Analiza uwarunkowań społeczno-kulturowych wpływających na sytuację romskiego ucznia w polskim systemie edukacji

• Authors: Kozioł Małgorzata
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W systemie wartości Romów wymiar edukacji zajmuje podrzędne miejsce. Dlatego Romowie pośród innych grup etnicznych zamieszkujących Polskę stanowią społeczność o najniższym poziomie wykształcenia. Wśród członków tej grupy nadal nadal klasyfikuje się bardzo dużo analfabetów i osób z podstawowymi umiejętnościami pisania i czytania. Pomimo, iż świadomość edukacyjna, zwłaszcza młodych pokoleń, wzrasta, starsi Romowie do spraw nauki podchodzą z dystansem i pewną dozą niechęci. Fakt niskiej frekwencji uczestnictwa Romów w edukacji często utożsamiany jest przez osoby nieznające specyfiki kultury romskiej, ich wrodzonym lenistwem i niską inteligencją. Argumenty te, w dużej mierze stereotypowe, w wielu przypadkach nie znajdują potwierdzenia w rzeczywistości. Istotne jest jednak to, iż pomimo tych krzywdzących i wielokrotnie nieprawdziwych ocen Romowie na ogół pozostają bierni i nie próbują ich zmienić. Podobnie jest w kwestii inicjatywy tworzenia własnych instytucji edukacyjnych i kulturowych, do zakładania których społeczność romska ma pełnię praw, jednocześnie ich nie wykorzystując. Romowie, będąc obywatelami Polski, zobligowani są do przestrzegania obowiązującego w niej prawa, w tym czynnego uczestnictwa w procesie edukacyjnym. Jednak wielu Romów nie wypełnia obowiązku szkolnego, co ukazują choćby statystyki dotyczące liczby romskich absolwentów. Co jest więc przyczyną niechęci Romów do nauki oraz jakie trudności napotyka romski uczeń w polskiej szkole? Na te i inne pytania odpowiadam w niniejszym artykule, którego celem jest ukazanie "barier" wynikających ze specyficznej kultury Romów, stojących na drodze do sukcesów edukacyjnych romskich uczniów.

Keywords

PL

Romowie; wielokulturowość; edukacja Romów; bariery edukacyjne; bariery kulturowe; wykluczenie

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne
• Year: 2015
• Issue: 12

Dates

issued

2015

Contributors

author

Kozioł Małgorzata

References

• Adamczyk A. (2011), Romni wśród Romów. Kobieta w kulturze romskiej, (w:) "Przegląd Politologiczny" 2: 37-44.
• Andrasz E. (2009), Edukacja w życiu Romów i jej wpływ na poczucie własnej tożsamości, (w:) B. Weigl (red.), Romowie 2009. Między wędrówką a edukacją, Wydawnictwo SWPS "Academica", Warszawa, s. 44-49.
• Babicki M.A. (2013), Język romski w Europie na początku XXI wieku, (w:) J. Faryś, P.J. Krzyżanowski, B.A. Orłowska (red.) Romowie w Europie. Tożsamość i współczesne wyzwania, Wydawnictwo Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, Gorzów Wielkopolski, s. 185-194.
• Bartosz A. (1994), Nie bój się Cygana, Pogranicze, Sejny.
• Cukras-Strelagowska J., Strelagowski J. (2009), W kierunku edukacji międzykulturowej. Parafialna Szkoła Romska w Suwałkach, (w:) "Kultura i edukacja" 1: 111-127.
• Ficowski J. (1989), Cyganie w Polsce. Dzieje i obyczaje, Wydawnictwo Interpress, Warszawa.
• Fraser A. (2001), Dzieje Cyganów, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Gerlich M.G., Gerlich M.A. (2011), Problem edukacji w dyskursie potocznym Romów w Polsce. Wybrane aspekty problemu, (w:) M. Kołaczek, J. Talewicz-Kwiatkowska (red.) Funkcjonowanie poznawcze i językowe dzieci romskich uczęszczających do szkół podstawowych specjalnych i masowych - konteksty społeczne, Stowarzyszenie Romów w Polsce, Oświęcim, s. 19-34.
• Gerlich M.A. (2008), Romanipen czy McŚwiat, (w:) T. Paleczny, J. Talewicz-Kwiatkowska (red.) Tożsamość kulturowa Romów w procesie globalizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 107-115.
• Godlewska-Goska M. (2011), Kobiety romskie - znaczenie dla tożsamości współczesnych Romów, (w:) M. Godlewska-Goska, J. Kopańska (red.), Życie w dwóch światach. Tożsamość współczesnych Romów, Wydawnictwo DiG, Warszawa, s. 213-240.
• Godlewska-Goska M. (2013), Kulturowe uwarunkowania stosunku Romów do edukacji szkolnej dziewcząt, (w:) J. Faryś, P.J. Krzyżanowski, B.A. Orłowska (red.), Romowie w Europie. Tożsamość i współczesne wyzwania, Wydawnictwo Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, Gorzów Wielkopolski, s. 205-228.
• Grzelak E, Grzelak J. (2012), Kompetencja komunikacyjna Romów. Startegie grzecznościowe w polsko-romskich relacjach interkulturowych, (w:) "Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza" T. 19 (39), z. 1., s. 23-36.
• Jakimik E.A., Parno-Gierliński K. (2009), Kobieta w środowisku romskim, Związek Romów Polskich z siedzibą w Szczecinku, Szczecinek.
• Kopańska J. (2011), Dylematy tożsamościowe Cyganów (Romów) w Polsce, (w:) M. Godlewska-Goska, J. Kopańska (red.), Życie w dwóch światach. Tożsamość współczesnych Romów, Wydawnictwo DiG, Warszawa, s. 31-212.
• Kowarska A.J. (2005), Polska Roma. Tradycja i nowoczesność, Wydawnictwo DiG, Warszawa.
• Kwadrans Ł. (2013), Edukacja Romów w Polsce okresu transformacji - stan obecny i możliwe propozycje na przyszłość (w:) J. Faryś, P.J. Krzyżanowski, B.A. Orłowska (red.), Romowie w Europie. Tożsamość i współczesne wyzwania, Wydawnictwo Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, Gorzów Wielkopolski, s. 237-260.
• Kwadrans Ł. (2013), Edukacja Romów. Studium porównawcze na przykładzie Czech, Polski i Słowacji, Fundacja Integracji Społecznej "Prom", Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Angelusa Silesiusa.
• Lubecka A. (2005), Tożsamość kulturowa. Bergitka Roma, Księgarnia Akademicka, Kraków.
• Milewski J. (2009), Dylematy romskiej edukacji, (w:) A. Caban, G. Kondrasiuk (red.), Romowie przewodnik historia i kultura, Radomskie Stwarzyszenie Romów Romano Wast - Pomocna Dłoń, Radom, s. 63-71.
• Nowicka E. (2003), Romowie w Polsce. Tradycja i nowoczesność w oczach liderów, (w:) E. Nowicka, (red.), Romowie o sobie i dla siebie. Nowe problemy i nowe działania w pięciu krajach Europy Środkowo-Wschodniej, Instytut Socjologii Uniwersyeteu Warszawskiego, Warszawa, s. 29-59.
• Paleczny T. (2007), Interpersonalne stosunki międzykulturowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Paleczny T. (2011), Społeczno-kulturowe podłoże wykluczania: przypadek dzieci romskich w szkołach specjalnych w Polsce - kilka ogólnych refleksji, (w:) M. Kołaczek, J. Talewicz-Kwiatkowska (red.) Funkcjonowanie poznawcze i językowe dzieci romskich uczęszczających do szkół podstawowych specjalnych i masowych - konteksty społeczne, Wydawca: Stowarzyszenie Romów w Polsce, Oświęcim, s. 10-18.
• Spionek H. (1970), Psychologiczna analiza trudności i niepowodzeń szkolnych, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa.
• Sykuna S. (2008), Kiedy prawo zderza się z tradycją i obyczajami, (w:) T. Paleczny, J. Talewicz-Kwiatkowska (red.), Tożsamość kulturowa Romów w procesie globalizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 85-92.

Notes

PL

Artykuł 1. z numeru 12.

Identifiers

ISSN

2299-2367