Rodzinne uwarunkowania postaw żywieniowych studentów opartych na religijności

Title variants

EN

Family determinants and students’ religious dietary customs

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wstęp. Celem pracy jest analiza postaw żywieniowych związanych z praktykowaniem religijności w kontekście uwarunkowań rodzinnych. Podjęte badania stanowią przykład empirycznego zastosowania bliskiej edukacji zdrowotnej koncepcji postaw, których źródłem jest przyjęty światopogląd. Materiał i metody. Badania sondażowe przeprowadzono w 2016 roku w trzech ośrodkach akademickich. Wzięło w nich udział 387 studentów kierunków nauczycielskich. Postawy żywieniowe oparte na religijności diagnozowano przy użyciu autorskiej Skali Postaw Żywieniowych, zweryfikowanej poprzez analizę czynnikową i dyskryminacyjną. Do badania uwarunkowań rodzinnych posłużyły Skale Oceny Rodziny A. Margasińskiego. Wyniki. Zależności między oceną funkcjonowania rodziny a postawami żywieniowymi opartymi na religijności są modyfikowane przez płeć jako zmienną pośredniczącą. W grupie badanych mężczyzn pozytywna ocena funkcjonowania rodziny sprzyja przestrzeganiu zasad religijnych związanych ze sposobem odżywiania. W przypadku kobiet zależności nie są tak znaczące i raczej mają charakter ujemny. Wnioski. Religijność stanowi czynnik różnicujący postawy żywieniowe związane ze światopoglądem. Istotne znaczenie dla kształtowania postaw żywieniowych opartych na religijności mają relacje w rodzinie pochodzenia.

EN

Introduction. The study aims to analyse religious dietary customs determining family life. The research is an example of an empirical application of the concept of attitudes whose origins lie in one’s adopted worldview, which is also true of health-promoting education. Material and methods. The survey was conducted in 2016 in three academic centres. It involved 387 students studying in teacher training courses. Nutritional customs based on one’s religiosity were diagnosed using a proprietary Nutritional Attitude Scale, verified by factorial and discriminatory analysis. In the investigation of family-related determinants, the Family Assessment Scales by A. Margasiński were used. Results. The relationship between the assessment of the family functioning and nutritional dietary customs related to religiousness are influenced by gender, which acts as an intermediary variable. It turns out that , in the group of the surveyed men, a positive assessment of family’s functioning is conducive to the observance of religious principles related to nutritional customs. In the case of women, the dependencies are not so significant as there are fewer correlations. Conclusions. Religiousness differentiates nutritional customs of people with different worldviews. The family background and internal relationships are important factors determining religious nutritional and dietary customs.

Keywords

PL

postawy żywieniowe; religijność; uwarunkowania rodzinne; studenci

EN

nutritional customs; religiousness; family-related determinants; students

• Publisher: Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
• Journal: Rozprawy Społeczne
• Year: 2017
• Volume: 11
• Issue: 4
• Pages: 28-35

Dates

published

2017

Contributors

References

• Babicz-Zielińska, E., Zabrocki, R. (2007). Postawy konsumentów wobec prozdrowotnej wartości żywności. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 6(55), 81-89.
• Baxter, H. (2001). Nibbles. Religion and Eating Disorder. European Eating Disorders Review, 9(2), 137-139.
• Boguszewski, R. (2012). Zmiany w zakresie wiary i religijności Polaków po śmierci Jana Pawła II. Warszawa: COBOS.
• Borowiec, A., Lignowska, I. (2012). Czy ideologia healthismu jest cechą dystynktywną klasy średniej w Polsce? Kultura i Społeczeństwo, 2, 95-111.
• Buczak, A. (2017). Szacunek jako element postawy wobec odżywiania – w poszukiwaniu sprawności moralnych w edukacji żywieniowej, W: I. Jazukiewicz, E. Rojewska, Sprawności moralne a przestrzenie pedagogiczne, Rozprawy i Studia t. 954 (s. 269-283). Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Collins, C., Duncanson, K., Burrows, T. (2014). A systematic review investigating associations between parenting style and child feeding behaviours. Journal of Human Nutrition Dietetics 7(6), 557-568. DOI: 10.1111/jhn.12192.
• Czarnocińska, J., Jeżewska-Zychowicz, M., Babicz-Zielińska, E., Kowalkowska, J., Wądołowska, L. (2013). Postawy względem żywności, żywienia i zdrowia a zachowania żywieniowe dziewcząt i młodych kobiet w Polsce. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Dell, M.L., Josephson, A.M. (2007). Religious and spiritual factors in childhood and adolescent eating disorder and obesity. Souther Medical Associacion 100(6), 628-632. DOI:10.1097/SMJ.0b013e31805fe689.
• Delormier, T., Frohnlich, K.L., Potvin, L. (2009). Food and eating as social practice – understanding eating patterns as social phenomena and implications for public health. Sociology of Health &Illness 31(2), 215-228. DOI: 10.1111/j.1467-9566.2008.01128.x.
• Demel, M. (2002). Pedagogika zdrowia. Chowanna, 1(18), 13-26.
• Fox, R. (2003). Food and eating: an anthropological perspective. Social Issues Research Center, Oxford. Pobrane z: www.sirc.org/publik/foxfood.pdf .
• Fulkerson, J.A., Neumark-Sztainer, D., Story, M., (2006). Adolescent and parent views of family meals. Journal of American Dietetic Associacion, 106, 526-532. DOI: 10.1016/j.jada.2006.01.006
• Gawęcki, J. (2010). Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu, T.1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Holubcikova, J., Kolarcik, P., Madarasova Geckova, A., van Dijk, J.P., Reijneveld, S.A., (2016). Lack of parental rule-setting on eating is associated with a wide range of adolescent unhealthy eating behaviour both for boys and girls. BMC Public Health 16:359. DOI: 10.1186/s12889-016-3002-4.
• Hossain, M.Z. (2014). What does Islam say about dieting? Journal of Religion and Health, 53, 1003-1012. DOI: 10.1007/s10943-013-9698-x.
• Houldcroft, L., Haycraft, E., Farrow, C. (2014). Peer and friend influences on children’s eating. Social Development, 23(1), 19-40. DOI: 10.1111/sode.12036.
• Jeżewska-Zychowicz, M. (2007). Zachowania żywieniowe i ich uwarunkowania. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
• Kim, K.H. (2007). Religion, weight perception, and weight control behaviour. Eating Behaviours, 8, 121-131. DOI:10.1016/j.eatbeh.2006.03.001.
• Konturek, S. (2013). Fizjologia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny. Wrocław: Wydawnictwo Edra Urban & Partner.
• Kozirok, W. (2015). Reklama żywności – postawy i zachowania konsumentów. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 866(39), 45-54.
• Kucharska, A., Sińska, B., Marszałek, K., Michota-Katulska, E., Zegan, M. (2015). Wybrane elementy stylu życia wyznawców adwentyzmu i katolicyzmu. Pielęgniarstwo Polskie 1(55), 28-32.
• Leszczyński, B. (2014). Znaczenie i symbolika postu. Studia Koszalińsko–Kołobrzeskie, 21, 135-145.
• Maison, D. (2013). Motywy i bariery zmiany postaw i zachowań żywieniowych. Żywienie Człowieka i Metabolizm, 3, 192-212.
• Margasiński, A. (2013). Skale Oceny Rodziny. Polska adaptacja FACES IV- Flexibility and Cohesion Evaluation Scales Davida H. Olsona. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
• Margasiński, A. (2006). Rodzina w Modelu Kołowym i FACES IV Davida H. Olsona. Nowiny Psychologiczne 4, 69-87.
• Mariański, J. (2011). Katolicyzm polski, ciągłość i zmiana – studium socjologiczne. Kraków: WAM.
• Morris, K.D.V., Parra, G.R., Stender, S.R.S. (2011). Eating Attitudes and Behaviors Among Female College Students. Journal of College Counseling, 14(1), 21-33. DOI: 10.1002/j.2161-1882.2011.tb00061.x.
• Narojek, L. (1993). Niektóre aspekty uwarunkowań zachowań żywieniowych. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
• Nastaskin, R.S., Fiocco, A.J. (2015). A survey of diet self-efficacy and food intake in students with high and low perceived stress, Nutrition Journal 14:42. Pobrane z: www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4416420/.DOI:10.1186/s12937-015-0026-z.
• O tradycjach wielkopostnych i nieświętym świętowaniu (2002). Warszawa: CBOS.
• Ogińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2008). Osobowość – stres a zdrowie. Warszawa: Wydawnictwo Diffin.
• Olson, D.H. (2013). Kwestionariusz FACES IV i Model Kołowy. Badanie walidacyjne. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
• Rawlings, E. (2009). Choosing Health? Exploring Children`s Eating Practices at Home and at School. Antipode, 41(5), 1085-1108.
• Różański, T. (2015). Oblicza religijności młodzieży studenckiej – analiza wybranych komponentów. Pedagogia Christiana, 1(35), 295-309.
• Smith, M.H., Richards, P.S., Maglio, Ch.J. (2004). Examining the relationship between religious orientation and eating disturbances, Eating Behaviours, 5, 171-180. DOI: 10.1016/S1471-0153(03)00064-3.
• Stalmach, M. (2015). Kontekst społeczny zdrowia i zachowań zdrowotnych. Posiłki rodzinne. W: J. Mazur (red.), Zdrowie i zachowania zdrowotne młodzieży szkolnej w Polsce na tle wybranych uwarunkowań socjodemograficznych. Wyniki badań HBSC 2014 (s. 44-51). Warszawa: Instytut Matki i Dziecka.
• Steeves, E.A., Jones-Smith, J., Hopkins, L., Gittelsohn, J. (2016). Perceived social support from friends and parents for eating behavior and diet quality among low-income urban minority youth. Journal of Nutrition Education and Behaviour, 48(5), 304-310. DOI: 10.1016/j.jneb.2015.12.014.
• Tabak, I. (2015). Kontekst społeczny zdrowia i zachowań zdrowotnych. Jakość komunikacji z rodzicami. W: J. Mazur (red.), Zdrowie i zachowania zdrowotne młodzieży szkolnej w Polsce na tle wybranych uwarunkowań socjodemograficznych. Wyniki badań HBSC 2014 (s. 32-37). Warszawa: Instytut Matki i Dziecka.
• Walesa, Cz. (2014). Różnice w zakresie religijności kobiet i mężczyzn. Horyzonty Psychologii, 4, 45-66.
• Whitehead, D. (2004). Health promotion and health education: advancing the concepts. Journal of Advanced Nursing, 47(3), 311–320. DOI: 10.1111/j.1365-2648.2004.03095.x.
• Wiara i religijność Polaków dwadzieścia lat po rozpoczęciu przemian ustrojowych. Komunikat z badań (2009). Warszawa: CBOS.
• Wojciszke, B. (2002). Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Woźniak, B. (2013). Regulacyjna funkcja religii a sposób odżywiania się i zdrowie osób zaangażowanych religijnie. W: B. Tobiasz-Adamczyk (red.), Od socjologii medycyny do socjologii żywienia. (Część II. Wybrane aspekty socjologii żywienia) (s. 129-146). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Ziółkowska, B. (2014). Psychospołeczne aspekty nienormatywnej masy ciała. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Zwoliński, A. (1996). Wegetarianizm – rozmowy przy stole. Kraków: Wydawnictwo „Gotów”.
• Zwoliński, A. (2006). Jedzenie w relacjach społecznych. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej.
• Zwoliński, A. (2008). Wychowanie do umiaru. Pedagogika Katolicka, 2(1), 57-70.

Identifiers

ISSN

2081-6081

DOI

10.29316/rs.2017.35