Independent directive (a) da-constructions with the imperfect tense in the Macedonian language

• Authors: Tofoska Stanislava-Stasha

Title variants

MK

Директивни самостојни (а) да-конструкции со имперфект во македонскиот јазик

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The subject of interest in this paper are directive da-constructions with imperfect in Macedonian, which are non-factive, have interrogative intonation and almost always are preceded by the particle/conjunction a. Examples: 1. А да ми се јавеше некогаш? 2. А да ја потскратеше косата? 3. А да дојдеше со нас? 4. А да седневме на кафе? They are very common in informal use, in communication between people who are close to each other (friends, parent-child etc). They have a directive meaning and can express request, wish, exhortation, dissatisfaction, reproach etc., which depend on different factors, especially on the intonation, which will be analyzed in this paper. We assume that da-constructions in Macedonian function as an exponent of the subјunctive (Конески 1986, Минова-Ѓуркова 1994, Тополињска 2008, 2009), and we consider the subјunctive to be a dependant, subordinated modal construction which functions as a propositional argument of higher degree predicates and whose modal and temporal characteristics are determined by the superordinated predicate (Karolak 1995, Givón 1994). The meaning of the directive expressions with da-constructions + imperfect in Macedonian also belongs in the functional zones of the subjunctive. A peculiarity of this type of subjunctive constructions is that they have semantic features of both deontic and epistemic modality. They are directive (and as such belong to the deontic modality) by expressing a proposal of a course or a pattern of behaviour which should be carried out (Kramer 1986), and by expressing uncertainty (formulated as a question) they belong to the epistemic modality. The aim of this analysis is to determine in what types of situations they are used, which types are closer to the deontic and the epistemic zones of the modality, whether there are any semantic and pragmatic differences between directive da-constructions + imperfect and da-constructions + present, and what other factors shape the meaning of the expressions formed with these constructions.

MK

Предмет на интерес на оваа статија се самостојните да-конструкции со глаголска форма во имперфект во македонскиот јазик, кои изразуваат нефактивно дејство, секогаш се изговараат со прашална интонација и пред кои речиси секогаш стои сврзникот/партикулата А. Примери: 1. А да ми се јавеше некогаш? (‘jави се некогаш, не си ми се јавил одамна/никогаш‘) 2. А да ја потскратеше косата? 3. А да дојдеше со нас? 4. А да седневме на кафе? Карактеристични се за разговорниот јазик, и обично се употребуваат во комуникација меѓу луѓе кои по некоја основа се чувствуваат блиски. Тие се употребуваат со директивно значење и тоа за да изразат молба, барање, желба, предлог, незадоволство, прекор и сл. што зависи од повеќе фактори, иако најмногу од интонацијата, и тоа ќе биде разгледано во оваа статија. Тргнуваме од поставката дека да-конструкциите во македонскиот јазик функционираат како експонент на субјунктивот (Конески 1986, Минова-Ѓуркова 1994, Тополињска 2008, 2009), сфаќајќи го субјунктивот како несамостојна, подредена модална конструкција, во функција на реченичен (пропозиционален) аргумент на предикати од повисок ред, чија фактивност и модално-темпорална карактеристика ја одредува надредениот предикат (сп. Karolak 1995). Исказите со самостојно употребените да-конструкции со имперфект, според функционалните зони во кои се јавуваат и значењата кои ги изразуваат соодветствуваат на некои од значењата на субјунктивот. Специфичноста на исказите со овој тип субјунктивни конструкции е во тоа што во нив се испреплетуваат семантички вредности и од деонтичката од епистемичката модалност. Исказите со да-конструкциите кои овде нè интересираат ги нарекуваме директиви (директивни) затоа што со нив на соговорникот му се дава насока, (дирекција) за некакво однесување и/или за дејство што треба да се изврши. (сп. Kramer 1986, Бужаровска 1999, Ницолова 2008). Тие соодветствуваат на манипулативните говорни чинови (manipulative speech acts) кај Гивон (Givon 1994:273), а тоа се наредбите, молбите/барањата, поттикнувањата/ наговарањата, кои искажуваат настани проицирани во иднина и ја засегаат деонтичката модалност. А токму таква употреба имаат и да-конструкциите кои ги анализираме. Целта на оваа анализа е да утврди: во какви типови на ситуации се употребуваат исказите со овие конструкции; дали спаѓаат во деонтичката или епистемичката модалност и дали се поблиску до едната или другата страна на зоната; дали има и какви се семантичките и прагматичките разлики меѓу истите типови на искази изразени со конструкциите со да+ имперфект наспрема исказите со да+презент; кои други фактори влијаат на значаењето на овие искази.

Keywords

EN

subjunctive; modality; directives; imperfect; Macedonian

MK

субјунктив; модалност; македонски јазик; да-конструкциja; имперфект

PL

subjunktyw; modalność; język macedoński; da-konstrukcja; imperfekt

• Publisher: Committee on Slavic Studies, Polish Academy of Sciences
• Journal: Rocznik Slawistyczny
• Year: 2015
• Volume: 64
• Pages: 141-157

Dates

published

2015

Contributors

author

Tofoska Stanislava-Stasha

• „Blazhe Koneski” Faculty of Philology, Ss. Cyril and Methodius University, Skopje

References

• ---
• Givón T., 1994, Irrealis and the subjunctive, „Studies in Language”, Vol. 18, № 2, pp. 265–337.
• Karolak S., 1995, Subiunctivus, [In:] Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. S. Karolak, Wrocław : Warszawa : Kraków: Ossolineum.
• Kramer C., 1986, Analytic Modality in Macedonian, München: Verlag Otto Sagner.
• Newmark L., Hubbard P., Prifti P., 1982, Standard Albanian, Stanford: Stanford University
• Thomson А.Ј., Martinet А.V., 1986, A Practical English Grammar, London: Oxford University Press.
• Бужаровска Е., 2000, Независните да-конструкции во македонскиот јазик и нивните корелати во грчкиот јазик, „Македонски јазик”, г. 48–50 (1997–1999), Скопје: Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков”, стр. 217–236.
• Конески Бл., 1986, Историја на македонскиот јазик, Скопје: Култура.
• Минова-Ѓуркова Л., 1994, Синтакса на македонскиот стандарден јазик, Скопје: Радинг.
• Ницолова Р., 2008, Българска граматика. Морфология, София: Университетско издателство „Св. Климент Охридски”.
• Тополињска З., 2000, Полски ~ македонски: Граматичка конфронтација, 3: Студии од морфосинтаксата, Скопје: МАНУ.
• Тополињска З., 2001, Полски ~ македонски: Граматичка конфронтација, 5: Zdanie w zdaniu. Реченица во реченица, Скопје: МАНУ.
• Тополињска З., 2008, Полски ~ македонски. Граматичка конфронтација, 8: Развиток на граматичките категории, Скопје: МАНУ.
• Тополињска З., 2014, Организациja на не-фактивната зона на вербалниот систем во македонскиот и во полскиот систем, [во:] Субjунктив со посебен осврт на македонските да-конструкции, уред. З. Тополињска, [= Морфосинтактички студии, 3], Скопjе: МАНУ : Истражувачки центар за ареална лингвистика, стр. 218–229 [http://ical.manu.edu.mk/books/ZbornikSubjuniktivICAL2014.pdf].