Wielopole, wielopole Tadeusza Kantora. Między medium pamięci a medium fotografii

• Authors: Irena Górska

Title variants

EN

Tadeusz Kantor’s Wielopole, Wielopole — between the medium of memory and the medium of photography

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest pokazanie, że Tadeusz Kantor, podejmując w spektaklu Wielopole, Wielopole próby zrekonstruowania utrwalonych w pamięci obrazów rodzinnego domu i miasteczka, stawia w istocie niezwykle uniwersalny, niezależny od kultury i szerokości geograficznej problem niemożliwego powrotu do przeszłości. Odwołując się do medium pamięci i medium fotografii, artysta z uporem odtwarza obrazy tego, co minione, choć jednocześnie wyraża świadomość, że utraconego dzieciństwa nie można powtórzyć. Klisze pamięci poddawane w spektaklu nieustannym korekcjom i korektom zyskują fizykalny wymiar, stają się niemal dosłownie rozumianą przestrzenią działań artysty. Wywoływane z nich obrazy stanowią uobecnienie fotograficznego widzenia twórcy.

EN

This paper aims to show that, by attempting in his play Wielopole, Wielopole to reconstruct images of his family home and home town recorded in his memory, Tadeusz Kantor in fact poses an extraordinarily universal problem that is independent of culture and latitude: that of the impossibility of revisiting the past. By referring to the medium of memory and the medium of photography, Kantor perseveres in reconstructing images of the past, but at the same time expresses an awareness of the fact that a lost childhood cannot be repeated. The snapshots of memories, continually adjusted and corrected in the spectacle, acquire a physical dimension and become a space for the author’s endeavours that can be construed almost literally. The images retrieved from them create a presence of the author’s photographic vision.

Keywords

PL

Tadeusz Kantor; teatr; medium; pamięć; fotografia

EN

Tadeusz Kantor; theatre; medium; memory; photograph

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Zagadnienia Rodzajów Literackich
• Year: 2014
• Volume: 57/113 z. 1
• Pages: 135-149

Dates

published

2014

Contributors

author

Irena Górska

• Zakład Estetyki Literackiej, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej ul.Fredry 10, 61−701 Poznań

References

• Barthes R. (2008), Światło obrazu. Uwagi o fotografii, przeł. J. Trznadel, Aletheia, Warszawa.
• Berger J. (1999), O patrzeniu, przeł. S. Sikora, Aletheia, Warszawa.
• Bergson H. (2012), Materia i pamięć. O stosunku ciała do ducha, przeł. W. Filewicz, Vis-a-Vis Etiuda, Kraków.
• Didi-Huberman G. (2008), Obrazy mimo wszystko, przeł. M. Kubiak Ho-Chi, Universitas, Kraków.
• Kantor T. (2004), Teatr Śmierci, Teksty z lat 1975−1984, t. 2, wybór i oprac. K. Pleśniarowicz, Ossolineum, Cricoteka, Wrocław–Kraków.
• Kantor T (2005a), Metamorfozy, Teksty o latach 1934−1974, t. 1, wybór i oprac. K. Pleśniarowicz, Ossolineum, Cricoteka, Wrocław–Kraków.
• Kantor T (2005b), Dalej już nic. Teksty z lat 1985−1990, t. 3, wybór i oprac. K. Pleśniarowicz, Ossolineum, Cricoteka, Wrocław–Kraków.
• Łyszcz K. M. (2010), Dematerializacja światła i cienia w przedstawieniach wizualnych. Uwagi o estetyce fotografii w Bauhausie [w:] Materia sztuki, red. M. Ostrowicki, Universitas, Kraków.
• Merleau-Ponty M. (2001), Fenomenologia percepcji, przeł. M. Kowalska, J. Migasiński, Aletheia, Warszawa.
• Mizińska J. (1997), Sztuka zapominania [w:] Pamięć, miejsce, obecność. Współczesne refleksje nad kulturą i ich implikacje pedagogiczne, red. J. P. Hudzik, J. Mizińska, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Olechnicki K. (2003), Antropologia obrazu. Fotografia jako metoda, przedmiot i medium nauk społecznych, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Pękala T. (2008), Estetyczne doświadczenie przeszłości [w:] Nowoczesność jako doświadczenie. Dyscypliny, paradygmaty, dyskursy, red. A. Zeidler-Janiszewska, R. Nycz, Wydawnictwo SWPS Academica, Warszawa.
• Ricoeur P. (2007), Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. J. Margański, Universitas, Kraków.
• Rouillé A. (2007), Fotografia. Między dokumentem a sztuką współczesną, przeł. O. Hedemann, Universitas, Kraków.
• Skarga B. (2009), Tożsamość i różnica. Eseje metafizyczne, Znak, Kraków.
• Solewski R. (2007), Spojrzenie Kantora [w:] Światło obrazu. Wykłady otwarte, Teatr Narodowy, Warszawa.
• Sontag S. (2009), O fotografii, przeł. S. Magala, Karakter, Kraków.
• Soulages F. (2007), Estetyka fotografii. Strata i zysk, przeł. B. Mytych-Forajter, W. Forajter, Universitas, Kraków.
• Stiegler B. (2009), Obrazy fotografii. Album metafor fotograficznych, przeł. J. Czudec, Universitas, Kraków.
• Wełmińscy T. i A. (2007) Komentarz do zdjęć [w:] Kantor, „Wielopole, Wielopole”. Dossier, red. wersji włoskiej: S. Parlagreco, V. Voloriani, red. wersji polskiej: J. Chrobak, N. Zarzecka, przeł. M. W. Olszańska, Cricoteka, Kraków.