Pozycja prawna katolickich wydziałów teologicznych na terytorium Republiki Czeskiej od 1950 roku

• Authors: Monika Menke

Title variants

EN

The Legal Position of Catholic Theological Faculties on the Territory of the Czech Republic since 1950

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Katolickie wydziały teologiczne na obecnym terytorium Republiki Czeskiej były aktem normatywnym w 1950 r. jednostronnie wydzielone z grona uniwersytetów, na których funkcjonowały często od ich historycznych początków. Jedynym oficjalnym wydziałem teologicznym do 1990 r. był Wydział Teologiczny Cyryla i Metodego w Pradze z siedzibą w Litomerice (którego oddział był częściowo zlokalizowany w Ołomuńcu w latach 1968-1974 jako miejsce pracy tego wydziału). Do grona uniwersytetów był możliwy powrót dopiero w 1990 r. po tzw. aksamitnej rewolucji. Od tego czasu ma miejsce stopniowe budowanie wydziałów teologicznych i poszukiwanie ich specyficznego miejsca w czeskim społeczeństwie. Artykuł podsumowuje proces ich wydzielenia i powrotu w perspektywie historii i prawa kanonicznego. Utworzenie wydziałów teologicznych ze strony Kościoła jest jednak w obecnym systemie prawnym Republiki Czeskiej ponownie jednym z wielu przejawów autonomii kościołów i związków wyznaniowych gwarantowanych przez prawo.

EN

In 1950, Catholic faculties of theology on the territory of the present-day Czech Republic were unilaterally excluded from the university structures by statute, despite their frequent affiliation with universities from the beginning. Until 1990, the only official theological faculty was the Saints Cyril and Methodius Faculty of Theology in Prague, with its seat in Litoměřice (the branch of which was partially located in Olomouc in 1968-1974 as an actually operating facility). The reincorporation of those faculties was not possible until 1990, after the Velvet Revolution. Since then we observe a gradual growth of theological faculties and a search for their unique place within the Czech society. The article recapitulates the process of their isolation and reincorporation in the historical and canon law perspective. However, the Church’s establishment of theological faculties is again one of the many manifestations of the autonomy of the Church and religious organisations, which is guaranteed by law in the current legal order of the Czech Republic.

Keywords

PL

wydziały teologiczne w Republice Czeskiej; wydziały kościelne; reżim komunistyczny; nadzór państwowy nad Kościołem

EN

faculty of theology in the Czech Republic; Church faculties; Communist regime; state supervision over the Church

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Kościół i Prawo
• Year: 2019
• Issue: 8 (21) nr 1
• Pages: 29-50

Contributors

author

Monika Menke

• Katedra Historii Kościoła i Prawa Kanonicznego, Cyrylometodiański Wydział Teologii Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu; adres do korespondencji: Na Hradě 2, 779 00 Olomouc, Republika Czeska

References

• Balík, Stanislav, i Jiří Hanuš. 2007. Katolická církev v Československu 1945-1989. Brno: Centrum pro studium demokracie a kultury.
• Bugel, Walerian. 2013. „«Sacrosanctum concilium» – initium culmenque instaurationis Ecclesiae? Kontekst i uwarunkowania historyczne wprowadzania reformy liturgicznej Soboru Watykańskiego II w warunkach czechosłowackich.” Liturgia sacra. Liturgia – musica – ars 19, nr 2 (42): 317-35.
• Cekota, Vojtěch. 1996. “Teologická fakulta (1860-1996).” In Padesát let z dějin obnovené univerzity, ed. Miloslav Pospíchal, 39-57. Olomouc: Vydavatelství Univerzity Palackého.
• Cuhra, Jaroslav. 2001. Československo-vatikánská jednání 1968-1989. Praha: Ústav pro soudobé dějiny AV ČR.
• Černušák, Tomáš, Augustin Prokop, and Damián Němec. 2001. Historie dominikánů v českých zemích. Praha: Krystal OP.
• Demel, Zdeněk. 2001. “Po stopách jednoho smutného výročí.” Studia Theologica 3:63-65.
• Horák, Záboj. 2011. Církve a české školství. Praha: Grada.
• Jäger, Petr. 2009. “Svoboda vyznání a právní poměry církví a náboženských společností v letech 1948-1989.” In Michal Bobek, Pavel Molek, and Vojtěch Šimíček, Komunistické právo v Československu, 781-82. Brno: Mezinárodní politologický ústav, Masarykova univerzita.
• Kaplan, Karel. 1993. Stát a církev v Československu v letech 1948-1953. Brno: Doplněk.
• Novotný, Vojtěch. 2007a. Katolická teologická fakulta 1939-1990. Praha: Karolinum.
• Novotný, Vojtěch. 2007b. Teologie ve stínu. Praha: Karolinum.
• Pojsl, Miloslav. 2010. “Cyrilometodějská bohoslovecká fakulta v Olomouci v letech 1968-1974.” In Cyrilometodějská teologická fakulta Univerzity Palackého v Olomouci v letech 1990-2010, 38-47. Velehrad: Univerzita Palackého v Olomouci.
• Skoblík, Jiří. 2019. “Večer věnovaný námětu «1000 let české teologie».” http://ktf.cuni.cz/~skoblik/komentare/teologie.htm [dostęp: 27.02.2019].
• Vlček, Vojtěch. 2004. Perzekuce mužských řádů a kongregací komunistickým režimem 1948-1964. Olomouc: Matice cyrilometodějská.

Identifiers

DOI

10.18290/kip.2019.8.1-3