On the origin and meta-principles of causal inference. The case of T. Haavelmo

• Authors: Kawalec Paweł

Title variants

PL

O źródłach i meta-zasadach wnioskowań przyczynowych. Analiza przypadku T. Haavelmo

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Recent advancements in methodology of social sciences focus on elaboration of formal tools representing causal dependencies (Kawalec 2006) collectively referred to hereafter as “causal calculus” (Pearl 2014 pp. 161–162). In his recent paper Judea Pearl elaborates on the historical role of Trygve Haavelmo in initiating the development of causal calculus as the scholar who was “the first to recognize the capacity of economic models to guide policies” (Pearl 2014 p. 152). The present paper attempts to extend Pearl’s observation by discussing a historical hypothesis concerning likely inspirations of Haavelmo’s original idea. It opens with a prima facie plausible observation that because of apparent similarities between the relevant features of Haavelmo’s and George Katona’s inferential procedures, both contemporaneous members of the Cowles Commission, the historical development of causal calculus was largely influenced by Katona’s research design intended to capture effects of interventions. The reasons are discussed in the paper to the effect that the hypothesis on direct influence may be found wanting and more plausible seems a modifi ed hypothesis to the effect that several of the critical features of Haavelmo’s innovative approach are indirectly (via Kurt Wicksell) inherited from Eugen Böhm von Bawerk (Böhm-Bawerk hereafter). The similarities between Katona and Haavelmo, however, are – after all – not accidental as they stem from the mediating role of Christian von Ehrenfels, one of the founders of Gestalt psychology, and his mutual inspirations with Böhm-Bawerk. Nevertheless, while, on a closer inspection the improved version of the hypothesis is rejected, a more likely historical origin of the idea of autonomy and the structural aspect is pinned down in Ragnar Frisch’s paper.

PL

Najnowsze osiągnięcia w metodologii nauk społecznych koncentrują się na opracowaniu formalnych metod reprezentacji zależności przyczynowych (Kawalec 2006), określanych tu zbiorczo jako „rachunek przyczynowy” (Pearl 2014, 161–162). W swojej niedawno opublikowanej pracy Judea Pearl odnosi się do historycznej roli, jaką odegrał Trygve Haavelmo w zainicjowaniu rozwoju rachunku przyczynowego, uznając go za badacza, który „jako pierwszy dostrzegł potencjał modeli ekonomicznych w kierowaniu politykami” (Pearl, 2014, 152). Niniejszy artykuł zmierza do rozwinięcia obserwacji Pearla, odnosząc się do hipotezy historycznej, poświęconej prawdopodobnej inspiracji, którą kierował się Haavelmo w swoich dokonaniach. Rozpoczyna od sformułowania prima facie prawdopodobnej obserwacji, że – z uwagi na zauważalne podobieństwa między istotnymi własnościami procedur inferencyjnych, jakie stosował Haavelmo i George Katona, będących jednocześnie członkami Komisji Cowlesa – historyczny rozwój rachunku przyczynowego w dużej mierze dokonał się pod wpływem planu badań, jaki zainicjował Katona w badaniach efektów interwencji publicznych. Dalej, sformułowane zostały racje, dla których hipoteza o bezpośrednim oddziaływaniu prac Katona może być uznana za wątpliwą i że bardziej wiarygodna może wydawać się zmodyfi kowana postać hipotezy, zgodnie z którą szereg istotnych własności innowacyjnego podejścia Haavelmo jest pośrednio (via Kurt Wicksell) pochodną odziedziczoną od Eugena Böhma von Bawerka. Te podobieństwa między pracami Katona a Haavelmo być może nie są przypadkowe, gdyż pośredniczącą rolę mógł tu odegrać Christian von Ehrenfels, jeden z fundatorów psychologii postaci, oraz jego wzajemne oddziaływanie z myślą Bö hm-Bawerka. Jednak zmodyfikowana hipoteza zostaje zakwestionowana wobec faktu przywołania istotnych faktów, dotyczących bezpośredniego wpływu na Haavelmo ideę autonomii i strukturalnej niezmienniczości, jaką są prace Ragnara Frischa.

Keywords

EN

causal calculus; Gestalt psychology; Haavelmo; Katona; Frisch

PL

rachunek przyczynowy; psychologia postaci; Haavelmo; Katona; Frisch

• Publisher: Science Studies Committee, Polish Academy of Sciences
• Journal: Zagadnienia Naukoznawstwa
• Year: 2017
• Volume: 53
• Issue: 4(214)
• Pages: 453-466

Dates

published

2017-12

Contributors

author

Kawalec Paweł

• Faculty of Philosophy, John Paul II Catholic University of Lublin

References

• Aldrich J., 1989, Autonomy, “Oxford Economic Papers” 41.1: 15–34.
• Anderson T.W., 2014, My Reminiscences of Trygve Haavelmo at the Cowles Commission, “Econometric Theory” FirstView: 1–13.
• Bjerkholt O., 2008, Ragnar Frisch on Scientific Economics, Presented at the seminar in the Research Department of Banca d’Italia.
• Bjerkholt O., 2015, Trygve Haavelmo at the Cowles Commission, “Econometric Theory” 31: 1–84.
• Böhm-Bawerk E. von, 1884, Kapital und Kapitalzins, Innsbruck: Wagner.
• Böhm-Bawerk E. von, 1889, Positive Theorie des Kapitales, Innsbruck: Wagner.
• Böhm-Bawerk E. von, 1891, The Positive Theory of Capital, GE Stechert.
• Boumans M., 2013, The Regrettable Loss of Mathematical Molding in Econometrics, in: H.-K. Chao, S.-T. Chen, R.L. Millstein (eds.), Mechanism and Causality in Biology and Economics (Vol. 3), Dordrecht: Springer Netherlands, p. 61–81.
• Boumans M., 2014, Haavelmo’s Epistemology for an Inexact Science, “History of Political Economy” 46.2: 211–229.
• Christiansen V., Rodseth A., 2000, In Memoriam: Trygve Haavelmo, 1911–1999, “Scandinavian Journal of Economics” 102.2: 181–191.
• Dappiano L., 1996, Theories of Values, in: L. Albertazzi, M. Libardi, R. Poli, eds., The School of Franz Brentano (Vol. 52), Dordrecht: Springer Netherlands, p. 377–423.
• Edwards J.M., 2009, Joyful economists: étude des relations historiques entre analyse économique et analyse psychologique du point de vue de’l’économie du bonheur’, Université Panthéon-Sorbonne-Paris I. Retrieved from http://hal.archives-ouvertes.fr/tel-00486771/
• Ehrenfels C. von, 1890, Über Gestaltqualitäten, “Vierteljahrsschriftfür wissenschaftliche Philosophie” 14: 249–92.
• Frisch R., 1929, Correlation and Scatter in Statistical Variables, “Nordic Statistical Journal” 1: 36–102.
• Frisch R., Haavelmo T., Koopmans T.C., Tinbergen J., 1948, Autonomy of Economic Relations, Oslo: Memorandum fra Sosialøkonomisk Institutt.
• Frisch R., Waugh F.V., 1933, Partial Time Regressions as Compared with Individual Trends, “Econometrica” 1.4: 387–401.
• Haavelmo T., 1943, The Statistical Implications of a System of Simultaneous Equations, “Econometrica” 11.1: 1–12.
• Haavelmo T., 1944, The Probability Approach in Econometrics, “Econometrica: Journal of the Econometric Society” iii–115.
• Haavelmo T., 1960, A Study in the Theory of Investment, University of Chicago Press.
• Haavelmo T., 2007, The Nature and Logic of Econometric Inference: The 1942 Hillside Lecture, “Econometric Theory” 23.5: 838–851.
• Hosseini H., 2011, George Katona: A Founding Father of Old Behavioral Economics, “The Journal of Socio-Economics” 40.6: 977–984.
• Katona G., 1942, War without Inflation: The Psychological Approach to Problems of War Economy, Columbia university press.
• Katona G., 1945, Price Control and Business, “Field Studies Among Producers and Distributors of Consumer Goods, Bloomington, IN: Cowles Commission and Principia Press”.
• Katona G., 1946, Psychological Analysis of Business Decisions and Expectations, “The American Economic Review” 36.1: 44–62.
• Katona G., 1947, Contribution of Psychological Data to Economic Analysis, “Journal of the American Statistical Association” 42.239: 449.
• Katona G., 1951, Psychological Analysis of Economic Behavior (Vol. ix), New York: McGraw-Hill.
• Kawalec P., 2006, Przyczyna i wyjaśnianie: studium z filozofii i metodologii nauk, Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Kawalec P., 2014, Metody Mieszane W Kontekście Procesu Badawczego W Naukoznawstwie, „Zagadnienia Naukoznawstwa” 50.1 (199): 3–22.
• Kawalec P., 2017, Perspectival Representation in DSGE Models, “Economics and Business Review” 3.3: 80–99.
• Koffka K., 1911, Über latente Einstellung, in: Bericht über den IV. Kongress für Experimentelle Psychologie in Innsbruck: vom 19 bis 22 April 1910, Leipzig: Johann Ambrosius Barth, p. 239–241.
• Koffka Kurt, 1935, Principles of Gestalt Psychology, Harcourt, Brace and Co.
• Leavens D.H., 1942, Report of the New York Meeting, December 27–30, 1941, and of the Dallas Meeting, December 29–30, 1941, JSTOR.
• Maier N.R.F., 1930, Reasoning in Humans. I. On Direction, “Journal of Comparative Psychology” 10.2: 115–143.
• Maier N.R.F., 1931, Reasoning in Humans. II. The Solution of a Problem and Its Appearance in Consciousness, “Journal of Comparative Psychology” 12.2: 181–194.
• Maier N.R.F., 1945, Reasoning in Humans. III. The Mechanisms of Equivalent Stimuli and of Reasoning, “Journal of Experimental Psychology” 35.5: 349–360.
• Mirowski P., 1989, The Measurement without Theory Controversy: Defeating Rival Research Programs by Accusing Them of Naive Empiricism, “Economies et Sociétés” 11: 65–87.
• Pearl J., 2014, Trygve Haavelmo and the Emergence of Causal Calculus, “Econometric Theory” FirstView: 1–28.
• Pietrykowski B., 2009, The Political Economy of Consumer Behavior: Contesting Consumption, Routledge.
• Qin D., 2013, A History of Econometrics: The Reformation from the 1970s, Oxford University Press.
• Qin D., 2015, Consolidation of the Haavelmo-Cowles Commission Research Program, “Econometric Theory” 31.02: 275–293.
• Report for Period 1942, University of Chicago, 2014, December 10. Retrieved 10 December 2014, from http://archive.is/20120708013827/cowles.econ.yale.edu/P/reports/1942.htm
• Wertheimer M., 1938, Gestalt Theory, in: W.D. Ellis (ed.), A Source Book of Gestalt Psychology, New York; London: Harcourt, Brace; K. Paul, Trench, Trubner, p. 2–11.
• Wertheimer M., 1940, Foreword, in: Organizing and Memorizing: Studies in the Psychology of Learning and Teaching, New York: Columbia University Press, p. v–vii.
• Wicksell K., 1893, Über Wert, Kapital Und Rente Nach Den Neueren Nationalökonomischen Theorien, Jena: G. Fischer.
• Wicksell K., 1970, Value, Capital, and Rent, Ludwig von Mises Institute.
• Wicksell K., 1977a, Lectures on Political Economy (Vol. I), Fairfi eld, N.J.: A.M. Kelley, Routledge & Kegan Paul.
• Wicksell K., 1977b, Lectures on Political Economy (Vol. II), Fairfi eld, N.J.: A.M. Kelley, Routledge & Kegan Paul.