Tajwan w przededniu kolonizacji (XVI-XVII wiek)

• Authors: Janyga Dariusz

Title variants

EN

Taiwan on the Eve of Colonisation (16th – 17th Century)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W XVI i XVII wieku Hiszpania, Portugalia i Holandia usiłowały narzucić hegemonię polityczno-ekonomiczną na Dalekim Wschodzie. W tym czasie w Chinach dynastię Ming wypierała mandżurska dynastia Qing, co wywołało emigrację ludności chińskiej na Tajwan. Od połowy XVI wieku na Formozie osiedlali się kupcy (piraci i przemytnicy) przybywający z Chin. Ścisła kontrola wybrzeża przez władzę cesarską hamowała te ruchy emigracyjne. Kolejne próby nawiązania wymiany handlowej z Tajwanem i osiedlenia się na wyspie podjęli kupcy z Japonii. Jednakże na mocy edyktu cesarskiego z 1635 roku japońska ekspansja na Formozę została zatrzymana. Ostateczna rozgrywka o dominację w tej części świata rozegrała się pomiędzy Holendrami, Hiszpanami i Portugalczykami. Tymczasem wielkim wyzwaniem dla żeglarzy Starego Kontynentu stały się organizacje kupców-piratów chińskich, paraliżujące nawigację w strefie przybrzeżnej Formozy. Kolonizacja Wyspy postępowała. W odpowiedzi na budowę fortyfikacji (1624) na południowo-zachodnim Tajwanie przez Holendrów, Hiszpanie z Manili ustanowili (1626) kolonię na północnej Formozie. Dla europejskich żeglarzy Tajwan stał się punktem pośrednim na trasie do wybrzeży Chin i Japonii. Z Formozy wypływały statki z towarami do portów chińskich czy japońskich. Komunikacja ta sprzyjała również rozwojowi misji chrześcijańskich.

EN

In the 16th and 17th century, Spain, Portugal and the Netherlands sought to impose political and economic hegemony in the Far East. At the same time in China, the Manchu Qing dynasty forced out the Ming dynasty – which caused the Chinese emigration to Taiwan. From the mid-16th century in Formosa, merchants (pirates and smugglers), coming from China, settled. The strict control of the coast, executed by the imperial authorities, suppressed these emigration movements. Further attempts to establish a bartering with Taiwan and to settle on the island were taken by the Japanese merchants. However, under the imperial edict of 1635, the Japanese expansion towards Formosa was aborted. The final fight for the dominance in this part of the world took place between the Dutch, Spaniards and Portuguese. Meanwhile, the sailors of the Old Continent had to face a new challenge of Chinese merchantspirates organisations, paralysing the navigation in the coastal zone of Formosa. The colonisation of the Island progressed. As a response to the construction of fortifications on the south-western Taiwan by the Dutch (1624) – the Spaniards of Manila established a colony on the northern Formosa (1626). For the European sailors Taiwan became an intermediate point on the route to the coasts of China and Japan. From Formosa ships, with a cargo destined to Chinese or Japanese harbours, sailed out. This communication also fostered the development of Christian missions.

Keywords

PL

Chiny; Tajwan; historia Dalekiego Wschodu; odkrycia morskie; migracje

EN

China; Taiwan; the history of the Far East; the discovery of marine migrations; migrations

• Publisher: Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
• Journal: Nurt SVD
• Year: 2014
• Issue: 1
• Pages: 211-226

Dates

published

2014-06-01

Contributors

author

Janyga Dariusz

References

• P. Bellwood i in., The Austronesians: Historical and Comparative Perspectives, Canberra, 1995.
• D. Tryon, Proto-Austronesian and the Major Austronesian Subgroups, [w:] The Austronesians: Historical and Comparative Perspectives, Canberra 2006,.
• P. Bellwood, Austronesian Prehistory in Southeast Asia: Homeland, Expansion and Transformation, [w:] The Austronesians: Historical and Comparative Perspectives, Canberra 2006.
• Chen Di, Dong fan ji, [w:] Shen Yurong, „Min hai zeng yan. Taiwan wenxian congkan”, nr 56, Taibei 1959.
• W. Campbell, Formosa under the Dutch, London 1903.
• J.R. Shepherd, Marriage and Mandatory Abortion among the Seventeenth-Century Siraya, „American Ethnological Society Monograph”, Series 6, Arlington 1995.
• P. Kang, Culture and Culture Change of the Siraya under the Dutch East India Company, University of Minnesota 1996.
• Y. Giraud (réd.), Voyages et aventures du capitaine Ripon aux grandes Indes: journal inédit d’un mercenaire (1617-1627), Thonon-les-Bains 1990.
• Gu Yanwu, Tian xia jun guo li bing shu, [w:] Nakamura Takashi, Helan shidai Taiwan nanbu zhi ziyu ye, Taipei 1997.
• J. Esquivel, Memoria de las cosas perteneciente al estado de la Isla Hermosa (August 1633), Acta Provincia dela Santo Rosario (University of Santo Tomas), t. 49, Manila.
• Ts’ao Yung-ho, Mingdai Taiwan yu ye zhi lue, Taipei 1979.
• J.A. van der Chijs, Dagh-Register Gehouden int Casteel Batavia vant Passerende daer ter Plaetse als over Geheel Nederlandts-India, Batavia, The Hague 1887-1903.
• S. Diaz, Relaçao da fortaleza poder e trato com os Chinas, que os Olandeses tem na Ihla Fermosa Dada por Salvador Diaz, natural de Macao, que la esteve cativo e fugio em hua soma em Abril do Anno de 1626, Bibiloteca Nacional de España, MSS 3015.
• Yang Yanjie, Heju shidai Taiwan shi, Taipei 2000.
• Li Jinming, Mingdai Hawai maoyi shi, Beijing 1990.
• J. Elisonas, The Inseparable Trinity: Japan’s Relations with China and Korea, In Early Modern Japan, t. 4, The Cambridge History of Japan, Cambridge 1991.
• R.L. Innes, The Door Ajar: Japan’s Foreign Trade in the Seventeenth Century, Michigan 1980.
• E.H. Blair, J.A. Robertson, The Philippine Islands 1493-1803, Cleveland 1902-1909.
• H. Bernard, S.J. Tientsin, Les débuts des relations diplomatiques entre le Japon et les Espagnols des Iles Philippines (1571-1594), „Monumenta Nipponica”, nr 1, 1938.
• I. Seiichi, Shiqi shiji Ribenren zhi Taiwan qinlue xingdong, „Taiwan Yanjiu Cong Kan”, t. 71, 1959.
• J.H. Linschoten van, Itinerario: Voyage ofte schipvaert van Jan Huygen van Linschoten near Oost ofte Portugaels Indien, 1579-1592, Hague 1596.
• C.R. Boxer, The Dutch Seaborne Empire: 1600-1800, London 1965.
• J.E. Wills, Pepper, Guns, and Parleys: The Dutch East India Company and China, 1622-1681, Cambridge-Massachusetts 1974.
• Cheng Shaogang, De VOC en Formosa 1624-1662: Een Vergeten Geschiedenis, Leiden 1995.
• Yang Yanjie, Heju shidai Taiwan shi, Taipei 2000.
• Wen Shin English-Chinese Dictionary of Contemporary English, Taibei 1985.
• C.R. Boxer, Fidalgos in the Far East 1550-1770, Hong Kong, 1968.
• J.E. Wills, Relations with Maritime Europeans, [w:] The Ming Dynasty 1368-1644, cz. 2, Cambridge 1998.
• T. Andrade, How Taiwan Became Chinese. Dutch, Spanish and Han Colonization in the Seventeenth Century, New York, 2008.

Identifiers

ISSN

1233-9717