W cieniu symbolicznego drzewa. O sygnecie drukarskim Macieja Wirzbięty

• Authors: Kiliańczyk-Zięba Justyna

Title variants

EN

In the Shade of a Symbolic Tree. On the Printers’ Device of Maciej Wirzbięta

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Maciej Wirzbięta was a Calvinistic printer active in Cracow in the years 1555-1605. Throughout the period his publishing house operated, Wirzbięta consistently marked his books with a device representing a willow-tree. This was an obvious reference to the printer’s surname (the Polish word wierzba meaning willow-tree), and it provides an example from Poland of the then widely practiced application of puns among printers. It may, therefore, appear that the meaning of Maciej Wirzbięta’s device can be deciphered in a straightforward manner without seeking references to the Bible, Greek or Roman heritage, mediaeval compendia, emblem books or any of the many other sources of knowledge from which publishers frequently drew inspiration to create their devices. The device under discussion does, however, refer to the symbolic language of the Renaissance. It is possible to find Mediaeval illuminations and 16th-century engravings whose composition and content invoke associations with the woodcuts from Wirzbięta’s press.

Keywords

EN

iconography willow-tree; Maciej Wirzbięta; press

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Biuletyn Historii Sztuki
• Year: 2010
• Volume: 72
• Issue: 1-2
• Pages: 93-112

Contributors

author

Kiliańczyk-Zięba Justyna

• Uniwersytet Jagielloński, Kraków

References

• Bolzoni Lina, The Gallery of Memory. Literary and Iconographic Models in the Age of Printing Press, Toronto 2001.
• Chojecka Ewa, „Polska grafika renesansowa. Stan i postulaty badań”, [w:] Renesans. Sztuka i ideologia, Warszawa 1976.
• Chojecka Ewa, „Znaczenie kulturowe grafiki polskiej XVI wieku”, [w:] Dawna książka i kultura, red. Stanisław Grzeszczuk, Alodia Kawecka-Gryczowa, Wrocław 1975.
• Chojecka Ewa, „Związki artystyczne polskiego drzeworytu renesansowego z tradycją europejską. Kryspin i Wendel Scharffenbergowie”, Acta Universitatis Wratislaviensis, no 364, Bibliotekoznawstwo, t. VII, Wrocław 1978.
• Cleene De Marcel, Marie Claire Lejeune, „Willow”, [w:] Compendium of Symbolic and Ritual Plants in Europe, vol. I: Trees and Shrubs, Ghent 2003.
• Cybulska Ewa, „Obrazy mikro- i makrokosmosu w „Żywocie…” i „Wizerunku własnym żywota człowieka poczciwego” Mikołaja Reja”, [w:] Mikołaj Rej na nowo odczytany, red. Jan Malicki i in., Katowice 2006.
• Duchet-Suchaux Gaston, „Les nomes des arbres”, [w:] L’arbre. Histoire naturelle et symbolique de l’arbre, du bois et du fruit au Moyen Age, Paris 1993.
• Emblemata. Handbuch zur Sinnbildkunst des XVI. und XVII. Jahrhunderts, herausgegeben von Anthur Henkel und Albrecht. Schöne, Stuttgart 1967.
• Fraenkel Béatrice, „La signature et le rébus de nom propre”, [w:] Word and Image. A Selection of Papers Given at the Second International Conference on Word and Image (…) August 1990, ed. Martin Heussner et al., Basel 1993.
• Grimm Heinrich, Deutsche Buchdrucksignete des XVI. Jahrhunderts. Geschichte, Sinngehalt und Gestalung kleiner Kulturdokumente, Stuttgart 1965, s. 148-149.
• Gruchała Janusz S., „Mikołaj Rej i „czarna sztuka””, [w:] Mikołaj Rej z Nagłowic w pięćsetną rocznicę urodzin, red. Waldemar Kowalski, Kielce 2005.
• Heckscher William S., „Andrea Alciati’s Laurel Tree and its Symbolic Traditions”, Emblemata, 1992, t. 6, nr 2.
• Kobielus Stanisław, Bestiarium chrześcijańskie. Zwierzęta w symbolice i interpretacji. Starożytność i średniowiecze, Warszawa 2002.
• Krzak-Weiss Katarzyna, Polskie sygnety drukarskie od XV do połowy XVII wieku, Poznań 2006.
• Leszczyński Rafał, „Mikołaj Rej o sobie samym do potomności”, [w:] Mikołaj Rej i dziedzictwo Reformacji w Polsce, Kraków 2006.
• Maciuszko Janusz T., „Poglądy religijne Mikołaja Reja”, [w:] Mikołaj Rej z Nagłowic w pięćsetną rocznicę urodzin, red. Waldemar Kowalski, Kielce 2005, s. 288.
• Maciuszko Janusz T., Mikołaj Rej, zapomniany teolog katolicki z XVI wieku, Warszawa 2002.
• Margolin Jean-Claude, „Devices, Armes parlantes et Rébus au Temps des grand Rhétoriqueurs”, [w:] Emblemes et devises au temps de la Renaissance, ed. Jones-Davies Marie Thérèse, Paris 1981.
• Mckerrow Ronald B., Printers’ and Publishers’ Devices in England and Scotland 1455-1640, London 1949.
• Meller Katarzyna, „Noc przeszła a dzień się przybliżył”. Studia o polskim piśmiennictwie reformacyjnym XVI wieku, Poznań 2004.
• Moran James, Heraldic Influence on Early Printers’ Devices, Leeds 1978, s. 5-47; Peter Davidson, The Vocal Forest. A Study of the Context of Three Low Countries Printers’ Devices of the Seventeenth Century, Leiden 1996.
• Papy Jan, „Joachim Camerarius’s Symbolorum et Emblematum Centuriae Quatuor. From Natural Sciences to Moral Contemplation”, [w:] Mundus Emblematicus. Studies in Neo-Latin Emblem Books, ed. Karl A. E. Enenkel, Arnoud S. Q. VIsser, Turnhout 2003.
• Pelc Janusz, Słowo i obraz. Na pograniczu literatury i sztuk plastycznych, Kraków 2002.
• Polonia typographica saeculi sedecimi. Zbiór podobizn zasobu drukarskiego tłoczni polskich XVI stulecia, red. I oprac. Alodia Kawecka-Gryczowa. Maciej Wirzbięta. 1555/7-1605, Z. IX, X, XI, Wrocław 1974-1981.
• Randall Lilian M. C., Images in the Margins of Gothic Manuscripts, Berkeley 1966.
• Rowland Beryl, Animals with Human Faces. A Guide to Animal Symbolism, Knoxville 1973.
• Simoni Anna E. C., „Bearwood, Tree, Flatfish & Co.: some punning Duch devices”, [w:] Hellinga. Festschrift/ Feestbundel/Mélanges. Forty-three Studies in Bibliography Presented to Prof. Dr. Wytze Hellinga […], Amsterdam 1980.
• Śnieżyńska-Stolot Ewa, Ikonografia znaków zodiaku i gwiazdozbiorów w średniowieczu, Kraków 1994.
• Śnieżyńska-Stolot Ewa, Ikonografia znaków zodiaku i gwiazdozbiorów w rękopisach Albumasara, Kraków 1997.
• Śnieżyńska-Stolot Ewa, Tajemnice „Psałterza Floriańskiego”. Z dziejów średniowiecznej koncepcji uniwersum, Warszawa 1992.
• Stankiewicz Elżbieta, „Maciej Wirzbięta – wydawca Reja”, [w:] Mikołaj Rej w czterechsetlecie śmierci, red. Tadeusz Bieńkowski, Janusz Pelc, Krystyna Pisarkowa, (Studia Staropolskie, t. 30) Wrocław 1971.
• Watson See Elizabeth, Achille Bocchi and the Emblem Book as Symbolic Form, Cambridge 1993. Lippincott Kristin, „The Genesis and Significance of the Fifteenth-century Italian Impresa”, [w:] Chivalry in the Renaissance, ed. by Sydney Anglo, Woodbridge 1990.
• Wendland Henning, Signete. Deutsche Drucker-und Verlegerzeichen 1457-1600, Hannover 1984.
• Winger Howard W., „The Cover Design”, Library Quarterly, vol. 45, 1975, no. 4.
• Woods Callahan Virginia, „Andrea Alciato’s Palm Tree Emblem: A Humanist Document”, Emblemata, 1992, t. 6, nr 2.