„Nie ma polski bez Sahary!” „Kolonialne” filmy Michała Waszyńskiego

• Authors: Natasza Korczarowska-Różycka

Title variants

EN

„There Is No Poland Without The Sahara!” Michał Waszyński’s “Colonial” films

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi próbę wpisania wybranych filmów Michała Waszyńskiego, zrealizowanych w okresie dwudziestolecia międzywojennego, w perspektywę badań postkolonialnych i postzależnościowych. Filmy te – zdaniem autorki – wpisują się w dyskurs kolonialny w wariancie popularnym, tj. odwołującym się do argumentów emocjonalnych, by za ich pomocą przekonać szerokie rzesze społeczeństwa do poparcia polskiej polityki kolonialnej. Analizowane filmy „egzotyczne” odwołują się do spetryfikowanych wzorców ikonicznych, stając się tym samym reprezentatywnymi przykładami kiczu rozumianego jako „sztuka wielkiej tęsknoty”. W obrębie polityki kulturalnej rządu II RP heroiczne narracje kolonialne realizują istotne funkcje terapeutyczne i kompensacyjne.

EN

In the article selected films by Michał Waszyński, made in the interwar period, are considered in the post-colonial and post-dependence perspective. These films – according to the author – are part of the colonial discourse of the popular variant, i.e. they refer to emotional arguments in order to raise support among the masses for Polish colonial policy. The analysed “exotic” films refer to petrified iconic patterns, thus becoming representative examples of kitsch defined as “the art of great longing”. Within the cultural policy of the government of the Second Republic heroic colonial narratives perform essential therapeutic and compensatory functions.

Keywords

PL

Waszyński Michał; filmy kolonialne

EN

Waszyński Michał; colonial films

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2015
• Issue: 92 Kino polskie i polityka
• Pages: 22-42

Contributors

author

Natasza Korczarowska-Różycka

• Katedra Mediów i Kultury Audiowizualnej, Instytut Kultury Współczesnej, Uniwersytet Łódzki

References

• Bauman, Zygmunt. Ponowoczesność jako źródło cierpień. Warszawa 2000.
• Bhabha, Homi. „Kwestia innego: Stereotyp, dyskryminacja i dyskurs kolonializmu”. In: Miejsca kultury. Trans. T. Dobrogoszcz. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2010.
• Dołęga-Mostowicz, Tadeusz. Ostatnia brygada. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 2011.
• Douglas, Mary. Czystość i zmaza. trans. M. Bucholc. Warszawa: PIW, 2007.
• Fiedler, Arkady. Madagaskar. Gorąca wieś Ambinanitelo. Pelplin: Biblioteka Poznaj Świat, 2006.
• Hendrykowska, Małgorzata. „Kicz egzotyczny w polskim kinie międzywojennym”. In: Niedyskretny urok kiczu. ed. G. Stachówna. Kraków: Universitas, 1997.
• Jasieński, Bruno. „Kina krakowskie”. In: Walka o film artystyczny w międzywojennej Polsce. ed. M. Giżycki. Warszawa 1989.
• Kowalski, Marek Arpad. Kolonie Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2005.
• Kuciński, Paweł. „O nacjonalistach i kartografach. Symbol granicy na tle idei (i mrzonek) geopolitycznych w polskiej poezji nacjonalistycznej lat 30. XX wieku”. In: Studia postkolonialne nad kulturą i cywilizacją polską. ed. K. Stępnik, D. Trześniowski. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2010.
• Kurz, Iwona. „’Trędowata’ albo ‘qui pro quo’, czyli ciało w kulturze filmowej dwudziestolecia”. In: Ciało i seksualność w kinie polskim. ed. S. Jagielski, A. Morstin-Popławska. Kraków: Universitas, 2009.
• Kwiatkowski, Jerzy. Dwudziestolecie międzywojenne. Warszawa: PWN, 2000.
• Loomba, Ania. Kolonializm/Postkolonializm. trans. N. Bloch. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2011.
• Madej, Alina. Mitologie i konwencje. Kraków: Universitas, 1994.
• Michałowski Witold S. Wielkie safari Antoniego O. Kim był Antoni Ferdynand Ossendowski. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2004.
• Nadolska-Styczyńska, Anna. Ludy zamorskich lądów. Kultury pozaeuropejskie a działalność popularyzatorska Ligi Morskiej i Kolonialnej. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 2005.
• Ossendowski, Antoni Ferdynand. Wśród czarnych. Łomianki: Wydawnictwo LTW, 2010.
• Piasecki, Stanisław. Prosto z mostu. Wybór publicystyki literackiej. Kraków: Wydawnictwo Arcana, 2003.
• Said, Edward W. Kultura i imperializm. trans. M. Wyrwas-Wiśniewska. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2009.
• Schick, Irvin. C. Seksualność Orientu. Przestrzeń i Eros. trans. A. Gąsior-Niemiec. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2012.
• Sienkiewicz, Henryk. Listy z pustyni i z puszczy. Poznań: Wydawnictwo Sorus, 2001.
• Sienkiewicz, Henryk. W pustyni i w puszczy. Warszawa: PWW, 1997.
• Słonimski, Antoni. Kroniki tygodniowe 1932-1935. Warszawa: Wydawnictwo LTW, 2001.
• Stępnik, Krzysztof. „Po zamachu majowym. Młot postzależności w walce politycznej”. In: (P)O zaborach, (p)o wojnie, (p)o PRL. Polski dyskurs postzależnościowy dawniej i dziś. ed. H. Gosk, E. Krasowska. Kraków: Universitas, 2013.
• Wójtowicz, Aleksander. „’Mówienie o Murzynach’. Futurystyczne wizje egzotyzmu”. In: Studia postkolonialne nad kulturą i cywilizacją polską. ed. K. Stępnik, D. Trześniowski. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2010. 253-263.