Leksykalno-stylistyczne zjawiska we współczesnych tekstach urzędowych Kościoła (na przykładzie statutów synodów diecezjalnych)

• Authors: Bieńkowska Danuta , Umińska-Tytoń Elżbieta

Title variants

EN

Lexical and stylistic features of contemporary official Church texts

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wybrane teksty statutów synodów diecezjalnych posłużyły autorom do wyodrębnienia cech leksykalno-stylistycznych charakterystycznych dla religijnych tekstów urzędowych. Ustalono, że badane teksty łączą w sobie cechy ogólnego stylu urzędowego z elementami języka religijnego. Ze stylem urzędowym łączy je specjalistyczne słownictwo (terminologia administracyjno- -prawna, kancelaryzmy, dyrektywy), analityczne struktury składniowe, a także cechy gatunkowe znamienne dla dokumentów urzędowych. Religijny aspekt omawianej odmianki zawiera się w wyspecjalizowanym słownictwie (terminologia religijna oraz leksyka ogólnoreligijna), a także w licznych odwołaniach do łaciny. Zaobserwowano też wpływ innych odmian języka religijnego (żargonu środowiskowego, języka kaznodziejskiego, tekstów modlitewnych itd.).

EN

Selected texts of the diocesan synods’ statutes served the authors to identify the lexical and stylistic features characteristic of the official religious texts. It was determined that the analysed texts combine the features of the general official style and the elements of the religious language. The features of the official style include the technical vocabulary (the administrative and legal terminology, the formal words, the directives), the analytic syntactic structures, and the specific traits distinctive of the official documents. The religious aspect of the discussed language variant is constituted by the specialized vocabulary (the religious terminology, the general religious lexis), and the frequent references to Latin. The influence of the other religious language variants has also been observed (the community jargon, the preacher’s language, the texts of the prayers, etc.).

Keywords

PL

język religijny; urzędowy tekst religijny; synody diecezjalne

EN

religious language; official religious text; diocesan synod

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
• Year: 2017
• Volume: 16
• Pages: 29-51

Contributors

author

Bieńkowska Danuta

• Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi, Wydział Humanistyczny, Łódź

author

Umińska-Tytoń Elżbieta

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Łódź

References

• Bajerowa, Irena. „Szanse języka religijnego w świetle kultury masowej”. W: Teologia – kultura – współczesność, red. ks. Zbigniew Adamek, 99–113. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej, 1995.
• Bajerowa, Irena, Jadwiga Puzynina. „Język religijny. Aspekt filologiczny”. W: Encyklopedia katolicka, red. Antoni Bednarek i in., 19–20. T. VIII. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2000.
• Ceglińska, Anetta. Piękno papieskiego słowa. O stylu encyklik Jana Pawła II. Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, 2000.
• Doroszewski, Witold, red. Słownik języka polskiego. T. I–XI. Warszawa: PWN, 1958–1968.
• Gajda, Stanisław. „Styl naukowy”. W: Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, 183–199. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2001.
• Grzelińska, Agata. „Perswazja w ogłoszeniach parafialnych”. W: Język religijny dawniej i dziś, III, red. Paweł Bortkiewicz, Stanisław Mikołajczak, Małgorzata Rybka, 363–372. Poznań: Poznańskie Studia Polonistyczne, 2007.
• Grzelińska, Agata, Wiesław Przyczyna. „Grzechy główne języka ogłoszeń duszpasterskich”. W: Język religijny dawniej i dziś. Materiały z konferencji Gniezno 15–17 kwietnia 2002, red. Stanisław Mikołajczak, ks. Tomasz Węcławski, 207–215. Poznań: Poznańskie Studia Polonistyczne, 2004.
• Karpluk, Maria. Słownik staropolskiej terminologii chrześcijańskiej. Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN, 2001.
• Klich, Edward. Polska terminologia chrześcijańska. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 1927.
• Majewska-Tworek, Anna, Monika Zaśko-Zielińska. „Ogłoszenia parafialne – opis cech gatunkowych”. W: Język religijny dawniej i dziś. Materiały z konferencji Gniezno 15–17 kwietnia 2002, red. Stanisław Mikołajczak, ks. Tomasz Węcławski, 77–85. Poznań: Poznańskie Studia Polonistyczne, 2004.
• Migdał, Jolanta, Agnieszka Piotrowska-Wojaczyk. „O słownictwie religijnym w słownikach języka polskiego (przeobrażenia warsztatu leksykograficznego od połowy XX wieku)”. W: Język doświadczenia religijnego, red. Grzegorz Cyran, Elżbieta Skorupska-Raczyńska, 229–247. T. 4. Szczecin: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego, 2012.
• Nowak, Małgorzata. „Z zagadnień współczesnego języka religijnego. Słownictwo tak zwanych nowych ruchów i wspólnot religijnych”. W: Język polski. Współczesność. Historia, red. Władysława Książek--Bryłowa, Henryk Duda, 69–90. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2000.
• Przyczyna, Wiesław. „Grzechy główne języka ogłoszeń duszpasterskich”. Współczesna Ambona 3 (2002): 189–200.
• Przyczyna, Wiesław, Agata Grzelińska. „Jak skutecznie podawać ogłoszenia duszpasterskie”. Homo Dei 4 (2002): 69–79.
• Przyczyna, Wiesław, Grzelińska, Agata. „Oddziaływanie na odbiorcę w ogłoszeniach duszpasterskich”. W: Ante Deum stantes, red. Stefan Koperek, Robert Tyrała, 599–609. Kraków: Wydawnictwo UNUM, 2002.
• Skowronek, Katarzyna. „Obraz współczesnej kobiety w listach pasterskich Konferencji Episkopatu Polski”. W: Język religijny dawniej i dziś, III, red. ks. Paweł Bortkiewicz, Stanisław Mikołajczak, Małgorzata Rybka, 172–181. Poznań: Poznańskie Studia Polonistyczne, 2007.
• Skowronek, Katarzyna, Wiesław Przyczyna. „O sprawności komunikacyjnej w listach pasterskich episkopatu Polski”. W: Laudate Dominum. Ks. Profesorowi J. Stefańskiemu z okazji 65-lecia urodzin i 45-lecia kapłaństwa, red. Krzysztof Konecki, 439–453. Gniezno: Wydawnictwo Archidiecezjalne, 2005.
• Szymczak, Mieczysław, red. Słownik języka polskiego. T. I–III. Warszawa: PWN, 1978– 1981.
• Zachwieja Magdalena. „Leksyka listów pasterskich Episkopatu Polski z lat 1945–1966”. W: Od Biblii Wujka do współczesnego języka religijnego. Z okazji 400-lecia wydania Biblii ks. Jakuba Wujka, red. ks. Zbigniew Adamek, Stanisław Koziara, 230–237. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej, 1999.

Identifiers

ISSN

1730-4180

DOI

10.18276/sj.2017.16-02