Czy montessoriański przedszkolak stanie się kreatywnym nastolatkiem? Doświadczenia średniego dzieciństwa a postawa twórcza adolescentów

• Authors: Iwona Sikorska , Izabela Osmańska

Title variants

EN

Will a Montessori preschooler become a creative teenager? Middle childhood experience and creativity in adolescence

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Pedagogika Montessori, wpisuje się w nurt alternatywnych metod wychowania, a jej popularność w Polsce wzrasta nieprzerwanie od lat 90. ubiegłego wieku. Coraz większa ilość rodziców, stawiając sobie pytanie o wybór rodzaju przedszkola dla swojego dziecka rozważa również możliwość inną niż przedszkole samorządowe. Prezentowany artykuł stara się odpowiedzieć na pytanie, czy montessoriańskie przedszkole może mieć wpływ na rozwój postawy twórczej u jego absolwentów. Projekt badawczy realizowano w oparciu o podejście jakościowe, metodologia opierała się na wielokrotnym studium przypadku. Badania odbywały się w lipcu oraz sierpniu 2012 roku w Krakowie. Grupę badaną stanowili nastolatkowie z co najmniej trzyletnim kontaktem z przedszkolną placówką montessoriańską. Drogą spotkań indywidualnych przebadano dziesięcioro absolwentów krakowskiego przedszkola Montessori. Jako narzędzia badawcze wykorzystano wywiad ustrukturowany, Kwestionariusz Poczucia Kontroli PK-4 F.B. Bryanta oraz Kwestionariusz Twórczego Zachowania KAHN Stanisława Popka. Wyniki badań były analizowane w zakresie czterech czynników, takich jak: konformizm, zachowania algorytmiczne, zachowania heurystyczne, nonokonformizm. Uzyskane wyniki posłużyły do interpretacji stylu funkcjonowania poznawczego i motywacji osób badanych. Wnioski z badań pozwalają na stwierdzenie, że osoby badane są niezależne, aktywne, otwarte, odporne i wytrwałe. Podczas nauki wykazują się samodzielnością, myśleniem przez zrozumienie oraz wysoką refleksyjnością. Rzadko występują u nich zachowania algorytmiczne. Z przeprowadzonych badań wynika, że montessoriański przedszkolak ma duże szanse, by stać się w przyszłości twórczym nastolatkiem.

EN

Montessori pedagogy belongs to the alternative approaches in education and its popularity increases in Poland continuously from 90s. last age. More and more parents putting the question connected with a kindergarten for their child consider not only public kindergarten but also the alternative one. The paper aims to answer the question whether Montessori preschool education can influence creativity development in the kindergarten graduates. Research project based on quality approach and used multiple case study as a methodology. Research was conducted in July and August 2012 in Kraków. Participants were teenagers with minimum 3 years Montessori preschool experience. In the individual sessions there were interviewed ten graduates from Krakow Montessori kindergarten. As measurement tools there were used: a structured interview, Locus of Control Questionnaire PK-4 by Bryant and The Creative Behaviour Questionnaire by Stanislaw Popek. The research results were analyzed in such categories as: conformism, algorithmic behavior, the behavior of heuristics, nonconformity. Results were interpreted in the term of cognitive functioning style and motivation in research participants. Research conclusions allow the assumption that participants were independent, active, open-minded, resilient and persistent. They learned independently, and presented understanding and reflexivity in thinking. Algorithmic behavior encountered very rarely. Research results show that Montessori preschool child has got a great chance to be a creative teenager in the future.

Keywords

PL

pedagogika Montessori; adolescencja; kreatywność

EN

Montessori pedagogy; adolescence; creativity

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2013
• Issue: 4(30)
• Pages: 91-108

Contributors

author

Iwona Sikorska

• Instytut Psychologii Stosowanej Uniwersytet Jagielloński, Kraków

author

Izabela Osmańska

• Instytut Psychologii Stosowanej Uniwersytet Jagielloński, Kraków

References

• Bryant F.B., A Four-Factor Model of Perceived Control: Avoiding, Coping, Obtaining, and Savoring. Journal of Personality, V. 57 1989 (4), s. 773–797.
• Drwal R.Ł., Poczucie kontroli jako wymiar osobowości – podstawy teoretyczne, techniki badawcze i wyniki badań, [w:] Materiały do nauczania psychologii, red. L. Wołoszynowa PWN, Warszawa 1978, t. III, s. 307-24.
• Helming H., Montessori – Paedagogik, Herder, Muenchen, Wien 1994.
• Jędrysik M., Paradoksy Marii Montessori, „Wysokie Obcasy” 2012, http://www.wysokieobcasy.pl/wysokieobcasy/1,96856,12885287,Paradoksy_ Marii_Montessori. html?as=3, (dostęp: 20.09.2012).
• Limont W., Synektyka a zdolności twórcze. Eksperymentalne badania stymulowania rozwoju zdolności twórczych z wykorzystaniem aktywności plastycznej, UMK, Toruń 1994.
• Miksza M., Zrozumieć Montessori czyli Maria Montessori o wychowaniu dziecka. Idee-metody-inspiracje, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1998.
• Miksza M., Metoda Montessori z perspektywy koncepcji „przygotowanego otoczenia”. Opracowanie biblioteczka PMS, www.montessoricentrum. pl (dostęp: 25.10.2013).
• Miles M.B, Huberman A.K., Analiza danych jakościowych, Trans Humana, Białystok 2000.
• Montessori M., Das kreative Kind, Herder, Muenchen 1993.
• Montessori M., Erziehung zum Menschen. Fischer dtv, Frankfurt 1994.
• Nęcka E., Wymiary twórczości, [w:] Nowe teorie twórczości, Szmidt K., Piotrowski K., red., Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2002.
• Nęcka E., Twórczość, [w:] Psychologia, Strelau J. red., Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004, Tom 3, s. 783-807.
• Popek S., Człowiek jako jednostka twórcza, UMCS, Lublin 2001.
• Popek S., Kwestionariusz Twórczego Zachowania KAHN, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2004.
• Sikorska I., Rozwój dziecka w przedszkolu. Stymulujące wartości wybranych systemów edukacyjnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.
• Surma B., Pedagogika Montessori – podstawy teoretyczne i twórcze inspiracje w praktyce, Wydawnictwo Palatum, Łódź 2008.
• Surma B., Teoretyczne założenia kształtowania postawy twórczej dzieci w wieku przedszkolnym, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, 26(2012)4, s. 13-28.
• Szmidt K., Szkice do pedagogiki twórczości, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2001.
• Szmidt K., Wcześniej niż Fromm i Maslow: Korniłowicza i Radlińskiej koncepcje postawy twórczej na tle współczesnym, [w:] Nowe teorie twórczości. Nowe metody pomocy w tworzeniu, Szmidt K., Piotrowski K., red., Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2002, s. 19-44.
• Szmidt K., Piotrowski K., red., Nowe teorie twórczości. Nowe metody pomocy w tworzeniu, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2002.
• Szmigielska B., Społeczno-uczeniowa teoria osobowości Juliana B. Rottera, [w:] Współczesne koncepcje osobowości, red. A. Gałdowa, UJ, Kraków 1995.
• Śliwerski B., Edukacja alternatywna w Polsce na przykładzie recepcji pedagogiki montessoriańskiej, „Wszystko dla Szkoły”, (2000)2, s. 2-4.