Obrazy i obrazki religijne w aspekcie wartości

• Authors: Anna Małgorzata Królikowska

Title variants

EN

Religious pictures in the aspect of values

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł podejmuje temat obrazu religijnego i pochodnego od niego świętego obrazka w aspekcie zawartych i odczytywanych w nich wartości sakralnych, estetycznych i artystycznych. Za właściwą dla analizy zagadnień wiążących doświadczenie religijne z sensualistycznym uznana została perspektywa hermeneutyki fenomenologicznej. W artykule wykorzystano wywodzącą się od H.-G. Gadamera, a rozwijaną przez J. Tokarską-Bakir kategorię nierozróżnialności, oddającą zespolenie signans i signatum w odbiorze sztuki i w religii. Pozwala ona zobaczyć badaczowi, w jaki sposób rozpoznawane są w obrazie czy obrazku religijnym wartości sakralne i estetyczne.

EN

The article addresses the topic of a religious picture and small sacred pictures derived from it in the aspect of sacral, aesthetical, and artistic values contained in them and received by a recipient. The phenomenological hermeneutics have been considered to be a proper perspective for analysing questions that bind a religious experience with a sensual one. A category of non-distinguishness that renders the connection between signans and signatum in reception of art and present in religion, derived from H.-G. Gadamer and expanded by J. Tokarska-Bakir has been applied in the present paper. It allows the investigator to see how the sacral and aesthetic values are recognized in a religious painting or in a small sacred picture.

Keywords

PL

obraz religijny,; obrazek religijny; nieodróżnialność; sacrum; wartości estetyczne; wartości artystyczne

EN

religious picture; small sacred picture; sacrum; aesthetic values; artistic values; non-distinguishness

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Opuscula Sociologica
• Year: 2013
• Issue: 1(3)
• Pages: 17-29

Contributors

author

Anna Małgorzata Królikowska

• Uniwersytet Szczeciński

References

• Belting H. 1997, Likeness and Presence. A History of Image before the Era of Art, tłum. na j. ang. E. Jephcott, The University of Chicago Press, Chicago.
• Czarnowski S. 1946, Kultura religijna wiejskiego ludu polskiego, w: S. Czarnowski, Kultura, Spółdzielnia Wydawnicza „Książka”, Bydgoszcz.
• Duffy-Zeballos L. 2007, Murillo’s Devotional Paintings and the Late Baroque Culture of Preyer in Seville, New York University, New York.
• Eliade M., 1992, Próba labiryntu. Rozmowy z C.-H. Rocquetem, tłum. K. Środa, Studio Sen, Warszawa.
• Eliade M. 1993, Traktat o historii religii, tłum. J. Wierusz-Kowalski, Wydawnictwo OPUS, Łódź.
• Eliade M. 1996, Sacrum i profanum. O istocie religijności, tłum. R. Reszke, Wydawnictwo KR, Warszawa.
• Elkins J. 2001, Pictures and tears: a history of people who have cried in front of paintings, Routledge, London.
• Flis A. 2001, Chrześcijaństwo i Europa. Studia z dziejów cywilizacji Zachodu, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
• Gadamer H.-G. 1993a, Aktualność piękna. Sztuka jako gra, symbol i święto, tłum. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Gadamer H.-G. 1993b, Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, tłum. B. Baran, Interesse, Kraków.
• Golka M. 1995, Socjologia artysty, Ars Nova, Poznań.
• Golka M. 1996, Socjologiczny obraz sztuki, Ars Nova, Poznań.
• Gołaszewska M. 1983, Sacrum i profanum sztuki. Wprowadzenie do dyskusji, w: Ethos sztuki. Ogólnopolskie seminarium estetyczne poświęcone etycznej problematyce sztuki, red. M. Gołaszewska, Instytut Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków-Mogilany.
• Hudzik J.P. 1996, U podstaw estetyki. Główne problemy kantowskiej estetyki w świetle współczesnej filozofii i kultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Ingarden R. 1958, O budowie obrazu, w: R. Ingarden, Studia z estetyki, t. 2, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Ingarden R. 1966, Przeżycie, dzieło, wartość, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Johnson P. 1995, Historia chrześcijaństwa, tłum. L. Engelking, M. Iwińska, A. Kaniewski, P. Paszkiewicz, J. Prokopiuk, Wydawnictwo ATEXT, Gdańsk.
• Kant I. 1986, Krytyka władzy sądzenia, tłum. J. Gałecki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Kurczewski J. 1990, Pamiętnik życia codziennego: metoda, w: Teoria i praktyka socjologii empirycznej, red. A. Giza-Poleszczuk, E. Mokrzycki, Polska Akademia Nauk, Instytut Filozofii i Socjologii, Warszawa.
• Lubos-Kozieł J. 2004, Wiarą tchnące obrazy. Studia z dziejów malarstwa religijnego na Śląsku w XIX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Lyotard J.-F. 1996, Wzniosłość i awangarda, przeł. M. Bieńczyk, „Teksty Drugie” Dwumiesięcznik Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, nr 2–3.
• Miasto i sacrum 2011, red. M. Kowalewski, A.M. Królikowska, Nomos, Kraków.
• Morawski S. 1988, O sztuce zwanej religijną, „Więź”, nr 3.
• Niedałtowski K. 1997, Sztuka – sacrum – rytuał. Współczesna perspektywa polska, „Ethos”, nr 4.
• Ossowski S. 1966, U podstaw estetyki, Dzieła, t. I, PWN, Warszawa.
• Ossowski S. 1967, Z zagadnień psychologii społecznej, Dzieła, t. III, PWN, Warszawa.
• Otto R. 1999, Świętość. Elementy irracjonalne w pojęciu bóstwa i ich stosunek do elementów racjonalnych, tłum. B. Kupis, Wydawnictwo KR, Warszawa.
• Pisarzak M., 1985, Dewocjonalia, w: Encyklopedia katolicka, t. 3, red. R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin.
• Piwowarski W. 1974, Socjologiczna definicja religii, „Studia Socjologiczne”, nr 2.
• Sorokin P. 2010, Social and Cultural Dynamics. A Study of Change in Major Systems of Art, Truth, Ethic, Law, and Social Relationships (Revised and abridged in one volume by the author), Transaction Publishers, New Brunswick–London.
• Sulikowska A. 2002, Ikona, w: Religia. Encyklopedia PWN, t. 4, red. T. Gadacz, B. Milerski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Tokarska-Bakir J. 2000, Obraz osobliwy. Hermeneutyczna lektura źródeł etnograficznych. Wielkie opowieści, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, Kraków.
• Uspienski L. 2009, Teologia ikony, tłum. M. Żurowska, Wydawnictwo Neriton, Warszawa.
• Ziemilski A. 1984, Trzy modele doświadczenia kulturalnego, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3.