Suprasegmentalia w mowie dyzartrycznej w przypadkach mózgowego porażenia dziecięcego. Projekt badawczy

• Authors: Mirecka Urszula

Title variants

EN

Suprasegmentals in dysarthric speech in cases of cerebral palsy. The research project

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule zaprezentowano projekt badawczy pt. „Suprasegmentalia w mowie dyzartrycznej w przypadkach mózgowego porażenia dziecięcego. Analizy akustyczne w eksperymentalnych badaniach logopedycznych dzieci w wieku 6–15 lat mówiących po polsku”. Planowane badania pozwolą na poznanie i porównanie parametrów akustycznych zjawisk suprasegmentalnych w mowie dzieci z dyzartrią w mpd. (30-osobowa grupa eksperymentalna) oraz w grupie dzieci, u których nie stwierdzono zaburzeń mowy i mpd. (30-osobowa grupa kontrolna). Analiza akustyczna płaszczyzny suprasegmentalnej ciągu fonicznego ma dotyczyć intonacji, akcentu wyrazowego i zdaniowego, rytmu wypowiedzi, tempa mówienia, długości fraz, synchronizacji oddechowo-fonacyjno-artykulacyjnej, rezonansu nosowego oraz jakości głosu. Analizy statystyczne danych akustycznych umożliwią także ocenę zależności między wybranymi zjawiskami suprasegmentalnymi w mowie dyzartrycznej. Planuje się ponadto przeprowadzenie badań z udziałem logopedów pełniących rolę sędziów kompetentnych, których zadaniem będzie audytywna ocena poszczególnych zjawisk manifestujących się w płaszczyźnie suprasegmentalnej wypowiedzi dzieci z dyzartrią w mpd. oraz ocena stopnia zrozumiałości ich wymowy. Porównanie wyników analiz akustycznych z wynikami oceny percepcyjnej pozwoli na ustalenie predyktorów determinujących poziom zrozumiałości wypowiedzi dzieci z dyzartrią w mpd.

EN

The article presents the research project “Suprasegmentals in Dysarthric Speech in Cases of Cerebral Palsy. Acoustic Analyses in Experimental Logopedic Studies on Polish-Speaking Children Aged 6 to 15 Years”. The objective of these planned studies is to describe and compare the acoustic parameters of suprasegmentals in the speech of dysarthric children with CP – in the experimental group (30 persons) and in the control group (30 children in whom no speech disorders and CP have been diagnosed). The analysis of the suprasegmental level of the phonetic sequence will include intonation, word and sentence stress, rhythm of utterances, rate of speech, length of phrases, and respiratory, phonatory and articulatory synchronization, nasal resonance, and voice quality. Statistical analyses of the results of acoustic experiments will also enable an evaluation of the relationships holding between selected suprasegmental phenomena in dysarthric speech. Moreover, we are planning to conduct studies with the participation of speech therapists as competent raters, whose task will be to conduct an auditory evaluation of particular phenomena manifesting themselves at the suprasegmental level of utterances of children with CP-related dysarthria, as well as an evaluation of the degree of intelligibility of their pronunciation. A comparison of the results of an acoustic analysis with the results of a perceptual analysis will make it possible to indicate the relationship between the individual suprasegmentals and between the realization of suprasegmentals and the intelligibility of CP-related dysarthric speech.

Keywords

PL

dyzartria; mózgowe porażenie dziecięce; suprasegmentalia; analiza akustyczna; ocena percepcyjna

EN

dysarthria; cerebral palsy; suprasegmentals; acoustic analysis; perceptual analysis

• Publisher: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Journal: Logopedia
• Year: 2016
• Volume: 45
• Pages: 157-174

Dates

published

2020-11-15

Contributors

author

Mirecka Urszula

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin Zakład Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego

References

• Bodt de M. S., Hernandez-Diaz Huici M. E., van de Heyning P. H., 2002, Intelligibility as a linear combination of dimensions in dysarthric speech, “Journal of Communicaton Disorders” 30, s. 283–292.
• Botinis A., Granström B., Möbius B., 2001, Developments and paradigms in intonation research, “Speech Communication” 33, s. 263–296.
• Bunton K., Kent R. D., Duffy J. R., Rosenbek J. C., Kent J. F., 2007, Listener Agreement for Auditory-Perceptual Ratings of Dysarthria, “Journal of Speech, Language, and Hearing Research” 50, s. 1481–1495.
• Chen C., Chen H., Hong W., Yang F. G., Yang L., Wu C., 2010, Oromotor variability in children with mild spastic cerebral palsy: a kinematic study of speech motor control, “Journal of NeuroEngineering and Rehabilitation” 7(54), s. 1–11.
• Ciocca V., Whitehill T. L., 2004, The Impact of Cerebral Palsy on the Intelligibility of Pitch-based Linguistic Contrasts, “Journal of Physiological Antropology and Applied Human Science” 23, s. 283–287.
• Crystal D., 1979, Prosodic development, [w:] Language Acquisition, red. P. Fletcher, M. Garman, Language Acquisition, Cambridge, s. 33–48.
• Dagenais P. A., Brown G. R., Moore R. E., 2006, Speech rate effects upon intelligibility and acceptability of dysarthric speech, “Clinical Linguistics & Phonetics” 20(2/3), s. 141–148.
• Daniluk B., 2007, Specyficzne zaburzenia językowe u dzieci – objawy i mózgowe podłoże, [w:] Neuropsychologia kliniczna dziecka – wybrane zagadnienia, red. A.R. Borkowska, Ł. Domańska, Warszawa, s. 117–137.
• Demenko G., 1999, Analiza cech suprasegmentalnych języka polskiego na potrzeby technologii mowy, Poznań.
• Demenko G., 2003, Fonetyczno-akustyczna analiza zaburzeń głosu, słuchu i mowy w pracach Antoniego Pruszewicza, [w:] Zaburzenia procesu komunikatywnego, red. A. Obrębowski, Z. Tarkowski, Lublin, s. 25–33.
• Duffy J. R., 2005, Motor Speech Disorders. Substrates, Differential Diagnosis, and Management, Philadelphia.
• Dukiewicz L., Sawicka I., 1995, Gramatyka współczesnego języka polskiego. Fonetyka i fonologia, red. H. Wróbel, Kraków.
• Eberhardt G., 1998, Zaburzenia głosu u dzieci w wieku rozwojowym, [w:] Zaburzenia głosu – badanie – diagnozowanie – metody usprawniania, red. H. Mierzejewska, M. Przybysz-Piwkowa, Warszawa, s. 7–21.
• Eberhardt G., Mikiel W., 1997, Zaburzenia głosu u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, [w:] Mózgowe porażenie dziecięce. Problemy mowy, red. H. Mierzejewska, M. Przybysz-Piwkowa, Warszawa, s. 38–44.
• Falkman K.W., Dahlgren Sandberg A., Hjelmquist E., 2005, Theory of Mind in Children with Severe Speech and Physical Impairment (SSPI): A longitudinal study, “International Journal of Disability, Development and Education” 52(2), s. 139–157.
• Gajewska E., 2009, Nowe definicje i skale funkcjonalne stosowane w mózgowym porażeniu dziecięcym, „Neurologia Dziecięca” 18 (35), 67–72.
• Gonet W., 2011, Próba określenia normy polskich samogłosek ustnych, [w:] Współczesna polszczyzna. Prozodia, fonetyka, fonologia, red. J. Bartmiński, M. Nowosad-Bakalarczyk, Lublin, s. 108–130.
• Gonet W., Trochymiuk A., 2007, Typologia procesów fonologicznych opracowana na podstawie materiału zawartego w bazie danych COPERNICUS 1304-BEBEL PL, [w:] Język, interakcja, zaburzenia mowy. Metodologia badań, red. T. Woźniak, A. Domagała, Lublin, s. 185–211.
• Gonet W., Pietroń G., 1999, Semi-Automatic Continuous Speech Segmentation and Labelling Procedure, “Speech and Language Technology” 3, s. 235–253.
• Gubrynowicz R., 2008, Metody oceny akustycznej głosu i mowy w procesie rehabilitacji foniatrycznej dzieci, [w:] Diagnoza i terapia w logopedii, red. J. Porayski-Pomsta, Warszawa, s. 59–79.
• Hirst D. J., 2005, Form and function in the representation of speech prosody, “Speech Communication” 46, s. 334–347.
• Hortis-Dzierzbicka, M., Radkowska E., Gonet W., 2012, Visual aspects of speech in patients with cleft lip and palate, „Logopedia” 41, s. 133–139.
• Hustad K.C., Lee J., 2008, Changes in Speech Production Associated With Alphabet Supplementation, “Journal of Speech, Language, and Hearing Research” 51, s. 1438–1450.
• Jassem W., 1992, Biolingwistyka: wybrane zagadnienia, [w:] Foniatria kliniczna, red. A. Pruszewicz, Warszawa, s. 73–88.
• Keintz C. K., Bunton K., Hoit J. D, 2007, Influence of Visual Information on the Intelligibility of Dysarthric Speech, “American Journal of Speech-Language Pathology” 16, s. 222–234.
• Kent R. D., 1996, Hearing and Believing: Some Limits to the Auditory-Perceptual Assessment of Speech and Voice Disorders, “American Journal of Speech-Language Pathology” 5, s. 7–23.
• Kent R. D., Kim, Y.-J., 2008, Acoustic analysis of speech, [w:] Handbook of clinical linguistics, red. M. J. Ball, M. R. Perkins, N. Müller, S. Howard, Hoboken, s. 360–380.
• Kent R. D., Vorperian H. K., Kent J. F., Duffy J. R., 2003, Voice dysfunction in dysarthria: application of the Multi-Dimensional Voice ProgramTM, “Journal of Communication Disorders” 36, s. 281–306.
• Kent R. D., Weismer G., Kent J. F., Vorperian H. K., Duffy J. R., 1999, Acoustic Studies of Dysarthric Speech: Methods, Progress, and Potential, “Journal of Communication Disorders” 32, s. 141–186.
• Kim Y., Kent R., Weismer G., 2011, An Acoustic Study of the Relationships Among Neurologic Disease, Dysarthria Type, and Severity of Dysarthria, “Journal of Speech, Language, and Hearing Research” 54, s. 417–429.
• Kim Y., Kuo C., 2011, Effect of Level of Presentation to Listeners on Scaled Speech Intelligibility of Speakers with Dysarthria, “Folia Phoniatrica et Logopaedica” 64(1), s. 26–33.
• Klessa K., Wagner A., Oleśkowicz-Popiel M., 2011/2012, Using “Paralingua” database for investigation of affective states and paralinguistic features, “Technologia Mowy i Języka – Speech and Language Technology (SLT)” 14/15, s. 71–92.
• Kułak W., Sobaniec W., 2006, Mózgowe porażenie dziecięce – współczesne poglądy na etiopatogenezę, diagnostykę i leczenie, „Klinika Pediatryczna” 14, s. 442–447.
• Kuniszyk-Jóźkowiak W., 1996, Zagadnienia logopedyczne w polskich badaniach akustycznych, „Logopedia” 23, s. 127–136.
• Kuniszyk-Jóźkowiak W., 2011, Przetwarzanie sygnałów biomedycznych, Lublin.
• Kuniszyk-Jóźkowiak W., Suszyński W., 1999, Wykorzystanie metod akustycznych w diagnozowaniu i terapii zaburzeń mowy, „Logopedia” 26, s. 97–103.
• Liss J. M., White L., Mattys S. L., Lansford K., Lotto A. J.,Spitzer S. M., Caviness J. N., 2009, Quantifying Speech Rhythm Abnormalities in the Dysarthrias, “Journal of Speech, Language, and Hearing Research” 52, s. 1334–1352.
• Love R. J., 2000, Childhood Motor Speech Disability, Boston.
• Łobacz P., 1996, Polska fonologia dziecięca. Studia fonetyczno-akustyczne, Warszawa.
• Łobacz P., 2001, Wymowa patologiczna a norma fonetyczna w świetle analizy akustycznej, [w:] Zaburzenia mowy, red. S. Grabias, Lublin, „Mowa. Teoria. Praktyka”, t. 1, s. 189–215.
• Maniecka-Aleksandrowicz B., Szkiełkowska A., 1998, Zaburzenia głosu w porażeniach krtani, [w:] Mózgowe porażenie dziecięce. Problemy mowy, red. H. Mierzejewska, M. Przybysz-Piwkowa, Warszawa, s. 27–37.
• Marchant J., McAuliffe M.J., Huckabee M.L., 2008, Treatment of articulatory impairment in a child with dysarthria associated with cerebral palsy, “Developmental Neurorehabilitation” 11(1), s. 81–90.
• Michalik M., 2012, Skutki opóźnienia rozwoju mowy lub jej niewykształcenia w mózgowym porażeniu dziecięcym (ujęcie pozajęzykowe i fenomenologiczno-egzystencjalne), „Forum Logopedyczne” 20, s. 30–7.
• Michałowicz R. (red.), 2001, Mózgowe porażenie dziecięce, Warszawa.
• Mirecka U., 2008, Standard postępowania logopedycznego w przypadku dyzartrii, „Logopedia” 37, s. 235–242.
• Mirecka U., 2010/2011, Ocena zrozumiałości wypowiedzi w dyzartrii, „Logopedia” 39/40, 185–196, (Assessment of Utterance Intelligibility in Dysarthria, „Logopedia” 39/40, www.logopedia.umcs.lublin.pl, s. 175–186).
• Mirecka U., 2013a, Dyzartria w mózgowym porażeniu dziecięcym. Segmentalna i suprasegmentalna specyfika ciągu fonicznego a zrozumiałość wypowiedzi w przypadkach dyzartrii w mpd., Lublin.
• Mirecka U., 2013b, Substancja foniczna wypowiedzi w przypadkach dyzartrii w mózgowym porażeniu dziecięcym, „Logopedia” 42, 125–134, (The phonic substance of utterances in dysarthria cases in infantile cerebral palsy, „Logopedia” 42, www.logopedia.umcs.lublin.pl, s. 123–132).
• Mirecka U., 2015, Postępowanie logopedyczne w przypadku dyzartrii, [w:] Logopedia. Postępowanie logopedyczne. Standardy, red. S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak, Lublin, s. 839–866.
• Mirecka U., Gustaw K., 2005, Dyzartria w mózgowym porażeniu dziecięcym. Eksperymentalna skala dyzartrii jako technika diagnostyczna pomocna w określaniu specyfiki zaburzeń mowy w mpd., „Logopedia” 34, s. 273–289.
• Mirecka U., Gustaw K., 2006, Skala dyzartrii. Wersja dla dzieci, Wrocław.
• Moore C. A., Yorkston K. M., Beukelman D. R., 1991, Dysarthria and Apraxia of Speech Perspectives on Management, Baltimore.
• Munhall K. G., Jones J. A., Callan D. E., Kuratate T., Vatikiotis-Bateso E., 2004, Visual Prosody and Speech Intelligibility. Head Movement Improves Auditory Speech Perception, “Psychological Science” 15(2), s. 133–137.
• Murdoch B. E. (red.), 1998, Dysarthria. A Physiological Approach to Assessment and Treatment, Cheltenham.
• Nawal M. Khalifa, Elfiky M.R., Basiony S., 2008, Speech Disorders in Cerebral Palsied Children and Adolescents, “Journal of Medicine and Medical Sciences” 4(1), s. 7–13.
• Neilson P.D., O’Dwyer N.J., 1981, Pathophysiology of dysarthria in cerebral palsy, “Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry” 44, s. 1013–1019.
• Nishio M., Niimi S., 2001, Speaking rate and its components in dysarthric speakers, “Clinical Linguistics & Phonetics” 15, s. 309–317.
• Obrębowski A., Woźnica B., 1997, Zaburzenia dysartryczne u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, [w:] Mózgowe porażenie dziecięce. Problemy mowy, red. H. Mierzejewska, M. Przybysz-Piwkowa, Warszawa, s. 21–24.
• Otapowicz D., Sendrowski K., Waś A., Cholewa M., 2011, Rozwój mowy dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym a występowanie upośledzenia umysłowego, „Neurologia Dziecięca” 20(41), s. 65–71.
• Otapowicz D., Sobaniec W., Kułak W., Sendrowski K., 2007, Severity of dysarthric speech in children with infantile cerebral palsy in correlation with the brain CT and MRI, “Advances in Medical Sciences” 52, s. 188–190.
• Pąchalska M., Frańczuk B., MacQuen B.D., Jastrzębowska G., Perzanowski Z., Neldon K., 2001, The impact of art therapy on the intelligibility of speech in children with cerebral palsy, “Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja” 3(4), s. 508–518.
• Pirila S., van der Meere J., Pentikainen T., Ruusu-Niemi P., Korpela R., Kilpinen J., Nieminen P., 2007, Language and motor speech skills in children with cerebral palsy, “Journal of Communication Disorders” 40, s. 116–128.
• Sigurdardottir S., Vik T., 2011, Speech, expressive language, and verbal cognition of preschool children with cerebral palsy in Iceland, “Developmental Medicine & Child Neurology” 53, s. 74–80.
• Smołka E., Kuniszyk-Jóźkowiak W., Dzieńkowski M., Suszyński W., 2003, Rola rytmu w percepcji płynności, [w:] Biocybernetyka i inżynieria biomedyczna, red. A. Nowakowski, Gdańsk, s. 558–563.
• Smołka E., Kuniszyk-Jóźkowiak W., Suszyński W., Dzieńkowski M., Szczurowska I., 2004, Speech nonfluency recognition in two stages of Kohonen networks, “Structures-Waves-Human Helth” 13 (2), s. 139–142.
• Sobaniec W., Otapowicz D., Okurowska-Zawada B., 2008, Dyzartryczne zaburzenia mowy w korelacji z obrazem klinicznym mózgowego porażenia dziecięcego, „Neurologia Dziecięca” 17(34), s. 29–35.
• Svraka E., 2008, Comunication of children with spastic cerebral palsy, “Healthmed” 2(3), s. 146–153.
• Szpyra-Kozłowska J., 2002, Wprowadzenie do współczesnej fonologii, Lublin.
• Świdziński P., 2003, Zastosowanie obiektywnej techniki badań akustycznych w wykrywaniu zmian organicznych i czynnościowych głosu, [w:] Zaburzenia procesu komunikatywnego, red. A. Obrębowski, Z. Tarkowski, Lublin, s. 77–83.
• Tjaden K., Wilding G. E., 2004, Rate and loudness manipulations in dysarthria: Acoustic and perceptual findings, “Journal of Speech, Language, and Hearing Research” 47, s. 766–783.
• Waryszak M., 2013, Analiza akustyczna normatywnej i zaburzonej prozodii emocjonalnej, „Logopedia” 42, s. 87–100.
• Wiskirska-Woźnica B., 2008, Kliniczna ocena czynności narządu głosu, [w:] Narząd głosu i jego znaczenie w komunikacji społecznej, red. A. Obrębowski, Poznań, s. 42–49.
• Wysocka M., 2013, Zaburzenia prozodii mowy, [w:] Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, red. S. Grabias, M. Kurkowski, Lublin, s. 165–184.
• Xu Y., 2011, Speech prosody: a methodological review, “Journal of Speech Sciences” 1(1), s. 85–115.
• Zraick R. I., Liss J. M., 2000, A Comparison of Equal-Appearing Interval Scaling and Direct Magnitude Estimation of Nasal Voice Quality, “Journal of Speech, Language, and Hearing Research” 43, s. 979–988.