Bolzanowska koncepcja przedstawień bezprzedmiotowych a jej interpretacja w rozprawie O treści i przedmiocie przedstawień Kazimierza Twardowskiego

• Authors: Piotr Nowara

Title variants

EN

The Bolzanian conception of objectless representations and its interpratation by K. Twardowski

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Opublikowana w 1894 roku rozprawa habilitacyjna Zur Lehre vom Inhalt und Gegenstand der Vorstellungen (O treści i przedmiocie przedstawień) Kazimierza Twardowskiego miała okazać się jednym z ważniejszych i najbardziej inspirujących tekstów tego typu w historii filozofii, a jej wpływ nie ograniczał się do kręgu uczniów Franza Brentana czy filozofii Edmunda Husserla, który, pomimo wielu istotnych różnic, nie krył uznania jakim darzył znaczenie pracy Twardowskiego. Eduard Morscher, znany badacz dzieł Bolzana podkreśla, że fakt, iż autor tej rozprawy przeprowadził większość swych kluczowych rozstrzygnięć w toku polemiki z poglądami autora Wissenschaftslehre oznacza, że to właśnie Twardowski, a nie Husserl przyczynił się najbardziej do „ponownego odkrycia” tego niedocenionego w swych czasach filozofa, logika i matematyka. Celem tego artykułu jest przybliżenie Bolzanowskiej koncepcji przedstawień bezprzedmiotowych oraz sposobu, w jaki Kazimierz Twardowski odwoływał się do niej w swej słynnej rozprawie habilitacyjnej. Postaram się wykazać, iż Twardowski w swych rozważaniach znacznie oddala się od właściwego sensu fundamentalnych pojęć Wissenschaftslehre, a tym samym polemizuje nie tyle z koncepcją Bernarda Bolzana, lecz z jej istotną modyfikacją.

EN

In this paper I shall confront the Bolzanian theory of objectless representations with the way in which Kazimierz Twardowski interprets this conception in his habilitation thesis. Because of some early revealed difficulties this article is rather a starting point for further analysis than a detailed investigation of the problem itself. What turns out to be the reason of the difficulties is the fact that Twardowski misinterprets the fundamental concepts of the Bolzano’s Wissenschaftslehre which does not remain without influence on his own conception of representations.

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2006
• Issue: 8
• Pages: 68-78

Contributors

author

Piotr Nowara

• Uniwersytet Śląski

References

• Bolzano [1987] – B. Bolzano, Wissenschaftslehre, Stuttgart – Bad Cannstatt 1987.
• Bolzano, Exner [1935] – B. Bolzano, F. Exner, Der Briefwechsel B. Bolzano’s mit F. Exner, red. E. Winter, Prag 1935.
• Dadaczyński [2002] – J. Dadaczyński, Metoda matematyki według Bernarda Bolzana, w: idem, Matematyka w oczach filozofa, Tarnów 2002.
• Husserl [1994] – E. Husserl, Early Writings in the Philosophy of Logic and Mathematics, tłum. D. Willard, Dordrecht 1994.
• Kambartel [1978] – F. Kambartel, Einleitung des Hearausgebers, w: B. Bolzano, Grundlegung der Logik, Hamburg 1978.
• Morscher [2005] – E. Morscher, Od Bolzana do Meinonga: z dziejów logicznego realizmu, tłum. D. Bęben, T. Kubalica, „Kwartalnik filozoficzny”, t. XXXIII, z. 1, 2005.
• Morscher [1974] – E. Morscher, „Philosophische Logik” bei Bernard Bolzano, w: Bolzano als Logiker, red. E. Winter, Wien 1974.
• Terton [1981] – G. Terton, Bemerkung zu Bolzano’s Vorstellungsbegriff unter besonderer Beachtung sprachanalytischer Aspekte, w: Bernard Bolzano 1781 – 1848. Studien und Quellen, red. W. Schuffenhauer, Berlin 1981.
• Twardowski [1965] – K. Twardowski, O treści i przedmiocie przedstawień, tłum. I. Dąmbska, w: idem, Wybrane pisma filozoficzne, Warszawa 1965.
• Wieczorek [2004] – K. Wieczorek, Spory o przedmiot poznania, Katowice 2004.
• Woleński [1997] – J. Woleński, Szkoła Lwowsko-Warszawska w polemikach, Warszawa 1997

Identifiers

DOI

10.13153/diam.8.2006.225