Dziedzictwo Schulza

• Authors: Olejniczak Józef

Title variants

The Schulz Heritage

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Szkic jest próbą zastanowienia się nad fenomenem recepcji dzieła Brunona Schulza i jednocześnie fenomenem żywotności tradycji Schulzowskiej w kulturze współczesnej. Autor – zastanawiając się nad „dziedzictwem Schulza” – wskazuje na główne cechy tego pisarstwa, które zapewniają, że opowiadania Schulza ciągle są na nowo interpretowane, a badacze, krytycy, pisarze i po prostu czytelnicy (autor szkicu nazywa ich „Zakonem Schulza”) odnajdują w nich nowe, aktualizujące się sensy i znaczenia. Wśród najważniejszych cech tego dzieła autor szkicu wymienia dziewięć: 1. Oryginalny sposób kształtowania opowieści, narrację oscylującą między mitem i nowoczesną fabułą; 2. Ukształtowanie podmiotu autorskiego na pograniczu autobiografii i autoportretu; 3. Oryginalność świat przedstawionego, reprezentację realnego/onirycznego/mitycznego/symulakrycznego i jego dynamikę przejawiającą się w metamorfozach przedmiotów i postaci; 4. Obecność problematyki psychoanalitycznej: Ojciec, kompleks Edypa – świadome/podświadome/nieświadome; 5. Obecność problematyki związanej z seksualnością (ciało – Adela i Bianka – rozkosz – cierpienie – alienacja – śmierć); 6. Wielokulturowość (polskie – żydowskie – chrześcijańskie – greckie – środkowoeuropejskie – modernistyczne); 7. Obecność motywu miasta – labiryntu; 8. Intertekstualność, rozumiana także jako przemieszczanie się między tekstami językowymi a plastycznymi; 9. Obecność nawiązującej do tradycji starotestamentowej tematyki związanej z pismem, księgą, pierwszym słowem, genesis i „mityzacją rzeczywistości”.Autor przypomina też, pokazując jej aktualność, sylwetkę Brunona Schulza naszkicowaną w Dzienniku przez Witolda Gombrowicza, zauważa zbieżność obrazów Galicji Wschodniej z opowieści Schulza z obrazami w prozie Josepha Rotha. Na końcu szkicu zaś sugeruje interpretacje wierszy i esejów współczesnego pisarza ukraińskiego Serhija Žadana jako hołdu złożonego wykreowanemu przez Schulza obrazu Drohobycza.

EN

An attempt at pondering the phenomenon of the reception of the Bruno Schulz œuvre and, at the same time, of the vitality of Schulzian tradition in contemporary culture. While deliberating on the “Schulz heritage” the author indicates the prime features of Schulz’s writings, which ensure that his stories are constantly interpreted anew while researchers, critics, and simply readers (whom the author of the presented sketch calls “The Schulz Order”) discover ever new meanings and senses rendered topical. Among the most important features of this œuvre Józef Olejniczak lists the following: 1. An original manner of moulding the narrative oscillating between myth and contemporary plot; 2. Shaping the auteur subject on the borderline between autobiography and self-portrait; 3. The originality of the depicted world, the representation of the real/oneiric/mythical/ simulacral and its dynamic disclosed in the metamorphoses of characters and protagonists; 4. The presence of psychoanalytical problems: the Father, the Oedipus complex – the conscious / subconscious / unconscious; 5. The presence of problems associated with sexuality (the body – Adela and Bianka – bliss – suffering – alienation – death); 6. Multiculturalism (Polish – Jewish – Christian – Greek – Central European – Modernist); 7. The presence of the motif of the town-labyrinth; 8. Intertextuality comprehended also as relocation between linguistic and visual-art texts; 9. The presence of a theme referring to Old Testament tradition and associated with the writ, the Book, the first word, genesis, and the “mythisation of reality”. The author recalls the person of Bruno Schulz, demonstrates the latter’s topicality outlined in Dziennik by Witold Gombrowicz, and notices the concurrence of the images of Western Galicia from Schulz’s stories with those in prose by Joseph Roth. At the end of the sketch he suggests interpretations of poems and essays by the contemporary Ukrainian author Serhiy Zhadan as homage paid to the vision of Drohobycz (Drohobych) created by Schulz.

Keywords

PL

Bruno Schulz; literatura; antropologia

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Konteksty - Polska Sztuka Ludowa
• Year: 2019
• Volume: 73
• Issue: 1-2 (324-325)
• Pages: 88-94

Contributors

author

Olejniczak Józef