Kim była Sandomierzanka? Nowe fakty w sprawie sporu o „Podolankę wychowaną w stanie natury” Michała Dymitra Krajewskiego

• Authors: Markowska-Fulara Helena

Title variants

EN

Who Was Sandomierzanka? New Facts in the Dispute over Michał Dymitr Krajewski’s “Podolanka wychowana w stanie natury” (“Podolanka Brought up in Natural State”)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł poświęcono „Listowi Sandomierzanki do Podolanki w stanie natury wychowanej” (1784), tekstowi krytycznemu współtworzącemu jedną z najważniejszych polemik literackich polskiego oświecenia. Recenzja powieści Michała Dymitra Krajewskiego – o spornym autorstwie – podejmowała takie wątki, jak definicja stanu natury czy ocena gatunku powieści i dorobku literackiego epoki. Dzięki odkryciu dokonanemu w Dziale Rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Wileńskiego udało się wskazać nowy argument na rzecz przysądzenia „Listu Sandomierzanki” Filipowi Neriuszowi Golańskiemu. W artykule poddano analizie dotychczasowe tezy dotyczące autorstwa tekstu i przedstawiono argumentację umożliwiającą rozstrzygnięcie tego problemu. Następnie przeanalizowano kluczowy w odnalezionym dokumencie wątek porównania twórczości Ignacego Krasickiego i Adama Naruszewicza, wreszcie zaś zestawiono tezy Sandomierzanki z dotychczas znanymi pracami Golańskiego.

EN

The paper is devoted to “List Sandomierzanki do Podolanki w stanie natury wychowanej” (“Letter of Sandomierzanka to Podolanka Brought up in Natural State,” 1784), a critical text that belongs to one of the most crucial literary polemics of the Polish Enlightenment. The review of Michał Dymitr Krajewski’s novel, whose authorship is contestable, touched such issues as a definition of the state of nature, or an evaluation of the genre of the novel and literary achievement of the epoch. The discovery at the Manuscripts Department, Vilnius University, allowed to formulate a new argument for assigning “Letter of Sandomierzanka” to Filip Neriusz Golański. Additionally, the article analyses the theses about the authorship of the text in question to this day and presents argumentation that provides for settling the problem. In the next step, it examines the core problem, namely it compares the creativity of Ignacy Krasicki and of Adam Naruszewicz, and ultimately juxtaposes Sandomierzanka’s theses with Golański’s papers known to date.

Keywords

PL

Filip Neriusz Golański; Michał Dymitr Krajewski; oświecenie; archiwum; krytyka literacka

EN

Filip Neriusz Golański; Michał Dymitr Krajewski; Enlightenment; archive; literary criticism

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2021
• Volume: 112
• Issue: 2
• Pages: 235-248

Dates

printed

2021-06-14

Contributors

author

Markowska-Fulara Helena

• Uniwersytet Warszawski

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2021.2.17