RADIOWA ADAPTACJA PLATOŃSKICH DIALOGÓW W PRZEKŁADZIE W. WITWICKIEGO I JEJ RECEPCJA NA SEMINARIUM FILOZOFICZNYM JAKUBANISA W KUL

• Authors: Tomasz Mróz

Title variants

EN

RADIO ADAPTATION OF THE PLATO’S DIALOGUES’ TRANSLATED BY W. WITWICKI AND ITS RECEPTION AT H. JAKUBANIS’ PHILOSOPHICAL SEMINAR IN THE CATHOLIC UNIVERSITY OF LUBLIN

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule zrekonstruowano mało znany epizod z recepcji dialogów Platona w kulturze polskiego Dwudziestolecia, jakim była ich radiowa adaptacja. Wykorzystano do niej teksty z czterech dialogów: Eutyfrona, Apologii, Kritona i Fedona, wszystkie w tłumaczeniu Władysława Witwickiego. Audycja cieszyła się wielkim powodzeniem i była kilkukrotnie powtarzana. Jej popularność wynikała z zaangażowania czołówki polskich aktorów, którzy interpretowali znakomite spolszczenia dialogów autorstwa Witwickiego. W artykule zaprezentowano recepcję publikowanych tłumaczeń powyższych dialogów wśród profesjonalnych odbiorców: filologów i nauczycieli języków klasycznych. Radiowe słuchowisko stanowi całkowicie odmienny od tekstu pisanego wymiar oddziaływania Platońskiego dzieła. Podczas audycji radiowych postać Sokratesa Platońskiego została zaprezentowana szerokiej, nieprofesjonalnej publiczności. Wśród radiowych odbiorców słuchowiska szczególnym przypadkiem byli uczestnicy seminarium prowadzonego w KUL w okresie międzywojennym przez Henryka Jakubanisa, który zastosował audycję do celów dydaktycznych.

EN

The paper presents a little-known episode in the reception of Plato’s dialogues in Polish culture in the interwar period, namely the radio adaptation of the dialogues. The adaptation was based on four dialogues: Euthyphro, Apology, Crito, Phaedo, all of them translated by Władysław Witwicki. This radio drama was very popular and was broadcasted several times. Its popularity followed the fact that the forefront of the Polish actors interpreted the outstanding Polish texts delivered by Witwicki. The paper presents the reception of the four mentioned above dialogues by the professional readers, philologists and the classic languages’ teachers. The radio drama constitutes entirely separate field of the influence of Plato’s works. Radio made Plato’s Socrates accessible to the unprofessional wide audience. There was, however, a peculiar case of reception of the radio drama among the listeners. It was applied for the didactic purposes by Henryk Jakubanis at his philosophical seminar which was carried in the interwar period in the Catholic University of Lublin.

Keywords

PL

Platon; recepcja Platona w Polsce; Sokrates; Witwicki; Jakubanis; KUL

EN

Plato; Plato reception in Poland; Socrates; Witwicki; Jakubanis; KUL

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Filozoficzne
• Year: 2013
• Volume: 61
• Issue: 1
• Pages: 43-71

Contributors

author

Tomasz Mróz

• Instytut Filozofii, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Zielonogórskiego

References

• Jakubanis H.: Nieśmiertelność duszy u Platona, Biblioteka Uniwersytecka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego [BU KUL], sygn. 2929.
• Materiały seminarium filozoficznego prowadzonego przez Prof. Henryka Romana Jakubanisa w latach 1924-1939, BU KUL, sygn. 2934.
• Prace seminaryjne i zaliczeniowe pisane pod kierunkiem Prof. Henryka Romana Jakubanisa w latach 1924-1939, BU KUL, sygn. 2935.
• Witkowski S.: Witwicki jako filolog, Archiwum Polskiej Akademii Nauk, sygn. III-249, j. a. 64.
• Bartoszewski W.: Nekrologia, „Rocznik Warszawski” 12 (1974), s. 361-386.
• Birkenmajer J.: Przekłady z literatury greckiej i łacińskiej (Plon piętnastolecia), „Przegląd Klasyczny” 1 (1935), nr 1, s. 13-28.
• Chodaczek W.: Platona Fedon, przełożył, wstępem, objaśnieniami i ilustracjami opatrzył Władysław Witwicki. (Książnica-Atlas, Lwów-Warszawa…), „Muzeum” 41 (1926), z. 1-2, s. 77-82.
• Dąbkowski S.: Profesorowie, dla których żywimy podziw i wdzięczność, [w:] Katolicki Uniwersytet Lubelski w latach 1925-1939 we wspomnieniach swoich pracowników i studentów, wstęp i redakcja G. Karolewicz, (Materiały do Dziejów KUL, t. II), Lublin 1989, s. 218-219.
• Dąmbska I.: Czterdzieści lat filozofii we Lwowie 1898-1938, „Przegląd Filozoficzny” 44 (1948): Pięćdziesiąt lat filozofii w Polsce 1898-1848, s. 14-25.
• Dąmbska I.: Platon w Polsce, [w:] I. Dąmbska, Dwa studia o Platonie, (Prace Komisji Filologii Klasycznej PAN o. w Krakowie, nr 12), Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1972, s. 53-86.
• Dziewulska F.: KUL był drugim domem, [w:] Katolicki Uniwersytet Lubelski w latach 1925- 1939 we wspomnieniach swoich pracowników i studentów, wstęp i redakcja G. Karolewicz, (Materiały do Dziejów KUL, t. II), Lublin 1989, s. 267-272.
• Jadczak R.: Mistrz i jego uczniowie, Warszawa 1997.
• Jadczak R.: Władysław Witwicki i jego etyka normatywna, [w:] Człowiek i wartości moralne. Studia z dziejów polskiej niezależnej myśli etycznej, praca zbiorowa pod redakcją Z. J. Czarneckiego i S. Soldenhoffa, Lublin 1989, s. 169-206.
• Janeczek S.: Filozofia na KUL-u. Nurty – osoby – idee, Lublin 2001.
• Jedynak S.: Etyka Władysława Witwickiego, „Przegląd Humanistyczny” 32 (1988), nr 7, s. 35-41.
• Jeżewska K.: Słowo od wydawcy, [w:] Platon, Eutyfron. Obrona Sokratesa. Kriton, przełożył oraz wstępem, objaśnieniami i ilustracjami opatrzył W. Witwicki, (Zbiorowe Wydanie Spuścizny Piśmienniczej…, t. 4), Warszawa 1958, s. 5-8.
• Jeżewska K.: Słowo do wydawcy, [w:] Platon, Uczta, przełożył oraz wstępem, objaśnieniami i ilustracjami opatrzył W. Witwicki, (Zbiorowe Wydanie Spuścizny Piśmienniczej…, t. 2), Warszawa 1957, s. 5-8.
• Jeżewska K.: Słowo od wydawcy, [w:] W. Witwicki, Przechadzki ateńskie, (Zbiorowe Wydanie Spuścizny Piśmienniczej…, t. 19), Warszawa 1960, s. 6-11.
• Krasiński E.: Stefan Jaracz, (Artyści), Warszawa 1983.
• Kunowska M.: Wspomnienia o profesorach KUL, [w:] Katolicki Uniwersytet Lubelski w latach 1925-1939 we wspomnieniach swoich pracowników i studentów, wstęp i redakcja G. Karolewicz, (Materiały do Dziejów KUL, t. II), Lublin 1989,, s. 226-233.
• Machniewicz S.: Przekład Platona, „Kurjer Lwowski” 38 (1920), nr 87, s. 6-7.
• Mileski W.: Polska Filozofja Narodowa. Cykl 24-ech prelekcyj, wygłoszonych przed mikrofonem „Polskiego Radja” w Warszawie, Warszawa 1927.
• Milton-Zwolińska N.: Po pięćdziesięciu latach, [w:] Katolicki Uniwersytet Lubelski w latach 1925-1939 we wspomnieniach swoich pracowników i studentów, wstęp i redakcja G. Karolewicz, (Materiały do Dziejów KUL, t. II), Lublin 1989, s. 260-266.
• Nieśmiertelny Sokrates. Rozmowa ze Stefanem Jaraczem, „Antena” 5 (1938), nr 49, s. 6.
• Nowicki A.: Uczeń Twardowskiego. Władysław Witwicki, Katowice 1983.
• Nowicki A.: Witwicki, (Myśli i Ludzie), Warszawa 1982.
• Parandowski J.: Władysław Witwicki 1878-1948, [w:] Portrety uczonych polskich. 51 sylwetek humanistów, wybór A. Biernackiego, Kraków 1974, s. 479-482.
• Pastuszka J.: Wspomnienia o Katolickim Uniwersytecie Lubelskim z lat 1934-1939, [w:] Katolicki Uniwersytet Lubelski w latach 1925-1939 we wspomnieniach swoich pracowników i studentów, wstęp i redakcja G. Karolewicz, (Materiały do Dziejów KUL, t. II), Lublin 1989, s. 79-140.
• Pawliszak F.: Aktor przed mikrofonem, „Antena” 3 (1936), nr 32, s. 6.
• Pilch S.: Nowsze przekłady Platona, „Przegląd Humanistyczny” 2 (1923), z. 1-2, s. 113-121.
• Pluciński K.: Filologja klasyczna, „Przegląd Humanistyczny” 2 (1923), t. II, s. 356-361.
• Rapaport A.: Platona Pisma: (tom I Fajdros, tom II Eutyfron, Obrona Sokratesa, Kriton, tom III Hippjasz Mniejszy, Hippjasz Większy, Ion)…, „Muzeum” 37 (1922), z. 2, s. 223-228.
• Rzepa T.: O interpretowaniu psychologicznym w kręgu szkoły lwowsko-warszawskiej, (Biblioteka Myśli Semiotycznej, 47), Warszawa 2002.
• Rzepa T.: Psychologia Władysława Witwickiego, (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Psychologia i Pedagogika, nr 89), Poznań 1991.
• Rzeuska M.: O języku stylu i polszczyźnie filozofów szkoły Twardowskiego, [w:] Rozprawy filozoficzne, (Prace Wydziału Filologiczno-Filozoficznego TN w Toruniu, t. XXI, z. 2), Toruń 1969, s. 313-333.
• Skurjat K.: Analiza psychologiczna jako metoda badania poglądów filozoficznych, (Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu, nr 322, Nauki Humanistyczne, II), Wrocław 1997, s. 151-165.
• Sobociński B.: Polskie wydawnictwa filozoficzne w latach 1918-1936, „Nowa Książka” 3 (1936), z. 3, s. 113-121.
• Srebrny S.: Obrona Zelwerowicza, „Wiadomości Literackie” 7 (1930), nr 4, s. 4.
• Szaniawski J.: Jaracz, „Nowa Kultura” 4 (1953), nr 13, s. 3.
• Szewczyk M.: Vivat Academia, Vivant Professores!, [w:] Katolicki Uniwersytet Lubelski w latach 1925-1939 we wspomnieniach swoich pracowników i studentów, wstęp i redakcja G. Karolewicz, (Materiały do Dziejów KUL, t. II), Lublin 1989, s. 273-278.
• U polskiego tłumacza Platona. Rozmowa z prof. Władysławem Witwickim, „Wiadomości Literackie” 3 (1926), nr 14, s. 1.
• Wallis M.: Wspomnienia i uwagi o Władysławie Witwickim, „Ruch Filozoficzny” 33 (1975), nr 1, s. 15-22.
• Wieniewski I.: U klasyków, „Wiadomości Literackie” 1925, nr 18, s. 4.
• Wiśliński J.: Koło Filozoficzne (1919-1939), „Roczniki Filozoficzne” 18 (1970), z. 1, s. 200- 203.
• Witwicki W.: Objaśnienia, [w:] Platon, Fedon, przełożył, wstępem, objaśnieniami i ilustracjami opatrzył W. Witwicki, Lwów–Warszawa 1925, s. 137-189.
• Witwicki W.: Objaśnienia, [w:] Platon, Państwo, przełożył, wstępem, objaśnieniami i ilustracjami opatrzył W. Witwicki, t. I, Warszawa 1948, s. 295-392.
• Witwicki W.: Objaśnienia [do Eutyfrona], [w:] Platon, Eutyfron, Obrona Sokratesa, Kriton, przełożył, wstępem, objaśnieniami i ilustracjami opatrzył W. Witwicki, Lwów–Warszawa 1920, s. 47-61.
• Witwicki W.: Objaśnienia [do Kritona], [w:] Platon, Eutyfron, Obrona Sokratesa, Kriton, przełożył, wstę- pem, objaśnieniami i ilustracjami opatrzył W. Witwicki, Lwów–Warszawa 1920, s. 183-194.
• Witwicki W.: Objaśnienia [do Obrony Sokratesa], [w:] Platon, Eutyfron, Obrona Sokratesa, Kriton, prze- łożył, wstępem, objaśnieniami i ilustracjami opatrzył W. Witwicki, Lwów–Warszawa 1920, s. 133-147.
• Witwicki W.: Obrona Sokratesa w radjo, „Wiadomości Literackie” 7 (1930), nr 1, s. 6.
• Witwicki W.: Wstęp, [w:] Platon, Fedon, przełożył, wstępem, objaśnieniami i ilustracjami opatrzył W. Witwicki, Lwów–Warszawa 1925, s. 1-17.
• Witwicki W.: Wstęp [do Eutyfrona], [w:] Platon, Eutyfron, Obrona Sokratesa, Kriton, przełożył, wstępem, objaśnieniami i ilustracjami opatrzył W. Witwicki, Lwów–Warszawa 1920, s. 3-12.
• Witwicki W.: Wstęp [do Kritona], [w:] Platon, Eutyfron, Obrona Sokratesa, Kriton, przełożył, wstępem, objaśnieniami i ilustracjami opatrzył W. Witwicki, Lwów–Warszawa 1920, s. 151-156.
• Witwicki W.: Wstęp [do Obrony Sokratesa], [w:] Platon, Eutyfron, Obrona Sokratesa, Kriton, przełożył, wstępem, objaśnieniami i ilustracjami opatrzył W. Witwicki, Lwów–Warszawa 1920, s. 65-83.
• Z posiedzeń Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, „Przegląd Filozoficzny” 7 (1904), z. 2, s. 245.