PL
powszechnym odczuciu zachowań donosicielskich. Popieranie czy nawet żądanie drogą dekretu współpracy ze strony poddanych ma miejsce szczególnie w sytuacji zagrożenia legitymizacji władzy. Problematyka naruszenia jednej z najbardziej elementarnych reguł prawa naturalnego, tj. zasady poczucia zaufania oraz szczerości pośród członków społeczności, znalazła doskonałą ilustrację w opublikowanej w 1940 roku powieści Wernera Bergengruena. Ów katolicko-konserwatywny pisarz, należący w okresie III Rzeszy do grona tolerowanych, aczkolwiek „niepożądanych” publicystów, zwraca uwagę czytelnika na immoralizm zachowań, powodowany donosicielstwem. Akcja powieści, usytuowana w czasach odległych nazistowskiemu reżimowi, opiera się na zawsze aktualnym mechanizmie zachowań i przypomina, iż pod pozorem lojalności wobec systemu rozwiązywane są konflikty natury najczęściej osobistej. Poza tym donosicielstwo umożliwia obywatelom niecodzienne w rzeczy samej odczucie partycypacji w strukturach władzy, uzyskane dzięki świadomej separacji od „innych”, samą swą egzystencją podważających fundamenty panującego systemu. Powieść Am Himmel wie auf Erden już rok po wydaniu znalazła się na liście dzieł zabronionych.