyjne. Kompendium, red. R. Piotrowski, Warszawa 2014.
• Prawo podatkowe, red. P. Smoleń, W. Wójtowicz, Warszawa 2017.
• Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim porządku prawnym, red. M. Jabłoński, Wrocław 2014.
• Rost A., Instytucje prawa konstytucyjnego, Poznań 2003.
• Safjan M., Bosek L., Konstytucja RP, Tom I, art. 1–86, Warszawa 2016.
• Siwiński M., Glosa do wyroku WSA z dnia 2 listopada 2004 r., III SA 2030/03, „Doradztwo Podatkowe” 2005, nr 6.
• Sokolewicz W., O osobliwościach ustawy budżetowej i trybu jej uchwalenia, „Przegląd Legislacyjny” 2004, nr 2.
• Stanowienie i stosowanie prawa podatkowego. Księga jubileuszowa Profesora Ryszarda Mastalskiego, red. W. Miemiec, Wrocław 2009.
• Studia z prawa konstytucyjnego. Księga jubileuszowa dedykowana prof. zw. dr hab. Wiesławowi Szydle, red. J. Posłuszny, J. Buczkowski, K. Eckhardt, Przemyśl–Rzeszów 2009.
• Sześć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Doświadczenia i inspiracje, red. L. Garlicki, A. Szmyt, Warszawa 2003.
• W kręgu zagadnień konstytucyjnych, red. M. Kudej, Katowice 1999.
• Wiśniewski L., Wolności i prawa jednostki oraz ich gwarancje w praktyce, Warszawa 2006.
• Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, red. M. Chmaj, Warszawa 2008.
• XV lat obowiązywania Konstytucji z 1997 r. Księga jubileuszowa dedykowana Zdzisławowi Jaroszowi, red. M. Zubik, Warszawa 2012.
• Zarys finansów publicznych i prawa finansowego, red. W. Wójtowicz, Warszawa 2011.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. z 1997 r., nr 78, poz. 483.
• Ustawa z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, tekst jedn. Dz.U. z 2015 r., poz. 827.
• Ustawa z 12 grudnia 2013r. o cudzoziemcach, Dz.U. z 2013 r., poz. 1650.
• Ustawa z 30 listopada 2016 r. o Trybunale Konstytucyjnym, Dz.U. z 2016 r., poz. 2072.
• Wyrok NSA z 24 października 2006 r., I FSK 112/06 z glosą A. Krzywoń, „Przegląd Sejmowy” 2008, nr 6.
• Wyrok WSA w Warszawie z 12 września 2008 r., III SA/Wa 922/08, Lex nr 462039.
• Wyrok NSA z 22 lutego 2006 r., I FSK 1075/05, Lex nr 250329.
• Wyrok TK z 3 listopada 2006 r., K 31/06 z glosą M. Masternak-Kubiak, „Przegląd Sejmowy” 2007, nr 2.
• Wyrok TK z 13 czerwca 2013 r., P 35/12, Lex nr 1330551.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego (TK) K 48/04 z 2 lutego 2005 r. z glosą S. Wronowskiej, „Państwo i Prawo” 2006, nr 6.
• Wyrok TK z 18 listopada 2014 r., K 23/12, Lex nr 1548281.

Identifiers

DOI

10.18276/ais.2018.23-02