Inkluzja społeczna dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną na przykładzie wsparcia społecznego

• Authors: Korzeniowska Regina

Title variants

EN

Social Inclusion of Adults with Intellectual Disabilities on the Example of Social Support

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Inkluzja społeczna osób z niepełnosprawnością intelektualną wydaje się być wyzwaniem dla współczesności. Dzieci ze specjalnymi potrzebami mają zagwarantowaną opiekę już od momentu wykrycia niepełnosprawności, a oferowana im pomoc obejmuje wsparcie edukacyjno-terapeutyczne do czasu zakończenia obowiązku nauki. Jednak osoby kończące edukację i wchodzące w dorosłość nie zawsze mogą liczyć na pełne wsparcie i włączenie w społeczność lokalną, szczególnie w zakresie wykonywania zadań społeczno-zawodowych. W niniejszym artykule poruszono kwestię inkluzji społecznej dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz zwrócono uwagę na znaczenie wsparcia społecznego dla ich aktywizacji zawodowej i społecznej.

EN

It seems that social inclusion for mentally handicapped people is one of challenges for modern society. Handicapped children can count on protection from the moment of diagnosis. They are provided with education and therapy until the end of compulsory education. However, once they finish their schools and begin adult life they are often not included in the local society particularly in terms of performing the socio-professional tasks. The article talks about the social inclusion of mentally handicapped adult people. Moreover it has been emphasised that the social support is significant for professional and social elicitation.

Keywords

PL

inkluzja społeczna; niepełnosprawność intelektualna; zachowania przystosowawcze; umiejętności życiowe; wsparcie społeczne; pomoc instytucjonalna i pozarządowa

EN

social inclusion; mental handicap; accommodative behaviour; life skills; social support; non-governmental and institutional help

• Publisher: Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
• Journal: Niepełnosprawność - zagadnienia, problemy, rozwiązania
• Year: 2018
• Issue: 3(28)
• Pages: 97-118

Dates

published

2018-12-12

Contributors

author

Korzeniowska Regina

• Uniwersytet Zielonogórski Wydział Pedagogiki, Psychologii i Socjologii Instytut Pedagogiki Zakład Pedagogiki Specjalnej

References

• Bąbka J., Stereotyp dziecka niepełnosprawnego a kompetencje nauczyciela realizującego edukację integracyjną, [w:] W poszukiwaniu wyznaczników kompetencji nauczyciela XXI wieku, red. Kozioł E., Kobyłecka E., Zielona Góra, Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2002
• Bąbka J., Tożsamościowa perspektywa drogi ku dorosłości osób niepełnosprawnych ruchowo, [w:] Człowiek niepełnosprawny w różnych fazach życia, red. Bąbka J., Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak, 2004,
• Bąbka J., W poszukiwaniu strategii edukacyjnej przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu osób z niepełnosprawnością, „Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej” 2014, Nr 4
• Bąbka J., Zachowania kooperacyjne w sytuacjach zadaniowych u młodzieży w okresie wczesnej adolescencji. Analiza porównawcza młodzieży pełnosprawnej i z różnymi ograniczeniami sprawności, Zielona Góra, Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2012
• Bee H., Psychologia rozwoju człowieka, Poznań, Dolnośląskie Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2004
• Błeszyński J., Niepełnosprawność intelektualna. Mowa. Język. Komunikacja. Czy iloraz inteligencji wyjaśnia wszystko?, Gdańsk, Wydawnictwo Harmonia Universalis, 2013
• Broda-Wysocki P., Wykluczenie i inkluzja społeczna. Paradygmaty i próby definicji, Warszawa, Wydawnictwo IPiSS, 2012
• Brzezińska A. I., Kaczan R., Rycielski P., Układy czynników sprzyjających inkluzji i utrudniających inkluzję osób niepełnosprawnych, [w:] Wsparcie dla osób z ograniczeniami sprawności, red. Brzezińska A. I., Puta J., Rycielski P., Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, 2010
• Chrzanowska I., Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności, Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls, 2015
• Cobb H. V., Mittler P., Zasadnicze różnice między upośledzeniem umysłowym a chorobą psychiczną, Warszawa, Wydawnictwo Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, 1993
• Cytowska B., Trudne drogi adaptacji. Wątki emancypacyjne w analizie sytuacji dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną we współczesnym społeczeństwie polskim, Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls, 2012
• Ćwirynkałło K., Dlaczego koniec edukacji nie jest początkiem integracji społecznej? Osoby dorosłe z niepełnosprawnością intelektualną w lokalnej przestrzeni, [w:] Człowiek z niepełnosprawnością w rezerwacie przestrzeni publicznej, red. Gajdzica Z., Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls, 2013
• Gajewska G., Wsparcie dziecka w rozwoju. Konteksty opieki i edukacji, Zielona Góra, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2009
• Deutsch Smith D., Pedagogika specjalna. Podręcznik akademicki. T. 1, Warszawa, Wydawnictwo APS, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009
• Dykcik W., Wykluczanie, dyskryminacja i marginalizacja godności oraz praw osób z głębszą i złożoną niepełnosprawnością jako problem społeczny i pedagogiczny, [w.] Współczesne problemy pedagogiki specjalnej, red. Bartnikowska U., Kosakowski Cz., Krause A., Olsztyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2008
• Głodkowska J., W poszukiwaniu modelu edukacji włączającej, „Meritum. Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny” 2009, Nr 2 (13)
• Gruba E., Wczesna dorosłość, [w:] Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, red. Harwas-Napierała B., Trempała J., Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, Tom 2
• Janiszewska-Nieścioruk Z., Wprowadzenie, [w:] Edukacja integracyjna i włączająca w doświadczeniach pedagogów i nauczycieli, red. Janiszewska-Nieścioruk Z., Zielona Góra, Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2012
• Kawczyńska-Butrym Z., Niepełnosprawność – specyfika pomocy społecznej, Katowice, Wydawnictwo Śląsk, 1998
• Kawula S., Spirala życzliwości: od wsparcia do samodzielności, „Wychowanie na co dzień” 1996, Nr 10-11
• Kijak R. J., Dorosłość i starość osób niepełnosprawnych – wprowadzenie, [w:] Niepełnosprawność w zwierciadle dorosłości, red. Kijak R. J., Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls, 2012
• Kirenko J., Oblicza niepełnosprawności, Lublin, Wydawnictwo Akademickie Wyższej Szkoły Społeczno-Przyrodniczej, 2006
• Kirenko J., Wsparcie społeczne osób z niepełnosprawnością, Ryki, Wydawnictwo WSUPIZ, 2002
• Korzon A., Autonomia niepełnosprawnych warunkiem ich pełnej rehabilitacji, [w:] Edukacja – socjalizacja – autonomia w życiu osoby niepełnosprawnej, red. Klinik A., Rottermund J., Gajdzica Z., Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls, 2005
• Korzon A., Mity i stereotypy myślowe o niepełnosprawnych intelektualnie w środowisku społecznym, [w:] Człowiek z niepełnosprawnością intelektualną. Wybrane problemy społecznego funkcjonowania oraz rehabilitacji osób z niepełnosprawnością intelektualną, red. Janiszewska-Nieścioruk Z., Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls, 2004
• Kostrzewski J., Ewolucja poglądów AAMR dotyczących niedorozwoju umysłowego od Ricka Hebera (1959) do RuthLuckasson in. (1992), [w:] Roczniki pedagogiki specjalnej, red. Pańczyk J., Warszawa, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, 1997, t. 8
• Kościelak R., Funkcjonowanie psychospołeczne osób niepełnosprawnych umysłowo, Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1996
• Kościelska M., Oblicza upośledzenia, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998
• Kotlarska-Michalska A., Człowiek niepełnosprawny jako „inny” w ujęciu koncepcji socjologicznych i w świetle badań społeczno -psychologicznych, „Roczniki Socjologii Rodziny” 1999, Nr XI
• Kowalik S., Psychospołeczne podstawy rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Warszawa, Wydawnictwo Interart, 1996
• Krause A., Żyta A., Nosarzewska S., Normalizacja środowiska społecznego osób z niepełnosprawnością intelektualną, Toruń, Wydawnictwo Akapit, 2010
• Krzemińska D., Dorosłość z niepełnosprawnością intelektualną jako kategoria (na) nowo odkrywana, [w:] Wokół dorosłości z niepełnosprawnością intelektualną. Teksty rozproszone, red. Krzemińska D., Lindyberg I., Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls, 2012
• Marszałek L., System wsparcia społecznego w procesie rehabilitacji osób niepełnosprawnych, „Seminare. Poszukiwania naukowe” 2009, Nr 26
• Mrugalska K., Osoby z niepełnosprawnością intelektualną, [w:] Osoby niepełnosprawne w środowisku lokalnym, red. Szczepankowska B., Mikulski J., Warszawa, Wydawnictwo Centrum Badawczo-Rozwojowe Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, 1999
• Olechowska A., Specjalne potrzeby edukacyjne, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2016
• Schindler J., Kluczowe uwarunkowania procesów aktywizacyjnych, Wrocław, Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, 2014
• Sęk H., Wybrane zagadnienia z psychoprofilaktyki, [w:] Społeczna psychologia kliniczna, red. Sęk H., Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000
• Sęk H., Cieślak R., Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne, [w:] Wsparcie społeczne, stres, zdrowie, red. Sęk H., Cieślak R., Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004
• Sękowska Z., Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej, Warszawa, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, 2001
• Sowa J., Znaczenie instytucji wspomagających proces rewalidacji w okresie transformacji ustrojowej państwa, [w:] Człowiek niepełnosprawny w rodzinie i w środowisku lokalnym, red. Maciarz A., Janiszewska-Nieścioruk Z., Ochoczenko H., Zielona Góra, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, 2001
• Szatur-Jaworowska B., Uwagi o ekskluzji i inkluzji na przykładzie polityki społecznej wobec osób starszych, [w:] Ekskluzja i inkluzja społeczna. Diagnoza – uwarunkowania – kierunki działań, red. Grotowska-Leder J., Faliszek K., Toruń, Wydawnictwo AKAPIT-DTP, 2005
• Szluz B., Wsparcie społeczne rodziny osoby niepełnosprawnej, „Roczniki Teologiczne” 2007, Nr 10, Tom LIV
• Theiss W., Mała ojczyzna: perspektywa edukacyjno-utylitarna, [w:] Mała ojczyzna. Kultura. Edukacja. Rozwój lokalny, red. Theiss W., Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak, 2001
• Tylewska-Nowak B., Pytania dotyczące autonomii osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną, [w:] Edukacja – socjalizacja – autonomia w życiu osoby niepełnosprawnej , red. Klinik A., Rottermund J., Gajdzica Z., Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls, 2005
• Wołosiuk B., Integracja osób z niepełnosprawnością – możliwości i bariery, „Rozprawy Społeczne” 2013, Nr 1 (VII)
• Woynarowska B., Kształtowanie umiejętności życiowych u dzieci i młodzieży: wyzwanie dla szkoły, „Chowanna” 2002, Nr 1
• Wyczesany J., Pedagogika upośledzonych umysłowo, Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls, 2009
• Zasępa E., Osoba z niepełnosprawnością intelektualną. Procesy poznawcze, Warszawa-Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls, 2016
• Departament Zarządzania EFS w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego, Poradnik dotyczący wsparcia dla osób wykluczonych społecznie oraz zagrożonych wykluczeniem społecznym w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, http://www.ekonomiaspoleczna.pl/files/ekonomiaspoleczna.pl/public/Biblioteka/2010.2.pdf, [dostęp z dnia: 18.09.2017]
• Chodkowska M., Zmiana społeczna jako kategoria analizy postaw wobec problemów niepełnosprawności, „Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska” 2015, Nr 1, Vol. XXVIII, https://journals.umcs.pl/j/article/view/1826/1403, [dostęp z dnia: 28.08.2017]
• Dzielska A., Kowalewska A., Zachowania ryzykowne młodzieży – współczesne podejście do problemu, Studia BAS Nr 2 (38) 2014, [dostęp z dnia: 10.07.2017]
• Feuser G., Einezukunftsfähige „InklusiveBildung” – keine Sache der Beliebigkeit!, http://www.georg-feuser.com/conpresso/_data/Feuser__G._Zukunftsf_hige_Inklusive_Bildung_HB_06_06_2012.pdf, [dostęp z dnia: 15.07.2017]
• Gindrich P., Od ekskluzji do inkluzji osób z niepełnosprawnościami – edukacja włączająca szansą na lepsze jutro?, http://pedagogikaspecjalna.tripod.com/notes/fromexclusiontoinclusion.html, [dostęp z dnia: 20.09.2017]
• Jerg J., Inklusionbeginnt in den Kopfen, http://www.dw.com/de/jo-jerg-inklusion-beginnt-in-den-k%C3%B6pfen/a-17085393 , [dostęp z dnia: 12.07.2017]
• Partners in Life Skills Education – Conclusions from a United Nations Inter-Agency Meeting, WHO Geneva 1999, WHO/MNH/MHP/99.2, [dostęp z dnia: 10.07.2017]
• Todorovska-Sokolovska V., https://bezpiecznaszkola.men.gov.pl/wp-content/uploads/.../umiejetnosci_zyciowe.pdf, [dostęp z dnia: 10.07.2017]
• Ziemen K., Inklusion, http://www.inklusion-lexikon.de/Inklusion_Ziemen.pdf, [dostęp z dnia: 12.07.2017]
• Zima-Parjaszewska M., Niepełnosprawność intelektualna jako przesłanka dyskryminacji, http://www.tea.org.pl/userfiles/file/Seminaria/Niepelnosprawnosc_%20Intelektualna_MZima_TEA.pdf, [dostęp z dnia: 07.09.2017]
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla specjalnej szkoły przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej, Dz. U. z 2017, poz. 356
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, Dz. U. z 2017, poz. 1571
• Ustawa z dnia 12 marca 2004 o pomocy społecznej, Dz. U. z 2017, poz. 1769