Spór mieszczan w Uniejowie o fajkę z tytoniem w 1763 roku

• Authors: Szkutnik Piotr

Title variants

EN

A quarrel between the mayor of Uniejów and a merchant over a pipe with tobacco in 1763

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W XVIII w. nałóg palenia tytoniu był powszechny we wszystkich kręgach społeczeństwa. Zwyczaj palenia tytoniu w towarzystwie był również notowany na kartach ksiąg miejskich z okresu staropolskiego. Kilka zapisów z księgi miejskiej Uniejowa z 1763 r. dotyczy sporu o fajkę z tytoniem. W domu jednego z mieszczan zebrało się wówczas grono znajomych z lokalnej elity. Znajdujący się w nim burmistrz Uniejowa wypalił pożyczoną od kupca ze Zdun fajkę z tytoniem. Kupiec zażądał zwrotu tytoniu, a na ofertę zapłaty za tytoń pieniędzmi zareagował lekceważąco. W efekcie poirytowany burmistrz uderzył kupca w twarz. Doszło do rękoczynów, burmistrz i kupiec odnieśli szereg ran oraz potłuczeń na ciele. Impulsywny burmistrz zastał skazany za zainicjowanie bójki na okres tygodnia pozbawienia wolności. Swego rodzaju scenka rodzajowa zapisana na kartach księgi wójtowsko-ławniczej wiele mówi o ówczesnej mentalności, tj. popędliwości krewkich mieszczan w sposobie rozwiązywania nawet takich drobnych nieporozumień.

EN

Smoking tobacco was very popular in the 18th century among all social groups. The custom of smoking in company was also noted in municipal books from the Old Polish period. Several entries in municipal records from the year 1763 address a dispute over a pipe with tobacco. A group of representatives of local elite gathered in a house of one of the burghers. The mayor of Uniejów smoked a pipe borrowed from a merchant of Zduńska Wola. The merchant demanded that he return the tobacco, and disrespectfully dismissed the offer to pay for the tobacco, whereupon the irritated mayor slapped him on the face. A fight ensued, in which both of them sustained numerous wounds and bruises. The mayor was sentenced to a week’s imprisonment. This scene reflects the mentality of those times, i.e. impulsiveness of hot-tempered burghers in resolving even such minor disputes.

Keywords

PL

zwyczaj palenia tytoniu; spór mieszczan; Uniejów; XVIII wiek

EN

smoking tobacco; townspeople quarrel; Uniejów; 18th century

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Biuletyn Uniejowski
• Year: 2015
• Volume: 4
• Pages: 63-72

Dates

online

2015-11-15

Contributors

author

Szkutnik Piotr

• Katedra Historii Historiografii i Nauk Pomocniczych Historii, Wydział Filologiczno-Historyczny, Uniwersytet Łódzki

References

• Archiwum Główne Akt Dawnych, Księgi miejskie Uniejowa, sygn. 10.
• Baranowski B., Życie codzienne małego miasteczka w XVII i XVIII w., Warszawa 1975.
• Bartoszewicz A., Czas w małych miastach. Studium z dziejów kultury umysłowej późnośredniowiecznej Polski, Warszawa–Pułtusk 2003.
• Bartoszewicz A., Późnośredniowieczny Szadek i jego mieszkańcy w świetle zapisek z najstarszej księgi miejskiej, „Biuletyn Szadkowski”, t. 6, 2006.
• Dziubiński A., Z dziejów nałogu tytoniowego i produkcji wyrobów nikotynowych w Rzeczypospolitej w XVII i XVIII wieku, „Kwartalnik Historyczny”, R. 105, z. 2,1998.
• Ihnatowicz I., Biernat A., Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003.
• Kulecki M., Księgi miejskie Uniejów, [w:] D. Lewandowska (red.), Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Informator o zasobie archiwalnym, Warszawa 2008.
• Kulecki M., Staropolskie księgi miejskie – wprowadzenie ogólne, [w:] D. Lewandowska (red.), Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Informator o zasobie archiwalnym, Warszawa 2008.
• Linde S.B., Słownik języka polskiego, t. I, cz. 1, A–F, Warszawa 1807; t. 6. U–Z, Warszawa 1814.
• Łosowski J., Kancelarie miast szlacheckich województwa lubelskiego od XV do XVIII wieku, Lublin 1997.
• Prinke R.T., Poradnik genealoga amatora, Warszawa 1992.
• Różański M., Duchowieństwo parafialne archidiakonatu uniejowskiego w XVIII wieku. Studium prozopograficzne, Łódź 2010.
• Sędek M., Księgi miejskie, [w:] T. Zielińska (red.), Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Informator o zasobie, Warszawa 1992.
• Szkutnik P., Kostrzewska E.M., Sumariusz metryk parafii Wielenin 1594–1694, Uniejów 2014.
• Walawender A., Księgi miejskie, [w:] Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Przewodnik po zespołach. I, Archiwa dawnej Rzeczypospolitej, t. I, Warszawa 1975.
• Wolff A., Akta partykularne przedrozbiorowe Archiwum Głównego 1381–1835, [w:] A. Stebelski (red.), Straty archiwów i bibliotek warszawskich w zakresie rękopiśmiennych źródeł historycznych, t. 1, Archiwum Główne Akt Dawnych, Warszawa 1957.
• Żerek-Kleszcz H., Dzieje miasta w XVII i XVIII w., [w:] J. Szymczak (red.), Uniejów. Dzieje miasta, Towarzystwo Przyjaciół Uniejowa, Polskie Towarzystwo Historyczne, Łódź–Uniejów 1995.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11089/13329