Szczecińskie kolarstwo w okresie reorganizacji polskiego sportu w latach 1949–1951

• Authors: Stefanik Ryszard , Zawadzki Maciej

Title variants

EN

Cycling in Szczecin in the period of Polish sport reorganization in years 1949–1951

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Cel badań. Celem pracy jest ukazanie rozwoju szczecińskiego kolarstwa w okresie reorganizacji polskiego sportu w latach 1949–1951 na wzór radziecki, roli polityki władz oraz samego środowiska działaczy kolarskich w sportowej aktywizacji młodzieży. Przedstawiono znaczące osiągnięcia szczecińskiego kolarstwa, a także omówili społeczne i polityczne warunki, które istotnie wpływały na kształtowanie się tej dyscypliny sportu na tym terenie. Materiał i metody. Szczegółowej analizie poddano źródła archiwalne, prasowe, wydawnictwa drukowane, literaturę przedmiotu i zbiory prywatne. Zastosowano metodę indukcji i dedukcji. Wyniki. Badania wykazały wpływ polityki władz, zmierzającej do przyjęcia radzieckiego modelu kultury fizycznej, na rozwój kolarstwa w środowisku szczecińskim. Szczególnie istotne było umasowienie tej dyscypliny sportu, w tym próba upowszechnienia kolarstwa na zachodniopomorskich terenach wiejskich. Jednocześnie włączano środowiska sportowe do działań indoktrynacji społeczeństwa. Działacze i zawodnicy byli angażowani do prac społecznych i uroczystości państwowych. Niemniej najważniejszym zadaniem pozostawała skuteczna rywalizacja w wyścigach, organizowanych zwykle z okazji świąt państwowych, partyjnych lub inicjowanych w celach propagandowych. Wnioski. Wysoki poziom szczecińskiego kolarstwa wynikał z przedwojennych tradycji uprawiania tego sportu, jego rosnącej popularności, ale także z organizacyjnej pomocy władz i finansowania przez nie rozwoju omawianej dyscypliny. Sukcesy zaczynali odnosić zawodnicy rozpoczynający kariery zwykle już po II wojnie światowej, dla których kolarstwo był pasją niezależną od nacisków politycznych i ideologicznych.

EN

Background. The aim of the paper is showing the development of cycling in Szczecin in the period of Polish sport reorganization in accordance with the Soviet pattern in years 1949–1951, as well as the role of the authorities’ policy and cycling activist environment in motivating youths to play sports. The authors presented significant achievements of cycling in Szczecin and pointed at the social and political conditions which significantly influenced shaping the discipline in the discussed area. Material and methods. A detailed analysis of archival, press, and printed sources, subject literature, as well as private collections was performed. Induction and deduction methods were applied. Results. The research showed the influence of the authorities’ policy aiming to adopt the Soviet model of physical culture on cycling development in the Szczecin environment. The most significant aspect was popularization of this sports discipline, including the trial to spread cycling in the West Pomeranian rural areas. At the same time, however, the sports environment was being involved in the indoctrination activities. Activists and contestants were engaged in social work and state celebrations. Nonetheless, the most important goal was effective rivalry at competitions, usually organized to celebrate state or party occasions or to achieve propaganda purposes. Conclusions. The cycling level in Szczecin resulted from the pre-war traditions, the growing popularity of sport, but also from the organizational support from the authorities and specific financial outlays. Players starting their sports careers already after the II World War, for whom sport was a passion independent of political and ideological pressure, began succeeding.

Keywords

PL

historia; kolarstwo; Szczecin

EN

history; cycling; Szczecin; years after 1945

• Publisher: Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
• Journal: Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
• Year: 2018
• Volume: 60
• Pages: 103-117

Dates

published

2018-03-28

Contributors

author

Stefanik Ryszard

• Uniwersytet Szczeciński

author

Zawadzki Maciej

• Uniwersytet Szczeciński

References

• Archiwum Państwowe w Szczecinie
• Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Szczecinie, sygn. 3466, Uchwały i wytyczne KW PZPR w sprawie sportu, 1949.
• Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie, sygn. 11535, Protokoły zebrań organizacyjnych klubów, 1949.
• Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie, sygn. 11477, Protokoły posiedzeń Szczecińskiego Okręgowego Związku Kolarskiego, 1946–1949.
• Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie, sygn. 11478, Protokoły zebrań zarządu Szczecińskiego Okręgowego Związku Kolarskiego, Prezydium Sekcji Kolarskiej Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej w Szczecinie, 1950–1953.
• Urząd Wojewódzki Szczeciński, sygn. 1383, Stowarzyszenia i związki, 1949–1950.
• Zarząd miejski i Miejska Rada Narodowa w Szczecinie, sygn. 246, Okręgowy Związek Kolarski w Szczecinie, 1948–1951.
• Sprawozdanie sportowe Szczecińskiego Okręgowego Związku Kolarskiego za 1949 rok. Zbiory Wydziału Kultury Fizycznej i Promocji Zdrowia Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Głos Szczeciński 1949–1950.
• Kurier Szczeciński 1949–1950.
• Przegląd Sportowy 1949.
• Zbiory Wydziału Kultury Fizycznej i Promocji Zdrowia Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Zbiór Zbigniewa Borowskiego (materiały prywatne).
• Gaj, J., Hądzelek, K. (1997). Dzieje kultury fizycznej w Polsce. Poznań: AWF.
• Godlewski, P. (2002). Sowietyzacja sportu w Polsce (lata 1948–1956). W: T. Jurek (red.), Studia z dziejów kultury fizycznej (s. 441–455). Gorzów Wlkp.: PTNKF.
• Pasko, A. (2012). Sport wyczynowy w polityce państwa 1944–1989. Kraków: AValon.
• Stefanik, R. (2016a). Futbol w cieniu komitetów. Piłka nożna a władza w województwie szczecińskim w latach 1945–1989. Szczecin: IPN.
• Stefanik, R. (2016b). Kultura fizyczna w środowisku wiejskim w województwie szczecińskim w latach 1945–1955. W: D. Pasiak-Wąsik (red.), Historia i tradycje ruchu ludowego. Tom 2: Oświata, prasa, sport, historia (s. 169–186). Warszawa-Kielce: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego.
• Stefanik, R. Początki kolarstwa na Pomorzu Zachodnim w latach 1945–1948. Maszynopis. Rzeszów: UR.
• Szafkowski, Z. (2000). Kolarstwo szczecińskie w latach 1946–1999. Gorzów Wlkp.: PTNKF.
• Szymański, L. (2004). Kultura fizyczna i turystyka w polityce Polski Ludowej 1944–1989. Wrocław: AWF.
• Tomczyk, A. (2006). Zachodniopomorskie kolarstwo ludowych zespołów sportowych 1946–2006. Szczecin: Zachodniopomorskie Zrzeszenie LZS.