Nazwy geograficzne w świadomości językowej osoby niepełnosprawnej intelektualnie. Studium przypadku

• Authors: Jęczeń Urszula , Drozd Klaudia

Title variants

EN

Geographical Names in the Linguistic Awareness of the Intellectually Disabled Person. A Case Study

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono możliwości językowe mężczyzny z niepełnosprawnością intelektualną umiarkowanego stopnia w zakresie definiowania nazw geograficznych. Zasadniczym celem było zrekonstruowanie, na podstawie wypowiedzi badanego, takich pojęć jak: pustynia, ocean, góry, wieś i miasto , które przybrały postać definicji kognitywnej. Biorąc pod uwagę to, że rozmówca posługiwał się wiedzą zdroworozsądkową i wykorzystywał język potoczny, starałyśmy się wykazać, że powstałe eksplikacje znaczeń są wynikiem „dobrej” i „rozszerzonej” kategoryzacji zbudowanej na podstawie „ujęzykowionych doświadczeń”.

EN

The article presents the linguistic capacities in defining geographical names of the moderately intellectually disabled male. The principal objective was to reconstruct, based on the subject’s utterances, the concepts like desert (pustynia), ocean (ocean), mountains (góry), country/village (wieś) and town (miasto), which assumed the form of cognitive definitions. In view of the fact that the subject used commonsense knowledge and utilized colloquial language, we tried to show that the resultant explications of meanings are the outcome of “good” and “expanded” categorization constructed based on “linguicized experiences”.

Keywords

PL

definicja kognitywna; pory roku; niepełnosprawność intelektualna; kategoryzacja

EN

cognitive definition; seasons of the year; intellectual disability; categorization

• Publisher: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Journal: Logopedia
• Year: 2017
• Volume: 46
• Pages: 321-335

Dates

published

2020-08-27

Contributors

author

Jęczeń Urszula

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin Zakład Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego

author

Drozd Klaudia

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin Studentka kierunku: logopedia z audiologią

References

• Ajdukiewicz K. 1960, Naukowa perspektywa świata, [w:] Język i poznanie t. 1. Warszawa, s. 215–221.
• Anusiewicz J., 1989, Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki, Warszawa.
• Bartmiński J., Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin 1999, s. 103–120 oraz wydanie z 1990, s. 109–127, s. 110.
• Bartmiński J., Panasiuk J., Stereotypy językowe, [w:] Współczesny język polski. Encyklopedia kultury XX wieku, t. 2, red. J. Bartmiński, Lublin 2001, s. 363–388.
• Bartmiński J., 2006, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin.
• Bernstein B., 1980, Socjolingwistyka a społeczne problemy kształcenia, [w:] Język a społeczeństwo,red. M. Głowiński, Warszawa, s. 83–119.
• Bogdanowicz M., 1985, Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym, Warszawa.
• Borzyszkowska H., 1985, Oligofrenopedagogika, Warszawa.
• Drabik L., Kubiak-Sokół A., Sobol E., 2016, Słownik języka polskiego, Warszawa.
• Grabias S., 1997, Język w zachowaniach społecznych, Lublin.
• Grabias S., 2012, Teoria zaburzeń mowy. Perspektywy badań, typologie zaburzeń, procedury postępowania logopedycznego, [w:] Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, red. S. Grabias, M. Kurkowski, Lublin, s. 15–71.
• Gustavsson A., Zakrzewska-Manterys E., red., 1997, Upośledzenie w społecznym zwierciadle, Warszawa.
• Jęczeń U., 2016, Marzenia i niepełnosprawność w świadomości mężczyzny upośledzonego umysłowo. Perspektywa kognitywna, [w:] Język i komunikacja, Księga jubileuszowa z okazji 45-lecia pracy naukowej Profesor Kazimiery Krakowiak, red. E. Domagała-Zyś, R. Kołodziejczyk, s. 603–61.
• Kaczorowska-Bray K., 2012, Zaburzenia komunikacji językowej w grupie osób z niepełnosprawnością intelektualną, [w:] Diagnoza i terapia logopedyczna osób z niepełnosprawnością intelektualną. Teoretyczne determinanty problemu, red. J. Błeszyński, K. Kaczorowska-Bray, Gdańsk, s. 36–64.
• Konorski J., 1969, Integracyjna działalność mózgu, Warszawa.
• Korzybski A. 1958, Science and Sanity. An Introduction to Non – Aristotelien Systems and General Semantics.
• Kościelska M., 1995, Oblicza upośledzenia, Warszawa.
• Krause A., 2005, Człowiek niepełnosprawny wobec przeobrażeń społecznych, Kraków.
• Krzemińska D., Język i dyskurs codzienny osób z niepełnosprawnością intelektualną, Kraków 2012.
• Langacker R., Wykłady z gramatyki kognitywnej. Kazimierz nad Wisłą, grudzień 1993, red. H. Kardela, Lublin 1995.
• Lausch-Żuk J., 1997, Pedagogika osób z umiarkowanym, znacznym i głębokim upośledzeniem, [w:] Pedagogika specjalna, red. W. Dykcik, Poznań.
• Michalik M., 2001, Definicja językowo-kulturowa jako sposób diagnozy kompetencji lingwistycznej uczniów szkół specjalnych, „Poradnik Językowy” 5, s. 17–27.
• Muszyński Z., 1996, Świat za słowami. Ich natura i porządek, [w:] Językowa kategoryzacja świata, red. R. Grzegorczykowa, A. Pajdzińska, Lublin, s. 27–45.
• Niesporek-Szamburska B., Językowy obraz pór roku i tradycji kulturowych w twórczości dzieci, Katowice 2004.
• Obuchowski K.,1970, Kody orientacji i struktura procesów emocjonalnych, Warszawa.
• Ossowski R., 2012, Niepełnosprawność intelektualna – wprowadzenie do problematyki, [w:] Diagnoza i terapia logopedyczna osób z niepełnosprawnością intelektualną. Teoretyczne determinanty problemu, red. J. Błeszyński, K. Kaczorowska-Bray, Gdańsk, s. 13–35.
• Piszczek M., 1995, Wczesna interwencja i pomoc dzieciom niepełnosprawnym (materiały szkoleniowe, Warszawa.
• Rittel T., 1995, Pierwsze elementy świata w języku uczniów (próba definicji kognitywnej), [w:] Językowy obraz świata dzieci i młodzieży, red. J. Ożdżyński, Kraków, 66–86.
• Rosch E., 1975a, Cognitive Representations of Semantic Categories. “Journal of Experimental Psychology: General”, vol. 104, n. 3, s. 192–234.
• Rosch E., 1975b, The Nature of Mental Codes for Color Categories. “Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance”, vol. 1, n. 4, s. 303–322.
• Sapir E., 1951, The Status of Linguistics as a Science, [w:] Selected Writing of Eduard Sapir, University of California Press, s. 160–166.
• Schaff A., Język a poznanie, Warszawa 1964.
• Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. II, 1965; t. IV 1963; t. V 1963; t. VII 1965; t. IX 1967, Warszawa.
• Tabakowska E., Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego, Kraków 1995.
• Whorf B.L., 1957, Science and Linguistics, [w:] Language, Thought and Reality, Massachusetts Institute of Technology.
• Wiśniewska-Kin M., „Chcieć, pragnąć, myśleć, wiedzieć” – rozumienie pojęć przez dzieci, Kraków 2007.