Opisy Gdańska i Torunia w relacjach Petera Mundy’ego. Między szczerą ciekawością Anglika a wczesnonowożytną teorią ekfrazy

• Authors: Awianowicz Bartosz

Title variants

EN

Descriptions of Gdańsk and Toruń in the Accounts by Peter Mundy: Between an Englishman’s Sincere Curiosity and Early Modern Theory of Ekphrasis

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Peter Mundy (1596 – ca. 1667), one of the most representative English travellers of his period, visited Gdańsk (Danzig) and Toruń (Thorn) in 1640 and 1642 and described these cities in his Relations. The article includes deliberations concerning Mundy’s descriptions of the two most important cities in Royal Prussia in the context of early modern theory of ekphrasis and the eulogy of the city, represented especially by manuals of preliminary exercises in rhetoric (progymnasmata) and chapters from De inventione et amplificatione oratoria by Gerard Bucoldianus included in Reinhard Lorich’s Scholia attached to his edition of Aphthonius’ Progymnasmata, one of the most popular rhetoric books in the second half of 16th and in 17th centuries. The analysis of the structure and contents of Mundy’s “relations” leads to the conclusion that the English traveller was aware of the early modern theory of description and eulogy of cities but, at the same time, his curiosity made him free to leave the theoretical rules aside and focus himself on interesting technical constructions (“The great Organs in the Pfarrekerke” in Gdańsk or the Toruń bridge) or customs of burghers (“execution of Justice” and “Recreations” in Gdańsk and “A greatt faire” in Toruń).

Keywords

EN

Peter Mundy; Gerard Bucoldianus; Gdańsk; Toruń; rhetoric; ekphrasis; travel literature; curiosity

• Publisher: Towarzystwo Naukowe w Toruniu
• Journal: Zapiski Historyczne
• Year: 2019
• Volume: 84
• Issue: 1
• Pages: 123-133

Dates

published

2019-03-01

Contributors

author

Awianowicz Bartosz

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Awianowicz, Bartosz B. “Die Progymnasmata-Sammlungen und der Glaubenskampf des 17. Jahrhunderts.” In Welche Antike? Konkurrierende Rezeptionen des Altertums im Barock, vol. 1, edited by Ulrich Heinen, 477–489. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2011.
• Awianowicz, Bartosz B. Progymnasmata w teorii i praktyce szkoły humanistycznej od końca XV wieku do połowy XVIII wieku. Dzieje nowożytnej recepcji Aftoniosa od Rudolfa Agricoli do Johanna Christopha Gottscheda. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2008.
• Awianowicz, Bartosz B. “‘Urbes laudandi ratio’. Antyczna teoria pochwały miast i jej recepcja w ‘De inventione et amplificatione oratoria’ Gerarda Bucoldianusa oraz w ‘Essercitii di Aftonio Sofista’ Orazia Toscanelli.” Terminus 11/1–2 (2009): 15–32.
• Baldwin, Thomas Whitfield. William Shakespere’s Small Latine & Lesse Greek, vol. 2. Urbana: University of Illinois Press, 1944.
• Carrington, Dorothy. The Traveller’s Eye. London: Readers Union, 1949.
• Classen, Carl Joachim. Die Stadt im Spiegel der Descriptiones und Laudes urbium in der antiken und mittelalterlichen Literatur bis zum Ende des zwölften Jahrhunderts. Hildesheim: Olms, 1980.
• Evans, Robert J. W. and Alexander Marr, eds. Curiosity and Wonder from the Renaissance to the Enlightenment. Aldershot: Ashgate Publishing, 2006.
• Green, Lawrence D. and James J. Murphy. Renaissance Rhetoric. Short-Title Catalogue 1460–1700. Hunts: Ashgate Publishing, 2006.
• Krzywy, Roman. “Deskrypcja Stambułu w ‘Przeważnej legacyi’ Samuela Twardowskiego wobec topiki laudatio urbis.” Pamiętnik Literacki 102/4 (2011): 41–58.
• Krzywy, Roman. Wędrówki z Mnemozyne. Studia o topice dawnego podróżopisarstwa. Warszawa: Muzeum Pałacu w Wilanowie, 2013.
• Lausberg, Heinrich. Retoryka literacka. Podstawy wiedzy o literaturze. Translated and edited by Albert Gorzkowski. Bydgoszcz: Homini, 2002.
• Pomponiusz Mela. Chorograpphia czyli Opis kręgu Ziemi. Edited by Sergiusz Szarypkin and Krzysztof Tomasz Witczak, translated by Marian Golias and Krzysztof Tomasz Witczak. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011.
• Rybiński, Jan. Księga elegii podróżnych. Translated by Elwira Buszewicz, introduced and edited by Elwira Buszewicz and Wojciech Ryczek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, 2015.
• Temple, Richard Carnac, ed. The Travels of Peter Mundy in Europe and Asia 1608–1667, vol. 1–5. London: Hakluyt Society, 1907–1936.
• White, Agnieszka. Obraz kultury Rzeczypospolitej w angielskich relacjach podróżniczych (koniec XVI i XVII wiek). Warszawa: nakł. Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, 2014.

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.15762/ZH.2019.05