Reformacja to nie retusz, ale nowa forma społeczna

• Authors: Uglorz Marek Jerzy

Title variants

EN

The Reformation is Not a Retouch, but a New Social Form

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Reformacja nie była ani wielkim, ani małym złem. Nie była też naprawianiem starego porządku, ale zwieńczeniem wielowiekowego procesu religijno-społecznego, który stworzył zupełnie nową formę społeczną. Naprawia się coś, co jest zepsute, ale może jeszcze czemuś służyć. Po naprawie ta rzeczywistość dalej służy w starej formie. Reformacja jest innym działaniem. Naprawczym tylko pośrednio, a w pierwszym rzędzie nadającym społeczeństwu nową formę. Reformacja jest potrzebna wówczas, gdy starego porządku nie da się już naprawiać, ponieważ rozwijał się w ślepy zaułek. Naprawa bazuje na starej formie, Reformacja jest słowem-wydarzeniem, które interpretuje świat na nowo i tworzy nowy porządek i ład. Reformacja była, jest i będzie ważnym elementem procesu religijno-społecznego, zainicjowanego powołaniem Abrama, późniejszego patriarchy Abrahama, który duchowo oraz ideowo wypełnił Jezus z Galilei. Temu dziejowemu procesowi zawdzięczamy autonomię człowieka, emancypację, równouprawnienie i sekularyzację, rozumianą jako odwrót od sacrum przestrzeni i czasu do świętości codziennego bycia człowiekiem i międzyludzkich relacji. Dlatego Reformacja nie jest projektem zakończonym. Musi trwać, choć zapewne będzie przybierać nowe kształty i otrzymywać nowe nazwy. Jednym z najbardziej charakterystycznych owoców Reformacji jest szkolnictwo i szeroko rozumiane działania oświatowe. Ewangelickie Kościoły nadają im najwyższą rangę, aby człowieka czynić wolnym od uprzedzeń i zdolnym do brania odpowiedzialności za siebie i bliźniego. Ewangelikom zależy na społeczeństwie obywatelskim i twórczym, które nie oczekuje, ale tworzy; nie reaguje, ale działa; zależy na człowieku, który potrafi samodzielnie podejmować decyzje nie tylko w sferze gospodarczej i politycznej, ale także etycznej; którym nie trzeba kierować i który nie chowa się za parawanem kościelnego autorytetu ani nie ubiera gorsetu prawa.

EN

The Reformation was not a great or small evil. It also did not consist of setting the old order right but was the crowing of a centuries-long religious-social process, which created an entirely new social form. We repair something that is broken but which may still serve some sort of purpose. After being mended that particular reality continues to serve in its old form. A reformation is an entirely different activity. It repairs only indirectly and, first and foremost, grants society a new form. A reformation is needed in those cases when the old order can no longer be mended because it has developed into a cul de sac. Repair is based on the old form. The Reformation is a word-event that interprets the world anew and creates a new order. The Reformation was, is, and shall be a significant element of a religious-social process initiated by the Call of Abram, later the patriarch Abraham, whose spirit and idea were fulfilled by Jesus of Galilee. It is to this historical process that we owe man’s autonomy, emancipation, equal rights, and secularisation, conceived as a reversal from the sacrum of time and space towards the sacral nature of daily existence as man and interpersonal relations. This is the reason why the Reformation is not a completed process. It must go on although it will probably assume new shapes and be granted new names. Among the most characteristic outcomes of the Reformation is schooling and widely comprehended education. Evangelical Churches grant them supreme rank in order to render man free from prejudice and capable of being responsible for himself and his neighbour. Protestants are concerned with attaining a civic and creative society that does not expect but creates; does not react but acts; and is concerned with man being capable of making decisions independently not only within the sphere of the economy and politics but also of ethics, a man who does not have to be steered and does not hide behind the screen of Church authority or puts on the corset of the law.

Keywords

EN

Reformation; Protestantism

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Konteksty - Polska Sztuka Ludowa
• Year: 2018
• Volume: 72
• Issue: 3(322)
• Pages: 31-35

Contributors

author

Uglorz Marek Jerzy