Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2016 | 64 | 7: Słowianoznawstwo | 11-32

Article title

Humanistyka na rozdrożu – między atopią a inter(trans) dyscyplinarnością

Title variants

EN
Human Studies in the Wilderness: Between Atopy and Interdisciplinary Reflection
RU
Гуманитарные науки на распутье: между атопией и интердисциплинарностью

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Esej skupia się na ogólnym przedstawieniu kwestii kryzysu dotykającego humanistykę, ukazując ów kryzys z perspektywy kilku współczesnych projektów interdyscyplinarnych. W świetle proponowanych przez projekty te rozstrzygnięć uderza złożoność pojmowania idei samego kryzysu (wraz z jego skądinąd nierozstrzygalną definicją), który bywa postrzegany jako niezwykłe źródło energii stymulującej rozwój ludzkiej myśli, jaki odbija się w różnych dykursach akademickich (w tym literaturoznawczych). W celu ponownego przemyślenia nowych możliwości, sugerowanych przez współczesnych badaczy, zdecydowałam się na przypomnienie atopii (lansowanej w pismach Barthes’a), która płynnie wiedzie w kierunku tzw. zwrotu performatywnego (manifestowanego w „późnej” dekonstrukcji Derridy), aby następnie poprowadzić ku poetyce doświadczenia (obecnej między innymi w krytyce somatycznej oraz somaestetyce) oraz ku poetyce kulturowej reprezentowanej przez amerykańską szkołę Greenblatta.
RU
Эссе сосредоточен на общем представлении вопроса кризиса, затрагивающего гуманитарные науки, показывая кризис с точки зрения ряда современных интердисциплинарнарных проектов. С учетом предлагаемых этими проектами решении поражает сложность интерпретации идеи самого кризиса (наряду с его неразрешимым иначе определением), который воспринимается как чрезвычайный источник энергии, который стимулирует развитие человеческой мысли, что находит отражение в различных академических дискурсах (в том числе и литературоведении). Для того, чтобы переосмыслить новые возможности, предложенные современными учеными, я решила напомнить атопию (выдвинутую в трудах Барта), которая плавно ведет в так называемый перформативный поворот (демонстрированный в „поздней” деконструкции Деррида), чтобы затем приводит к поэтике опыта (среди других присутствующей в соматической критике и cомаэстетике ) и к культурной поэтике, представленной американской школой Гринблэттa.
In the essay, a crucial issue of crisis concerning the human studies is presented from the view-point of several interdisciplinary procedures, according to which the convoluted content of the crisis itself (along with its impossible term) is regarded as an extra-ordinary energy stimulating the development of the human thought, expressed either in/by literature or academic discourses. In order to reconsider the new possibilities for the human studies, offered by the contemporary thinkers, I have decided to cast same light on Barthes’s idea of atopy, which fluently leads towards the so called performative turn (via late Derrida’s deconstruction) and subsequently to the poetics of experience (including the somatic criticism and somaesthetics) and cultural poetics, represented by the Greenblatt school.

Contributors

  • Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

  • Agamben G.: Stan wyjątkowy, cz. 2, 1. cyklu Homo sacer, tłum. A. Surma-Gawłowska, Kraków 2009.
  • Agamben. Przewodnik Krytyki Politycznej, Wrocław 2010.
  • Attridge D.: Jednostkowość literatury, przeł. P. Mościcki, Kraków 2007.
  • Austin J. L.: Mówienie i poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne, przeł. B. Chwedeńczuk, Warszawa 1993.
  • Bachtin M.: Nad nową wersją książki o Dostojewskim, [w:] tenże, Estetyka twórczości słownej, tłum. D. Ulicka, oprac., tłum., wstęp E. Czaplejewicz, Warszawa 1986.
  • Bachtin M.: Problem stosunku autora do bohatera, [w:] tenże, Estetyka twórczości słownej, tłum. D. Ulicka, oprac., tłum., wstęp E. Czaplejewicz, Warszawa 1986.
  • Bakhtin M.: Speech Genres and Other Late Essays, tłum. V.W. McGee, red. C. Emerson, M. Holquist, Austin 1986.
  • Baltrusaitis J.: Anamorfozy albo Thaumaturgus opticus, przeł. T. Stróżyński, Gdańsk 2009.
  • Barthes R.: Fragmenty dyskursu miłosnego, przeł. M. Bieńczyk, Warszawa 2003.
  • Barthes R.: Imperium znaków, przeł. A. Dziadek, wstęp M.P. Markowski, Warszawa 1999.
  • Barthes R.: Przyjemność tekstu, przeł. A. Lewańska, Warszawa 1997.
  • Barthes R.: Światło obrazu. Uwagi o fotografii, przeł. J. Trznadel, Warszawa 2010.
  • Burzyńska A.: Anty-teoria literatury, Kraków 2009.
  • Burzyńska A.:Dekonstrukcja i interpretacja, Kraków 2006.
  • Burzyńska A.: Dekonstrukcja, polityka i performatyka, Kraków 2013.
  • Burzyńska A., Markowski M.P.: Teorie literatury XX wieku, Kraków 2007.
  • Celan P.: Psalm i inne wiersze, wybór i przekład R. Krynicki [Fuga śmierci, przeł. S.J. Lec], Poznań 2013.
  • Derrida J.: Ostrogi. Style Nietzschego, przeł. B. Banasiak, Łódź 2012.
  • Derrida J.: Pozycje. Rozmowy z Henri Ronsem, Julią Kristevą, Jean-Louis Houdebinem i Guy Scarpettą, przeł. A. Dziadek, Katowice 2007.
  • „Ta dziwna instytucja zwana literaturą”. Z Jacques’em Derridą rozmawia Derek Attridge, tłum. M. P. Markowski, „Literatura na świecie” 1998, nr 11-12.
  • Derrida J.: Wiara i wiedza, przeł. P. Mrówczyński, [w:] J. Derrida, I. G. Vattimo i in., Religia, Warszawa 1999.
  • Dziadek A.: Wstęp, [w:] A. Wat, Utwory wybrane, Wrocław 2007.
  • Fineman J.: The History of the Anecdote: Fiction and Fiction, New York 1989.
  • Fischer-Lichte E.: Estetyka performatywności, przeł. M. Borowski, M. Sugiera, Kraków 2008.
  • Geertz C.: Zastane światło: antropologiczne refleksje na tematy filozoficzne, tłum., wstęp Z. Pucek, Kraków 2003.
  • Greenblatt S.: Marvellous Possessions: The Wonder of the New World, Chicago 1991.
  • Greenblatt S.: Poetyka kulturowa. Pisma wybrane, red., wstęp K. Kujawińska-Courtney, Kraków 2006.
  • Greenblatt S., Gallagher C.: Practising New Historicism, Chicago 2000.
  • Illg J.: Kilka uwag na temat sztuki kompozycji powieściowej Milana Kundery, „Literatura na świecie” 1990, nr 9.
  • Hedges W.: New Historicism, http://www.sou.edu/English/Hedges/Sodashop/Rcenter/Theory/
  • Explaind/nhistexp.htm [dostęp: 20.07.2004].
  • Jay M.: Pieśni doświadczenia. Nowoczesne amerykańskie i europejskie wariacje na uniwersalny temat, przeł. A. Rojniak-Majewska, Kraków 2008.
  • Kristeva J.: Ideologia dyskursu o literaturze, tłum. A. Milecki, [w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, oprac. H. Markiewicz, t. IV, cz. 2: Literatura jako produkcja i ideologia. Poststrukturalizm. Badania intertekstualne. Problemy syntezy historycznoliterackiej, Kraków 1992.
  • Markowski M.P.: Między fragmentem a powieścią, czyli za co kocham Rolanda Barthes’a, „Teksty Drugie” 1990, nr 2.
  • Miller J.H.: Theory Now and Then, Durham 1991.
  • Nycz R.: Literatura nowoczesna wobec doświadczenia, „Teksty Drugie” 2006, nr 6.
  • Nycz R.: Od teorii nowoczesnej do poetyki doświadczenia, [w:] Kulturowa teoria literatury 2. Poetyki, problematyki, interpretacje, red. T. Walas, R. Nycz, Kraków 2012.
  • Schechner R.: Performatyka: wstęp, przeł. T. Kulikowski, red. przekładu M. Rochowski, Wrocław 2006.
  • Schowalter E.: Krytyka feministyczna na rozdrożu, tłum. I. Kalinowska-Blackwood, tłum. przejrzał R. Nycz, [w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, oprac. H. Markiewicz, t. IV, cz. 2: Literatura jako produkcja i ideologia. Poststrukturalizm. Badania intertekstualne. Problemy syntezy historycznoliterackiej, wydanie 2. poprawione, Kraków 1996.
  • Schusterman R.: Myślenie poprzez ciało. Rozwinięcie nauk humanistycznych – uzasadnienie dla somaestetyki, „Journal of Aesthetic Education” 2006, nr 1.
  • Selden R.: Practising Theory and Reading Literature: Introduction, Lexington 1989.
  • Turner V.: Variations on a Theme of Liminality, [w:] Secular Rites, red. S.F. Moore, B.G. Myerhoff, Assen 1977.
  • Watten B.: The Constructivist Movement. From Material Text to Cultural Poetics, Middletown, Conn. 2003.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-c0e019a3-6c04-43b5-a9c5-e92fd07f6c6c
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.