Paradne czy codzienne. Rozwój konstrukcyjny i stylistyczny obuwia skórzanego we wczesnym średniowieczu z perspektywy źródeł archeologicznych

• Authors: Kowalska Anna B.

Title variants

EN

Ceremonial or everyday. Structural and stylistic development of leather footwear in the early Middle Ages from the perspective of archaeological sources

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Forms of leather footwear shaped in the early Middle Ages were being developed over the course of the next centuries. It was related to the development of tanning technologies and manufacturing techniques. It also resulted from the need to adjust the footwear to a ceremonial dress, emphasizing the user’s prestige. The large amount and diversity of archaeological sources provide information revealing the process of transforming footwear into an important element of dress.

Keywords

PL

Pomorze; rejon Bałtyku; obuwie skórzane; strój wczesnośredniowieczny

EN

Pomerania; Baltic region; leather footwear; early medieval dress

• Publisher: Muzeum Narodowe w Szczecinie
• Journal: Materiały Zachodniopomorskie
• Year: 2018
• Volume: 14
• Pages: 167-191

Dates

published

2018-12-27

Contributors

author

Kowalska Anna B.

• Muzeum Narodowe w Szczecinie
• Instytut Archeologii i Enologii PAN

References

• Atkinson D., Foreman M., 1992. The leather. W: P. Armstrong, D. Evans, D. G. Tomlinson (red.), Excavations at 33–35 Eastgate, Beverly 1983–86, 175–187. Sheffield Excavation Reports 3.
• Barth F.E. 1992. Prähistorisches Schuhwerk aus den Salzbergwerken Hallstatt und Dürrnberg/Hallein. W: A. Lippert, K. Spindler (red.), Festschrift zum 50jährigen Bestehen des Institutes für Ur- und Frühgeschichte der Leopold-Franzens-Universität Innsbruck. Bonn, 23–35.
• Blindheim Ch. 1959. Osebergskoene på ny. Viking 23, 71–86.
• Blomqvist R., Mårtensson A.W. 1963. Thulegrävningen 1961. Archaeologia Lundiensia 2. Boucher F. 2004. Historia mody. Dzieje ubiorów od czasów prehistorycznych do końca XX wieku. Warszawa 2004.
• Cnotliwy E. 2004. Wyroby ze skóry z wykopu 5 na stanowisku 1 w Wolinie. Materiały Zachodniopomorskie NS I/1, 167–202.
• Cnotliwy E., Leciejewicz L., Łosiński W. (red.). 1983. Szczecin we wczesnym średniowieczu. Wzgórze Zamkowe. Szczecin.
• Dahlerup Koch H. 1998. Læder. W: J. Hjermind, M. Iversen, H. Krongaard Kristensen (red.) Viborg Søndersø 1000–1300. Byarkæologiske undersøgelser. Viborg, 157–183.
• Driel-Murray C. 1998. Die Schue aus Schiff I und ein lederner Schildüberzug. W: J.K. Haalebos (red.), Ein römisches Getreideschiff in Woerden. Jahrbuch des Römisch- -Germanischen Zentralmuseum Mainz 43, 493–498.
• Driel-Murray C. 2001. Footwear in the North-Western Provinces of the Roman Empire. W: O. Goubitz, C. Driel-Murray, W. Groenman-van Waateringe (red.), Stteping through Time. Archaeological Footwear from Prehistoric Times until 1800. Zwolle, 337–378.
• Goubitz O., Driel-Murray C., Groenman-van Waateringe W. 2001. Stteping through Time. Archaeological Footwear from Prehistoric Times until 1800. Zwolle.
• Grenander-Nyberg G. 1985. Die Lederfunde aus der frühgeschichtlichen Wurt Elisenhof. W: F. Maier, M. Müller-Wille (red.), Die Frühgeschichtliche Marschensiedlung beim Elisenhof in Eiderstedt, t. 5, Frankfurt am Mein–Bern–New York, 219–266.
• Groenman-van Waateringe W. 1976. Schuhe aus Wijk bij Duurstede. Berichten van de Rijksdients voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek 26, 189–197.
• Groenman-van Waateringe W. 1984. Die Lederfunde von Haithabu. Berichte über die Ausgrabungen in Haithabu 21.
• Groenman-van Waateringe W. 1998a. Untersuchungen zu Haut- und Fellresten. W: K. Dobiat, Th. Stöllner, Siedlungs- und Wirtschaftsgeschichte des Dürrnberges bei Hallein. Archäologisches Korrespondenzblatt 28, 570–571.
• Groenman-van Waateringe W. 1998b. Archeologische schatten uit ijs en zout, Amsterdam.
• Groenman-van Waateringe W. 2001. Prehistoric footwear. W: O. Goubitz, C. DrielMurray, W. Groenman-van Waateringe (red.), Stteping through Time. Archaeological Footwear from Prehistoric Times until 1800. Zwolle, 379–396.
• Gutkowska-Rychlewska M. 1968. Historia ubiorów, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Hald M. 1972. Primitive Shoes. An Archaeological-Ethnological Study Based upon Shoe Finds from the Jutland Peninsula. Publications of the National Museum of Denmark Archaeo logical-Historical Series 13.
• Hansen, G. 2015. Luxury for everyone? – Embroideries on Leather Shoes and the Consumption of Silk Yarn in 11th-13th Century Northern Europe. W: Jahnke C., Huang A. (red.), Textiles and Economy. Oxford. Ancient Textiles Series. Oxbow Books, 86–103.
• Harjula J. 2008. Before the heels. Footwear and shoemaking in Turku in the Middle Ages and the beginning of the early modern period. Turku.
• Konczewska M. 2011. Obuwie zdobione w średniowiecznym Wrocławiu. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 53, 259–282.
• Kowalska A.B. 1999. Wczesnośredniowieczne obuwie skórzane z Wolina. Materiały Zachodniopomorskie 45, 219–258.
• Kowalska A.B. 2003. Początki rzemiosła szewskiego we wczesnośredniowiecznym Wolinie. W: T. Galiński, E. Wilgocki (red.), Res et fontes. Szczecin, 159–170.
• Kowalska A.B. 2009a. Archeologia o średniowiecznym skórnictwie na ziemiach polskich. Zarys problematyki. W: A.B. Kowalska, B. Wywrot-Wyszkowska (red.), In gremio – in praxi. Studia nad średniowiecznym skórnictwem. Szczecin, 193–247.
• Kowalska A.B. 2009b. In gremio-in praxi w badaniach nad wczesnośredniowieczną wytwórczością skórniczą na Pomorzu. W: A.B. Kowalska, B. Wywrot-Wyszkowska (red.), In gremio – in praxi. Studia nad średniowiecznym skórnictwem. Szczecin, 39–58. Kowalska A.B. 2010. Wytwórczość skórzana we wczesnośredniowiecznym Szczecinie, Szczecin.
• Kowalska A.B. 2012. Uwagi na temat haftów na wczesnośredniowiecznym obuwiu skórzanym ze Szczecina. W: A. Jaszewska (red.), Z najdawniejszych dziejów. Grzegorzowi Domańskiemu na pięćdziesięciolecie pracy naukowej. Zielona Góra, 313–319.
• Kowalska A.B. 2013a. Rzemiosło szewskie wczesnośredniowiecznego Wolina, W: B. Stanisławski, W. Filipowiak (red.), Wolin wczesnośredniowieczny. Warszawa, 201–234. Origines Polonorum, t. 6/1.
• Kowalska A.B. 2013b. Wytwórczość skórzana w późnośredniowiecznej Dzielnicy Chyżyńskiej w Szczecinie. Szczecin.
• Kowalska A.B. 2015. Średniowieczne rzemiosło obuwnicze na Pomorzu. Zarys problematyki. W: A.B. Kowalska (red.), In gremio in praxi. Przedmioty skórzane na co dzień i od święta. Szczecin, 13–27.
• Kurbatov A.V. 1997. Rannesrednevekovaja obuv Povolchov’ja i voprosy složenija gorodskogo remesla. W: Drevnosti Povolchov’ja. St. Petersburg, 117–128.
• Mould Q. 2015. The home-made shoe, a glimpse of a hidden, but most „afordable” craft. W: G. Hansen, S.P. Ashby, I. Baug (red.), Everyday products in the middle ages. Craft, Consumption and the Individual in Northern Europe c. AD 800–1600. Oxforfd –Philadelphia, Digital Edition: ISBN 978-1-78297-806-0.
• Możdżyńska-Nawotka M. 2005. O modach i strojach, Wrocław.
• Nielsen I. 1991. The leather finds. W: M. Bencard, L.B. Jørgensen, H.B. Madsen (eds.), Ribe excavations 1970–76, t. 3. Esbjerg, 79–98.
• Ojateva E.I. 1962. Obuv i drugije kořanyje izdielja drevnego Pskova. Archeologičeskij Sbornik 4, 77–91.
• Pinhasi R., Gasparian B., Areshian G., Zardaryan D., Smith A., Bar-Oz G., Higham T. 2010. First Direct Evidence of Chalcolithic Footwear from the Near Eastern Highlands, PLOS ONE 5(6), <http://dx.doi.org/10.1371/journal.pone.0010984> [dostęp: 6 VII 2016].
• Rajewski Z. 1939. Gnieźnieńskie wyroby skórzane z okresu wczesnodziejowego. W: Gniezno w zaraniu dziejów (od VIII do XIII wieku) w świetle wykopalisk. Poznań, 103–116.
• Schia E. 1977. Sko som arkeologisk kildemateriale. Hikuin 3, 304–324.
• Swann J. 2001. History of footwear in Norway, Sweden and Finland. Prehistory to 1950. Stockholm.
• Sztuka romańska. W: Sztuka świata 3. Warszawa 1993.
• Turska K. 1987. Ubiór dworski w Polsce w dobie pierwszych Jagiellonów. Wrocław.
• Wiklak H. 1969. Polskie obuwie wczesnośredniowieczne z VIII–XIII w. na podstawie wykopalisk. Materiały Wczesnośredniowieczne 6, 475–516.
• Wojtasik J. 1960. Wczesnośredniowieczne wyroby ze skóry znalezione na stanowisku 4 w Wolinie. Materiały Zachodniopomorskie 6, 159–208.
• Wółkiewicz E., Saczyńska M., Pauk M. red. 2016. Habitus facit hominem. Społeczne funkcje ubioru w średniowieczu i w epoce nowożytnej. Warszawa.
• Wywrot-Wyszkowska B. 2008. Skórnictwo w lokacyjnym Kołobrzegu. XIII–XV wiek. Szczecin.
• Wywrot-Wyszkowska B. 2010. Zabytki skórzane odkryte w obrębie późnośredniowiecznego portu gdańskiego. Archeologia Gdańska 4, 189–223.
• Volken M. 2014. Archaeological footwear. Development of shoe patterns and styles from Prehistory till the 1600’s. SPA Uitgevers.

Identifiers

ISSN

0076-5236