Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2014 | 3(33) | 49-66

Article title

Umiejętności społeczne dziecka obiektem diagnozy przedszkolnej

Authors

Title variants

EN
The Social Skills of Children as an Object of Preschool Diagnosis

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Sfera wychowania społecznego w przedszkolu może być ujmowana z różnych perspektyw badawczych, ukazując pogłębiony obraz doświadczeń dziecięcych. Nabywanie umiejętności społecznych jest procesem trwającym całe życie, zależnym od aktywności społecznej podczas uczestniczenia w kontaktach z innymi ludźmi. Diagnozowanie tych umiejętności wymaga rzetelnej wiedzy o rozwoju, a także otwartości badacza na interpretowanie zachowań dzieci w sytuacjach społecznych, a nie wyłącznie ich pomiaru ilościowego. W artykule przedstawiono refleksje dotyczące możliwości prowadzenia przez nauczycieli wychowania przedszkolnego diagnozy umiejętności społecznych wychowanków, zalecanej przez MEN w Podstawie Programowej Wychowania Przedszkolnego w ramach tak zwanej „diagnozy przedszkolnej”. Zwrócono uwagę na niejasności dokumentu w zakresie sposobu konstruowania celów wychowania społecznego. Wskazano na przesłanki teoretyczne wyznaczające, szerzej niż w Podstawie, kryteria dotyczące przedszkolnej diagnozy umiejętności społecznych. Zaproponowano koncepcje, które pozwalają zrozumieć sposób powstawania „społeczności dziecięcej” poprzez naukę współdziałania i potrzebę wspólnoty intencji w kontakcie z drugim człowiekiem (Bruner, Schaffer, Tomasello). Gromadzenie wiedzy o umiejętnościach społecznych wychowanków wymaga od nauczyciela doboru takich dróg diagnozy, które rzeczywiście pozwolą poznać miejsce dziecka w „społeczności dziecięcej”, różniącej się od społeczeństwa dorosłych oraz kierującej się własnymi regułami. W artykule zaproponowano formy pracy, dzięki którym nauczyciel może obserwować i interpretować relacje dzieci z rówieśnikami w sytuacjach naturalnych, takich jak zabawy spontaniczne, tutoring rówieśniczy, współpraca rówieśnicza, a także w aranżowanych sytuacjach edukacyjnych jak grupowe uczenie się poprzez współpracę.
EN
The field of preschool social education may be analyzed from a variety of perspectives, all of which offer deep insights into children’s experiences. The acquisition of social skills is a lifelong process that relies on one’s social initiative in interacting with others. Since quantitative methods fail to produce satisfactory results, those researchers who diagnose social skills in children must have reliable knowledge concerning the latter’s development, and be willing to develop interpretations of the behaviour of children in particular social situations. This paper sets out to consider whether preschool teachers are capable of diagnosing social skills in children as part of the „preschool diagnostic assessment” recommended by the Polish Ministry of National Education in its Common Core for Preschool Educators. It is pointed out that the document is vague in its description of how to define the aims of social education. Some theoretical premises are presented, with the aim of furnishing criteria for diagnosing social skills in preschool children – criteria somewhat broader than those recommended in the Common Core. Several concepts are proposed in order to help explain the phenomenon of „children’s community formation”, where this is achieved through learning collaborative skills or in response to the need to create forms of shared intentionality when interacting with others (Bruner, Schaffer, Tomasello). The process of gathering knowledge about children’s social skills requires that teachers select suitable methods for identifying the position of particular children in the children’s community, where the latter is different from the community of adults and so follows its own quite distinct rules. The paper also makes suggestions for teachers about how to work to identify and interpret children’s relationships with their peers in naturally occurring situations, such as during spontaneous games, peer tutoring, or peer collaboration, and in prearranged educational situations such as group learning through collaboration.

Contributors

References

  • Bruner J., Kultura edukacji, Universitas, Kraków 2010.
  • Dahlberg G., Moss P., Pence A., Poza dyskursem jakości w instytucjach wczesnej edukacji i opieki. Języki oceny. Wrocław 2013.
  • Diagnoza przedszkolna, Wydawnictwo Tekst, Bydgoszcz 2011.
  • Gawlicz K., Wrastanie w nierówność. Edukacja przedszkolna a odtwarzanie struktur dominacji i podporządkowania, [w:] Idee – Diagnozy – Nadzieje. Szkoła polska a idee równości, red. A. Męczkowska-Christiansen i P. Mikiewicz, Wydawnictwo DSW, Wrocław, 2009, s. 83–102.
  • Gopnik A., Naukowiec w kołysce, Media Rodzina, Poznań 2004.
  • Gruszczyk-Kolczyńska E., Dobosz K., Zielińska E., Jak nauczyć dzieci sztuki konstruowania gier? WSiP, Warszawa 1996.
  • Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E., Nauczycielska diagnoza gotowości do podjęcia nauki szkolnej. Jak prowadzić obserwację dzieci, interpretować wyniki i formułować wnioski. Centrum Edukacyjne Bliżej Przedszkola, Kraków 2011.
  • Karwowska-Struczyk M., Dziecko i rówieśnicy w społecznym świecie wczesnej edukacji, [w:] Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania, red. D. Klus-Stańska i M. Szczepska-Pustkowska, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009.
  • Klus-Stańska D., Nowicka M., Nowa podstawa programowa do edukacji elementarnej – fundament nowej jakości czy bylejakości? „Problemy Wczesnej Edukacji”, Numer specjalny, 2009, s. 119–122.
  • Kwiatkowski M., Nieprzejrzystość. Bariery merytokracji kadrowej w sektorze publicznym. Oficyna Wydawnicza UZ, Zielona Góra 2011.
  • Łaciak B., Świat społeczny dziecka, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1998.
  • Pitamic M., Naucz mnie samodzielności, zajęcia metodą Montessori dla Ciebie i Twojego dziecka, Wydawnictwo Kropki Trzy, Warszawa 2010.
  • Rubacha K., Metody zbierania danych w badaniach pedagogicznych, [w:] Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński i B. Śliwerski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, t. 1.
  • Sajdera J., Przegląd artykułów dotyczących rozwoju społecznego z czasopism: Social Development, Developmental Psychology, Child Development, Developmental Science, American Psychologist, „Psychologia Rozwojowa”, (2007) 1, s. 101–105.
  • Sajdera J., Wspieranie aktywności społecznej dziecka sześcioletniego w perspektywie nowej reformy programowej, [w:] Edukacja (dla) dziecka: od trzylatka do sześciolatka, red. J. Bałachowicz, Z. Zbróg, Wydawnictwo Libron, Kraków 2011, s. 267–278.
  • Schaffer H.R., Psychologia dziecka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
  • Schaffer H.R., Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.
  • Szyling G., „Językiem wymagań”. Uwagi na marginesie nowej podstawy programowej edukacji wczesnoszkolnej, „Problemy Wczesnej Edukacji”, Numer specjalny, 2009, s.40–48.
  • Szyling G., Bronk D., Dyrda J., Poznawanie ucznia, [w:] Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania, red. D. Klus-Stańska i M. Szczepska-Pustkowska, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009.
  • Tomasello M., Carpenter M., Call J., Rozumienie i wspólnota intencji jako źródła kulturowego poznawania, [w:] Via Communicandi. Wspólnota komunikacyjna w teorii i praktyce, red. B. Sierocka, Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2007.
  • Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Durbisz, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
  • Zwiernik J., Rytuały przejścia ze sfery prywatnej w sferę publiczną u dzieci przedszkolnych, „Teraźniejszość Człowiek Edukacja”, 2005, nr 1, s. 115–121.
  • Biuletyn Informacyjny Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk, Wydanie 22z (83 Z) / 2014, Warszawa – Zielona Góra, 20 sierpnia 2014.
  • Diagnoza przedszkolna, Bydgoszcz 2011, s. 10. Janiszewska B., Dojrzałość szkolna przedszkolaka, RAABE, Warszawa 2007, s. 12, http://www.freebooki.net/p/201/dojrzalosc_szkolna_przedszkolaka. html. (dostęp: 16.08.2014).
  • XX Sesja sejmu dzieci i młodzieży, http://www.men.gov.pl/index.php/ 1130-xx-sesja-sejmu-dzieci-i-mlodziezy-sdim.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-c36813bc-34f1-4fd9-8266-e70dd83c15e8
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.