Po Gombrowiczu: narracje Tomasza Różyckiego

• Authors: Gorczyńska Małgorzata

Title variants

EN

After Gombrowicz: Tomasz Różycki’s Narrations

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Poematy „Dwanaście stacji” i „Ijasz” oraz powieści „Bestiarium” i „Złodzieje żarówek” Tomasza Różyckiego czytane są w artykule jako utwory narracyjne pisane po Gombrowiczu, czyli pamiętające jego „gry powieściowe” oparte na parodiowaniu tradycyjnych form epickich. Podobnie jak u Gombrowicza, parodyjno-pastiszowe operacje na formach pełnią u Różyckiego funkcję nośnika „kontrabandy”, służą przemycaniu aktualnej problematyki. Ramy teoretyczne artykułu są wyznaczone przez pojęcie parodii konstruktywnej, zaczerpnięte ze szkicu Michała Głowińskiego o „Pornografii” Gombrowicza, oraz przez historię „przygód z czasem” (transformacji chronotopu) po roku 1945, opisaną przez Hansa Urlicha Gumbrechta. Punktem odniesienia jest ponadto Gumbrechtowska kategoria „obecności” – autorka stawia tezę, że stylizacje literackie Różyckiego uobecniają głos, wokół którego gromadzi się realna wspólnota czytelników i czytelniczek.

EN

Tomasz Różycki’s two epic poems “Dwanaście stacji” (“Twelve Stations”) and “Ijasz” as well as his two novels “Bestiarium” (“Bestiary”) and “Złodzieje żarówek” (“The Lightbulb Thieves”) are read in the article as narrative pieces composed after Gombrowicz, meaning as those that recall his “novel plays” based on a parody of traditional epic pieces. Parodistic-pastiche undertakings carried out on forms perform, similar to those in Gombrowicz, the functions of “contraband” carriers, and are to smuggle the current issues. The theoretical frame of the paper is made by the notion of constructive parody, adopted from Michał Głowiński’s sketch on Gombrowicz’s “Pornografia” (“Pornography”), and by the history of “adventures with time” (chronotope transformation) after 1945, described by Hans Urlich Gumbrecht. Gumprecht’s category of “presence” is also an important point of reference: Gorczyńska formulates a thesis that Różycki’s literary stylisations personalise the voice around which a real community of readers is being gathered.

Keywords

PL

Tomasz Różycki; Witold Gombrowicz; Michał Głowiński; Hans Urlich Gumbrecht; parodia konstruktywna; chronotop; obecność

EN

Tomasz Różycki; Witold Gombrowicz; Michał Głowiński; Hans Urlich Gumbrecht; constructive parody; chronotope; presence

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2024
• Volume: 115
• Issue: 4
• Pages: 41-56

Dates

printed

2025-01-03

Contributors

author

Gorczyńska Małgorzata

• Uniwersytet Wrocławski

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2024.4.4