Solidarność we współczesnej bioetyce – klasyczne problemy, nowe wyzwania

• Authors: Aleksandra Małgorzata Głos

Title variants

EN

Solidarity in Bioethics Today. Classical Problems, New Challenges

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zasada solidarności jest podstawą większości europejskich systemów zdrowotnych. Klasycznie wyróżnia się trzy rodzaje solidarności w tej dziedzinie – solidarność ryzyka, solidarność wieku i solidarność dochodu. Celem solidarności jest stworzenie wspólnoty ryzyka, w ramach której ludzie ponoszą pewne ciężary i obowiązki na korzyść innych członków, w szczególności tych cierpiących, mających problemy i społecznie upośledzonych. Postępująca prywatyzacja służby zdrowia i indywidualizacja ryzyka w ubezpieczeniach zdrowotnych czyni zasadnym coraz częściej zadawane pytanie o przyszłość solidarności wielu europejskich systemach zdrowotnych. Jednocześnie, postęp technologiczny – rozwój predykcyjnej diagnostyki genetycznej, genetyki populacyjnej, nowoczesnej farmakologii – zmieniają oblicze medycyny i służby zdrowia. Nadzieje i obawy związane z tymi przemianami, spowodowały renesans dyskusji na temat roli solidarności i nową walkę o solidarność. Dyskusje etyczne, aktywność społeczna i wprowadzone rozwiązania legislacyjne podkreślają trwałość i niezmienną wartość solidarności w zmienionych warunkach społecznych.

Solidarity is the fundamental principle of the majority of the European health care systems. According to the classical distinction, there are three kinds of solidarity: risk solidarity, age solidarity and income solidarity. The aim of this principle is to create a community based on risk sharing, mutual obligation and care, taken especially of the suffering, the troubled and the disadvantaged. The progressive privatization of health care and the individualization of risk in health insurance motivate the question about the sustainability of this principle in many European health care systems. Concurrently, technological progress change the outlook of modern medicine and health care, inspiring the revival of the debate on the role of solidarity in health care systems and new struggles for this principle. Discussions of ethical issues, social activism and the implementation of new legislative solutions stress the importance and the unchanging value of solidarity in varying social conditions.

Keywords

PL

solidarność; opieka zdrowotna; prywatyzacja w służbie zdrowia; indywidualna odpowiedzialność za zdrowie; dyskryminacja genetyczna; R. Ter Meulen; A. Buyx; B. Prainsack; J. Kornai; I. van Hoyweghen

EN

solidarity; health care; the privatization of health care; individual responsibility for health; genetic discrimination; R. Ter Meulen; A. Buyx; B. Prainsack; J. Kornai; I. van Hoyweghen

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2014
• Issue: 42
• Pages: 83-105

Contributors

author

Aleksandra Małgorzata Głos

References

• E. Aarden, I. Van Hoyweghen, K. Horstman, Solidarity in practices of provision: distributing access to genetic technologies in health care in Germany, the Netherlands and the United Kingdom, „New Genetics and Society” 29 (4) 2010, s. 369–388.
• R. Ashcroft, Should genetic information be disclosed to insurers?, „British Medical Journal” (334) 2007, s. 1197–1212.
• E.C. Banfield, The moral basis of backward society, Free Press, New York, 1967.
• A. Buyx, B. Prainsack, Solidarity: reflections on an emerging concept in bioethics, The Nuffield Council on Bioethics 2011.
• A. Buyx, Personal responsibility for health as a rationing criterion: why we don‘t like it and why maybe we should, „Journal of Medical Ethics” (34) 2008, s. 871–874.
• A. Campbell, S. Jones, The historical and philosophical backgrounds of ‘solidarity’ in UK social welfare, [w:] R. ter Meulen, W. Arts, R. Muffels, Solidarity in health and social care in Europe, Springer Science Business Media, Dordrecht 2001, s. 298–413.
• R. Chadwick, K. Berg, Solidarity and equity: New ethical frameworks for genetic databases, „Nature Reviews Genetics” (2/4) 2001, s. 318–321.
• N. Daniels, The functions of insurance and the fairness of genetic underwriting, [w:] M.A. Rothstein (red.), Genetics and life insurance: medical underwriting and social policy, MIT Press, Cambridge, MA 2004, s. 119–145.
• A. Dawson, M. Verweij, Solidarity: a Moral Concept in Need of Clarification, „Public health ethics” 5 (1) 2012.
• E. Durkheim, O podziale pracy społecznej, tłum. K. Wakar, PWN, Warszawa 1999.
• L. Eckenwiller, Ch. Straehle, R. Chung, Global solidarity, migration and global health inequity, „Bioethics” 26 (7) 2012, s. 382–390.
• L.H. Epstein (et al.), Food reinforcement, the dopamine D2 receptor genotype, and energy intake in obese and nonobese humans, „Behavioral Neuroscience” 121 (5) 2007, s. 877–886.
• S. Thomson, T. Foubister, E. Mossialos, Financing health care in the European Union, European Observatory on Health Systems and Policies 2009, dostępne na: http://www.euro.who.int/data/assets/pdf_file/0009/98307/E92469.pdf.
• E. Fox-Keller, Making sense of life: explaining biological development with models, metaphors and machines, Harvard University Press, Cambridge 2002.
• G. Gubernatis, Solidarity model of nonmonetary incentive could increase organ donation and justice in organ allocation at the same time, „Transplantation Pro- ceedings” 1997, s. 3264–3266.
• G. Gubernatis, H. Kliemt, Solidarity model: A way to cope with rationing problems in organ transplantation, „Transplant International” 2000 (13), s. 607–608.
• D. Gunson, Solidarity and the universal declaration on bioethics and human rights, „Journal of Medicine and Philosophy” 34 (3) 2009, s. 241–260.
• P.S. Harper, Insurance and genetic testing, „Lancet” (341) 1993, s. 224–227.
• M. Häyry, Precaution and solidarity, „Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics” (14/2) 2005, s. 199–206.
• R. Houtepen, R. ter Meulen, Solidarity, justice, reflexivity and participatory citizenship, [w:] R. ter Meulen, W. Arts, R. Muffels, Solidarity in health and social care in Europe, Springer Science Business Media, Dordrecht 2001, s. 451–463.
• J. Husted, Insurance, genetics and solidarity, [w:] T. McGleenan, U. Wiesing, F. Ewald (red.), Genetics and Insurance, BIOS, Oxford 1999, s. 1–16.
• R. Jaeggi, Solidarity and indifference, [w:] R. ter Meulen, W. Arts, R. Muffels, Solidarity in health and social care in Europe, Springer Science Business Media, Dordrecht 2001, s. 287–307.
• J. Johnson et al., Hypothetical and Factual Willingness to Participate in Biobank Research, „European Journal of Human Genetetics” 18 (11) 2010, s. 1261–1264.
• Y. Joly, M. Braker, M. Le Huynh, Genetic discrimination in private insurance: global Perspectives, „New Genetics and Society” 29 (4) 2010, s. 351–368.
• J. Jończyk, Prawo zabezpieczenia społecznego, Wolters Kluwer, Kraków 2001.
• J. Kornai, Solidarność w procesie transformacji, tłum. M. Awdziej, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania, Warszawa 2002.
• H. Klug, Campaigning for life. Buiding a new transnational solidarity in the face of HIV/AIDS and TRIPS, [w:] B. de Sousa Santos, C. Rodríguez-Garavito (red.), Law and Counter-Hegemonic Globalization: Toward a Subaltern Cosmopolitan Legality, Cambridge University Press 2005, s. 118–139.
• B.M. Knoppers, R. Chadwick, Human genetic research: Emerging trends in ethics, „Nature Reviews Genetics” (6/1) 2005, s. 75–79.
• D.E. Lach, Zasada równego dostępu do opieki zdrowotnej, Wolters Kluwer, Warszawa 2011.
• T. Lemke, Beyond genetic discrimination: problems and perspectives of a contested notion, „Genomics, Society and Policy” 1 (3) 2005, s. 22–40.
• J. Liukko, Genetic discrimination, insurance, and solidarity: an analysis of the argumentation for fair risk classification, „New Genetics & Society” (29/4) 2010, s. 457–475.
• H. Maarse, R. ter Meulen, Increasing individual responsibility in Dutch health care: is solidarity losing ground, „The Journal of Medicine and Philoso- phy” 33 (3) 2008, s. 262-279.
• P.J. Malpas, Is genetic information relevantly different from other kinds of non-genetic information in the life insurance context?, „Journal of Medical Ethics” (34) 2008, s. 548–551.
• T. Nagel, The possibility of altruism, Clarendon Press, Oxford 1970.
• NCoB, Biofuels: ethical issues: xxiv, dostępne na: http://www.nuffieldbioethics.org/sites/default/files/Biofuels_ethical_issues_FU LL%20REPORT_0.pdf.
• D. Nelkin, M.S. Linde, The DNA mystique: the gene as a cultural icon, University of Michigan Press, Ann Arbor 2004.
• O. O’Neill, Genetic information and insurance: some ethical issues, Philosophical Transactions of the Royal Society London, „Biological Sciences” (352) 1997, s. 1087–1093.
• F. Paolucci, A. den Exter, W. van de Ven, Solidarity in competitive health insurance markets: analysing the relevant EC legal framework, „Health Economics, Policy and Law“ 2006, s. 107–126.
• J. Pawlikowski, Biobankowanie ludzkiego materiału genetycznego dla celów naukowych – aspekty organizacyjne, etyczne, prawne i społeczne, Wydawnictwo Uniwerystetu Medycznego w Lublinie, Lublin 2013.
• T. Pogge, M. Rimmer, K. Rubinstein (red.), Incentives for global public health. Patent Law and Access to Essential Medicines, Cambridge University Press, New York 2010.
• B. Prainsack, A. Buyx, A solidarity-based approach to the governance of research biobanks, „Medical Law Review” (21) 2013, s. 71–91.
• J. Rawls, Teoria sprawiedliwości, tłum. M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.
• M. Rimmer, Race Against Time: The Export of Essential Medicines to Rwanda, „Public Health Ethics” 1 (2) 2008, s. 89–103.
• B. Saunders, Altruism or solidarity? Two motives for organ donation and two proposals, „Bioethics” (26–27) 2012, s. 376–381.
• H. Schmidt, Personal Responsibility for Health: Developments Under the German Healthcare Reform, „European Journal of Health Law” (14) 2007, s. 241–250.
• J. Stjernschantz Forsberg, M.G. Hansson, S. Eriksson, Changing perspectives in biobank research: from individual rights to concerns about public health regarding the return of results, „European Journal of Human Genetics” (17) 2009, s. 1544–1549.
• I. van Hoyweghen, K. Horstman, R. Schepers, Genetics is not the issue: insurers on genetics and life insurance, „New Genetics and Society” 24 (1) 2005, s. 79–98.
• I. Van Hoyweghen, K. Horstman, Solidarity matters: embedding genetic technologies in private and social insurance arrangements, „New Ge- netics and Society” 29 (4) 2010, s. 343–350.
• I. van Hoyweghen, Taming the wild life of genes by law? Genes reconfiguring solidarity in private insurance, „New Genetics & Society” (19/4) 2010, s. 431–455.
• U. Volkmann, Solidarität. Programm und Prinzip der Verfassung, Mohr Siebeck Tübingen 1998.
• 10 facts on health inequities and their causes, WHO 2011, dostępne na: http://www.who.int/features/factfiles/health_inequities/en/.
• I.M. Young, Justice and the Politics of Difference, Princeton University Press, Princeton 1990.
• J. Zajadło, Idea solidarności we współczesnej filozofii prawa i filozofii polityki, [w:] A. Łabno (red.), Idea solidaryzmu we współczesnej filozofii prawa i polityki, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2012.