Ustrojowe modele gimnazjum

• Authors: Jan Herczyński , Aneta Sobotka

Title variants

EN

Institutional models of lower secondary school in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W 1999 r. w wyniku reformy systemu oświaty wprowadzono w Polsce nowy typ szkoły powszechnej – gimnazjum. Głównym celem wprowadzenia gimnazjów było wyrównanie szans edukacyjnych młodzieży wiejskiej, podniesienie poziomu kształcenia oraz przedłużenie o rok powszechnego nauczania. Gimnazja w zamyśle reformatorów miały być samodzielnymi szkołami w nowych, dobrze wyposażonych budynkach lub szkołami funkcjonującymi przy istniejących liceach ogólnokształcących. Po 16 latach funkcjonowania nowego typu szkoły wykształciły się cztery typy ustrojowe gimnazjum: gimnazjum samodzielne, gimnazjum zbiorcze w zespole ze szkołą podstawową, gimnazjum w zespole ze wspólno obwodową szkołą podstawową i gimnazjum ze szkołą ponadgimnazjalną. W artykule analizujemy różnice między sposobami organizacji poszczególnych modeli gimnazjum, wyniki edukacyjne uczniów do nich uczęszczających oraz zróżnicowanie przestrzenne występowania modeli. Wyniki pokazują, że chociaż gimnazja funkcjonujące przy szkołach ponadgimnazjalnych mają średnio najlepsze wyniki egzaminu gimnazjalnego, najwyższą efektywność nauczania osiągają gimnazja w zespołach ze wspólno obwodowymi szkołami podstawowymi.

EN

In 1999, as a result of education system reform, a new type of lower secondary school, called “gymnasium”, was introduced in Poland. The main objective of introduction of gymnasium was to equalize education opportunities to rural youth, improve the level of education and extend general education by one year. The reformers foresaw gymnasiums as an independent school, located in new, well-equipped buildings, or as schools functioning alongside existing secondary schools. After 16 years of operation, four institutional models of gymnasium evolved: independent gymnasium, gymnasium together with a primary school with either the same or more narrow catchment area, and gymnasium together with upper secondary school. The article investigates differences in the organizational characteristics for each model of gymnasium, educational outcomes from different types of school, and their spatial distribution.

Keywords

PL

gimnazjum; model organizacyjny szkoły; lokalna polityka oświatowa; zespół szkół

EN

lower secondary school; organizational model of school; local education policy

• Publisher: Instytut Badań Edukacyjnych
• Journal: Edukacja
• Year: 2015
• Issue: 4(135)
• Pages: 5–32

Dates

published

2015-12-31

Contributors

author

Jan Herczyński

• Instytut Badań Edukacyjnych

author

Aneta Sobotka

• Instytut Badań Edukacyjnych

References

• Alspaugh, J. W. (1999). The interaction effect of transition grade to high school with gender and grade level upon dropout rates. [ERIC Document No.ED431066]. Montreal: American Educational Research Association.
• Appelt, K. (2004). Gimnazjum. Trudności wychowawcze w okresie dorastania. Psychologia w Szkole, 4(4), 19–25.
• Bajerski, A. (2011). Organizacja przestrzenna i funkcjonowanie usług edukacyjnych w aglomeracji poznańskiej. Biblioteka Aglomeracji Poznańskiej, 14, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• Becker, H. J. (1987). Addressing the needs of different groups of early adolescents: effects of varying school and classroom organizational practices on students from different social backgrounds and abilities. [Report No. 16]. Baltimore: Center for Research on Elementary and Middle Schools, The Johns Hopkins University.
• Chaker, A. M. (2005). Middle school goes out of fashion, districts shift to K-8 model. The Wall Street Journal, 6 kwietnia. Pobrano z http://www.wsj.com/articles/SB111274377335098942
• Dolata, R., Hawrot, A., Humenny, G., Jasińska, A., Koniewski, M., Majkut, P. i Żółtak, T. (2013). Trafność metody edukacyjnej wartości dodanej dla gimnazjów. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Franklin, B. J. i Glascock, C. H. (1998). The relationship between grade configuration and student performance in rural schools. Journal of Research in Rural Education, 14(3), 149–153.
• Handke, M. (2006). Reformę szkoły zepsuto później. [Wywiad radiowy.] Pobrano z http://www.rmf24.pl/tylko-w-rmf24/wywiady/news-handke-reforme-szkoly-zepsuto-pozniej,nId,210846
• Herczyński, J. (2012). Wskaźniki oświatowe. Biblioteczka Oświaty Samorządowej, 6. Warszawa: Wydawnictwo ICM.
• Herczyński, J. i Sobotka, A. (2014). Diagnoza zmian w sieci szkół podstawowych i gimnazjów 2007–2012. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Humenny, G., Koniewski, M., Majkut, P. i Skórska, P. (2014). Migracje uczniów między zespołami klasowymi przy przejściu ze szkoły podstawowej do gimnazjum. W: NB. Niemierko i M. K. Szmigel (red.), Diagnozy edukacyjne – dorobek i nowe zadania. [Materiały z XX Konferencji Diagnostyki Edukacyjnej]. Kraków: Polskie Towarzystwo Diagnostyki Edukacyjnej.
• Ignar-Golinowska, B. i Gajewska, M. (2002). Warunki nauczania w gimnazjach miejskich i wiejskich w pierwszym roku reformy systemu edukacji. Rocznik Państwowego Zakładu Higieny, 53(1), 89–96.
• Konarzewski, K. (2001a). Sieć szkolna. W: K. Konarzewski (red.), Szkolnictwo w pierwszym roku reformy oświaty. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
• Konarzewski, K. (2001b). Reforma strukturalna: gimnazjum. W: K. Konarzewski (red.), Szkolnictwo w pierwszym roku reformy oświaty. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
• Konarzewski, K. (2004). Reforma oświaty. Podstawa programowa i warunki kształcenia. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
• Książek, W. (2001). Rzecz o reformie edukacji 1997–2001. Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”.
• Lackowski, J. (2008). Decentralizacja zarządzania polskim systemem oświatowym a społeczne nierówności edukacyjne. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Ministerstwo Edukacji Narodowej (1998). Ministerstwo Edukacji Narodowej o sieci szkół, Biblioteczka Reformy, 2. Warszawa: Ministerstwo Edukacji Narodowej
• Ministerstwo Edukacji Narodowej (2000). Ministerstwo Edukacji Narodowej o reorganizacji sieci szkół, Biblioteczka Reformy, 19. Warszawa: Ministerstwo Edukacji Narodowej
• Piwowarski, R. (2006). Modele edukacji dla potrzeb koncepcji przestrzennego zagospodarowania Kraju, ekspertyza wykonana na potrzeby Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2008-2033,
• Pokropek, A. (2009). Metody statystyczne wykorzystywane w szacowaniu trzyletnich wskaźników egzaminacyjnych. W: B. Niemierko i M. K. Szmigel (red.), Badania międzynarodowe i wzory zagraniczne w diagnostyce edukacyjnej. [Materiały z XV Konferencji Diagnostyki Edukacyjnej]. Kraków: Polskie Towarzystwo Diagnostyki Edukacyjnej.
• Rockoff, J. E. i Lockwood, B. B. (2010). Stuck in the middle: impacts of grade configuration in public schools. Journal of Public Economics, 94(11–12), 1051–1061.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999 roku w sprawie sposobu i terminów dostosowania działalności dotychczasowych szkół państwowych do wymogów nowego systemu szkolnego oraz tworzenia gimnazjów (1999). [Dz.U. Nr 14, poz. 124]. Pobrano z http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19990140124
• Schwerdt, G. i West, M. R. (2013). The impact of alternative grade configurations on student outcomes through middle and high school. Journal of Public Economics, 97, 308–326.
• Simmons, R. G. i Blyth, D. A. (1987). Moving into adolescence: the impact of pubertal change and school context. New York: Aldine De Gruyter.
• Swianiewicz, P. (red.). (2012). Edukacja przedszkolna. Biblioteczka Oświaty Samorządowej, 4, Warszawa: Wydawnictwo ICM.
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (1991). [Dz.U. Nr 95 poz. 425]. Pobrano z http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19910950425
• Ustawa z dnia 25 lipca 1998 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty (1998). [Dz.U. Nr 117, poz. 759]. Pobrano z http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981170759
• Ustawa z dnia 8 stycznia 1999 r. Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego (1999). [Dz.U. Nr. 12, poz. 96]. Pobrano z http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19990120096
• Ustawa z dnia 21 stycznia 2000 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem administracji publicznej (2000). [Dz.U. Nr. 12, poz. 136]. Pobrano z http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20000120136
• Ustawa z dnia 23 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty, ustawy — Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego, ustawy— Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (2001). [Dz.U. Nr 111, poz. 1194]. Pobrano z http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20011111194
• Ustawa z dnia 15 marca 2002 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (2002). [Dz.U. Nr 41, poz. 362]. Pobrano z http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20020410362+2002%2405%2404&min=1
• Ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (2003). [Dz.U. Nr 137, poz. 1304]. Pobrano z http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20031371304
• Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty (1998). Pobrano z http://orka.sejm.gov.pl/Rejestrd.nsf/wgdruku/389/$file/389.pdf (dostęp 6 marca 2015)
• Ward, D. S. (2008). Middle school: the “Bermuda triangle” of education? [Strona internetowa New York State School Boards Association]. Pobrano z http://www.nyssba.org/news/2008/11/24/on-board-online-nov-24-2008/middle-school-the-bermuda-triangle-of-education/
• Wihry, D. F., Coladarci, T. i Meadow, C. (1992). Grade span and eighth-grade academic achievement: evidence from a predominantly rural state. Journal of Research in Rural Education, 8(2), 58–70.

Notes

http://www.edukacja.ibe.edu.pl/images/numery/2015/4-1-herczynski-sobotka-modele-ustrojowe-gimnazjum.pdf

Identifiers

ISSN

0239-6858