Kryzys czasu w rodzinie jako generator zaniedbania emocjonalnego dziecka

• Authors: Stepaniuk Joanna

Title variants

EN

THE CRISIS OF TIME AS A FACTOR GENERATING EMOTIONAL CHILD’S NEGLIGENCE

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule poruszono jedno z rzadko omawianych w piśmiennictwie zagadnień dotyczących problemu zaniedbania emocjonalnego dziecka w rodzinie, ze szczególnym zaakcentowaniem konieczności podjęcia rozważań na ten temat w aspekcie rodzin pełnych, w tym wyróżniających się wysokim standardem materialnym. Artykuł dzieli się na cztery zasadnicze części. Po krótkim wprowadzeniu przedstawiono problemy współczesnej rodziny, sprowadzając je do refleksji teoretyczno-praktycznej z wykorzystaniem socjologicznego i pedagogicznego piśmiennictwa. Następnie zdefiniowano pojęcie rodziny wraz z ukazaniem jej najważniejszych funkcji. Omówieniu znaczenia relacji wewnątrzrodzinnych i konieczności ich kształtowania, głównie dzięki pielęgnowaniu więzi łączącej rodziców i dzieci, poświęcono osobną część artykułu. Następnie omówiono problem zaniedbania emocjonalnego w rodzinie, określanego często zamiennie jako przemoc psychiczna wobec dziecka czy krzywdzenie emocjonalne dziecka. W ostatniej części ukazano jeden z najbardziej nurtujących współczesne społeczeństwo problemów, a mianowicie kryzys czasu, a wraz z nim kryzys wartości. Zjawisko to ma bezpośrednie konsekwencje dla jakości relacji wewnątrzrodzinnych, potęgując rozluźnianie więzi emocjonalnej między rodzicami a dziećmi, co jest przede wszystkim widoczne w rodzinach osób pracujących, w których praca wypełnia znaczącą część dnia, często również w rodzinach żyjących lub aspirujących do życia na wysokim poziomie społeczno-ekonomicznym, w których głównym problemem staje się nie życie dziecka w biedzie czy niedostatku materialnym, ale zaniedbanie emocjonalne. W podsumowaniu zawarto wnioski wraz z wskazaniami dotyczącymi ewentualnych szans i zagrożeń dla dzieci wychowujących się w rodzinach doświadczających kryzysu czasu.

EN

The article brings up one of rarely discussed issues in the literature subject concerning the problem of child’s emotional negligence in a family with a particular accent into the necessary of taking consideration into the topic of full families, including those outstanding by their high material standard. In the article we may see four main parts. After the short beginning the author presents problems of a modern family fetching them to a theoretical and practical reflection with the use of social and pedagogical literature. Next she defines the definition of a family with pointing the most important functions of it. The separate part of the article studies the meaning of internal family relations and the necessary of its forming, mainly due to caring for the link between parents and children. In the further part of the article the author elaborates the matter of emotional negligence in the family often interchangeably depicted as a psycho violence regarding to a child or emotional harm. In the last part of the article one of the most bothering modern society problems is talked over - that is the crisis of time and the crisis of values. That phenomena has direct consequences influencing the quality of internal family relations and compounding because of it the loosening of emotional links between parents and children. First of all, it is seen in the families of working members, where work fulfill the major part of the day and often in the families living or aspiring to live on a high social and economic level, where the primary problem becomes not child’s life in poverty or in a material shortage but the emotional negligence. The summary contains the conclusions with recommendation regarding to possible chances and threats to children brought up in the families that experience the crisis of time.

Keywords

PL

dziecko; rodzina; zaniedbanie emocjonalne; kryzys czasu

EN

child; family; emotional negligence; crisis of time

• Publisher: Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę
• Journal: Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka
• Year: 2019
• Volume: 18
• Issue: 1
• Pages: 83-103

Contributors

author

Stepaniuk Joanna

• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Skierniewicach

References

• Adamski, F. (2002). Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Balcerzak-Paradowska, B. (2004). Rodzina i polityka rodzinna na przełomie wieków: przemiany, zagrożenia, potrzeba działań. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
• Beck, U. (2002). Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Błendowska, M. (2015). Współczesne znaczenie i rozumienie rodziny przez pary żyjące w kohabitacji. Wychowanie w Rodzinie, tom XI, nr 11, 245–260.
• Brągiel, J. (1998). Zaniedbanie dziecka w rodzinie. Roczniki Socjologii Rodziny, tom X, 277–288.
• Brągiel, J. (2016). Zaniedbanie jako kategoria przemocy – przejawy i konsekwencje doświadczane przez dziecko. W: B. Górnicka (red.), Zaniedbanie dziecka. Wybrane aspekty zjawiska (s. 17–36). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Brożek, D. (2011). Wpływ mediów na relatywizowanie postaw życiowych dzieci i młodzieży szkolnej. Kolumbowie, Pokolenie X, Kreatorzy Youtube. W: A. Adamczyk (red.), Współczesne zagrożenia młodzieży szkolnej (s. 103–122). Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA – JR.
• Brzezińska, A. (2008). Proces rozwodowy i jego konsekwencje z perspektywy dziecka. W: B. Kolska-Lach, K. Szymanowska (red.), Dziecko w sytuacji rozstania rodziców (s. 30–43). Poznań: Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka.
• Cęcelek, G. (2011). Sytuacja szkolna dziecka z rodziny ubogiej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Cudak, S. (2012). Znaczenie więzi emocjonalnych w rodzinie dla prawidłowego funkcjonowania dzieci. Pedagogika Rodziny, 2(4), 31–39.
• Czeredrecka, B. (1988). Potrzeby psychiczne sierot społecznych. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych.
• Danilewicz, W. (2006). Sytuacja życiowa dzieci w rodzinach migracyjnych. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
• Dominiak, M. (2002). O pojęciu więzi emocjonalnej, stylu przywiązania i schematu poznawczego. Kwartalnik Pedagogiczny, 3–4, 49–70.
• Firlit-Fesnak, G., Szylko-Skoczny, M. (red.). (2009). Polityka społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gąsior, H. (1983). Środowisko wychowawcze dziecka wrodzinie niepełnej. Chowanna, nr 2.
• Goleman, D. (2007). Inteligencja emocjonalna. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.
• Greszta, E. (2000). Więź emocjonalna i sposoby jej badania. Psychologia Wychowawcza, 1, 57–66.
• Janke, A., Brągiel, J., Kawula, S. (2004). Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Konstankiewicz, P. (1998). Wieloznaczność jako podstawa konstruowania tożsamości (w kręgu teorii i kultury ponowoczesnej). Praca magisterska napisana pod kierunkiem Z. Melosika. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
• Krzesińska-Żach, B., Izdebska, J., Danilewicz, W. (1995). Pomoc dziecku irodzinie w środowisku lokalnym. Białystok: Trans Humana.
• Kwak, A. (1994). Rodzina i jej przemiany. Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW.
• Melosik, Z. (1999): Coca-cola, soft drink jako „model” życia i tożsamości. W: Z. Melosik (red.), Ciało i zdrowie w społeczeństwie konsumpcji. Toruń – Poznań: Wydawnictwo Edytor.
• Melosik, Z. (2003). Edukacja, młodzież i kultura współczesna : kilka uwag o teorii i praktyce pedagogicznej. Chowanna, 1, 19–37.
• Miczyńska-Kowalska, M. (2013). Zagrożenia współczesnej rodziny w społeczeństwie ryzyka. Zarządzenie Mediami, 1(1), 33–49.
• Morawska, D. (2011). Krzywdzenie emocjonalne dziecka. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
• Nowak, B. M. (2012). Rodzina w kryzysie. Studium resocjalizacyjne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Piekarska, W. (1991). Przemoc wrodzinie. Agresja rodziców wobec dzieci. Przejawy i psychologiczne uwarunkowania. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Pilch, T. (red.). (2006). Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, t. V. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Piotrowska, A. (2013). Adopcja a rozwój przywiązania. W: E. Kozdrowicz (red.), Adopcyjne rodzicielstwo. Dylematy, nadzieje, wyzwania (s. 50–71). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Pospiszyl, K., Żabczyńska, E. (1981). Psychologia dziecka niedostosowanego społecznie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Prusik, A. (2006). Przeobrażenia rodziny na przestrzeni wieków. Szkice Humanistyczne, 1–2, 123–137.
• Pytka, L., Nowak, B. M. (red.). (2010). Problemy współczesnej resocjalizacji. Warszawa: Pedagogium. Wyższa Szkoła Nauk Społecznych.
• Pyźlak, G. (2013). Rodzina dysfunkcyjna i formy jej pomocy. Perspectiva. Legnickie studia teologiczno-historyczne, 12(1), 118–130.
• Slany, K. (red.). (2008). Migracje kobiet: perspektywa wielowymiarowa. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Słomczyńska, M. I. (2014). Patologie społeczne w kontekście kryzysu współczesnej rodziny Resocjalizacja Polska. Polish Journal of Social Rehabilitation, 8, 67–80.
• Stepaniuk, J. (2016). Szkolne Koło Młodego Wolontariusza jako antidotum na konsumpcyjny styl życia młodzieży. W: Pедакція koлeгiя Бондар B.I.та інші, Гyманіtapнии коpпyc, Bипyck 7. Збірник наукових статей з актуальних проблем філософії, культурології,психології, педагогіки та історії (c. ­147–155). Bииницa: НИЛAН-ЛTД.
• Szczepański, J. (1970). Elementarne pojęcia socjologii. Warszawa: PWN.
• Szczygielska, I. (2013). Migracje zarobkowe kobiet i ich wpływ na funkcjonowanie rodzin. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Szlendak, T. (2011). Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Urbańska, S. (2015). Matka Polka na odległość: z doświadczeń migracyjnych robotnic 1989–2019. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Wajs, Ł. (1998). X inaczej... Gazeta Wyborcza, 15.07.1998, s. 16. Walczak, B. (2016). Rodzina transnarodowa: konteksty i implikacje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Ziemska, M. (1973, 2009). Postawy rodzicielskie. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Zaborowska, A. (2014). Współczesna rodzina − kryzys czy przemiana? W: M.Brzeziński, J. Jęczeń (red.), Tożsamość i posłannictwo rodziny (s. 71–84). Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.